maandag 27 december 2021

Leestips week 51: over het avontuur van je leven, bouwstenen voor biodiversiteit, gewoontes en mooie landbouwvormen

Stilstand. Deze tijd in het jaar kenmerkt zich door een korte periode van stilstand. De natuur maakt een pas op de plaats. Dit is niet de stilstand uit het spreekwoord: 'stilstand is achteruitgang'. Nee, deze stilstand heeft voor mij een veel positievere betekenis. Dit is de periode waarin verstilling op zijn plaats is. Een periode van rust. Reflecteren. Nieuwe moed verzamelen en hernieuwde energie aanboren. In alle rust terugkijken naar hoe de dingen gaan en gegaan zijn. Het positieve eruit filteren en koesteren. Het negatieve weg laten lopen. Nieuwe ideeën geboren laten worden. Plannen voor het komende jaar concretiseren. Wat mij betreft is deze periode van het jaar daar bij uitstek geschikt voor.
Ik maakte afgelopen dinsdag een foto in de Maatwerk Moestuin die wel een beetje weergeeft wat ik probeer ik te vangen in woorden.

Ik hoop dat jullie fijne momenten hebben beleefd tijdens de kerstdagen. En ik wens iedereen een goede jaarwisseling, maar bovenal de creativiteit om van 2022 iets moois te maken.

Hieronder de leestips die ik afgelopen week geoogst heb. Doe er je voordeel mee.


--

Altijd handig om zo’n lijstje eens langs te lopen. Energie, water en voedsel. Hoe doe je dat duurzaam? Daar gaat het om.

Tijdens het werken aan een opdracht voor school, kwam ik dit artikeltje tegen op de site van Natuurmonumenten. Dit gaat over Boerderij Landlust waar mijn stageplek gevestigd is. Heldere uitleg over wat boer Roel voor ogen heeft met dit mooie stukje Midden-Delfland. Dat zouden meer boeren moeten doen.

Het rapport waar dit artikel over gaat lijkt me handig om erbij te pakken als je biodiversiteit wil verhogen. Het geeft bouwstenen die in ieder plan in te passen zijn. Bedoeld voor ontwerpers en projectleiders, maar voor ieder met interesse hiervoor natuurlijk ook interessant.

Goed nieuws dus. Agroforestry begint steeds meer voet aan de grond te krijgen. Daarnaast ben ik ook altijd voorstander geweest van leernetwerken waarin mensen uit de praktijk kennis delen. Dit netwerk begint steeds robuuster te worden.

Er zijn ongetwijfeld ook goede gewoontes die makkelijk te realiseren zijn. Je kunt chocola en groente tegenover elkaar zetten. Maar het speelveld wordt al veel gelijker als je chocola en aardbeien met elkaar vergelijkt bijvoorbeeld. Er zijn tal van manieren om goede gewoontes in te bouwen zonder dat dat per se moeilijk is. Begin met kleine makkelijke dingen. Link nieuwe gewoontes aan dingen die je toch al doet. Of gebruik sociale druk door rond te bazuinen wat de nieuwe gewoonte is. 
Desalniettemin een leerzaam stukje tekst. Het gaat dus om de kleine dominosteen.
 
En de kijktip van deze week: The world is poorly designed. But copying nature helps.
“Kijk pap, dit is een video die jij leuk vindt.” Robin wees me op deze video over biomimicry. Hij heeft gelijk dat het me interesseert. We hebben veel te leren van de natuur. Ik heb hem meteen een boek uit mijn boekenkast uitgeleend: de natuur als uitvinder.
Overigens vind je het in de permacultuur ook terug. Daar is principe 1: observeer en reageer. De natuur weet het vaak wel. Wij mensen moeten leren kijken en luisteren.

zondag 19 december 2021

Leestips week 50: over kerstbomen, samenwerken met microben, weidevogels, trofische cascade, wolven, raven en QR-codes in het bos

Dit jaar geen kerstboom, hebben we besloten. Heel veel meerwaarde heeft zo'n stervend stuk hout in de woonkamer eigenlijk niet. En zeker als je je realiseert wat er nodig is om die boom te kweken voordat hij bij jou in de woonkamer staat.

Ik snap wel dat je blij kan zijn met een boom overigens. En als je het feestelijk wil maken dat je daar dan versieringen in hangt. Of wensen. Dat snap ik. En dat je geniet van de geur. En dat een wintergroene boom wel zo leuk is. Dat je rond een boom samen komt. Dat snap ik ook.
En zo zal het ook ooit wel begonnen zijn. Buiten. Met een levende boom. Die ieder jaar ouder werd.

Maar eigenlijk is het heel gek dat we in een tijd waarin we schreeuwen om levend bos in ieder huishouden in Nederland ieder jaar een dood boompje neerzetten. We geven daar 20, 30 of 40 euro aan uit. Geld dat mijn inziens beter besteed kan worden. Het gaat om ongeveer 2,7 miljoen dode bomen. In Nederland dus. Zet dat eens tegenover de plantactie die Staatsbosbeheer in het plantseizoen 2019-2020 deed in het kader van de bossenstrategie. Ze stopten toen 1,6 miljoen bomen in de grond.
Wat mij betreft zouden dat er veel meer moeten worden. Heb jij al een boom in je tuin bijvoorbeeld?

Overigens wil ik wel gezegd hebben dat ik hiermee geen oordeel uitspreek over andermans keuzes. Ieder kiest zelf. En dat is goed. Ik geef alleen aan wat mijn keuze is. Waar ik wel waarde aan hecht is dat je nadenkt over waar je voor kiest.

Deze week heb ik uiteraard ook weer wat leestips verzameld. 
Veel leesplezier.


--


Zou hier ook iets in staan over het toestaan van bomen in weidevogelgebied? De patrijs heeft bijvoorbeeld behoefte aan variatie in het landschap. In Midden-Delfland ligt er vooral grasfalt.

Ik ben echt fan van de berichtgeving van ARK Natuurontwikkeling. Dit artikel geeft een inkijkje in de rol die de wolf speelt in het ecosysteem. Raven en wolven horen bij elkaar.
Leerzaam.

Interessante recensie van een Engelstalig boek over voedingsmiddelen die dreigen te verdwijnen. Eén van de hoofdstukken is hier integraal vertaald. Dat gaat over kaas uit een Franse bergstreek die met veel ambacht gemaakt wordt. Interessant daarbij vind ik het verhaal over de goede microben die de slechte microben de deur wijzen zodat steriliseren niet nodig is. Dat is pas samenwerken met de natuur.

De volgende keer dat ik zo’n stapel hout in het bos zie liggen, ga ik dat label zeker eens bekijken. Goed dat Staatsbosbeheer op deze manier inzichtelijk probeert te maken waar het hout voor gebruikt gaat worden.

En de kijktip van deze week is een filmpje uit 2014. Wolven werden in Yellowstone geherintroduceerd. En dat bracht een hele serie van opeenvolgende gevolgen op gang die er samen voor zorgden dat het hele ecosysteem verbeterde. Trofische cascade heet dat.

zondag 12 december 2021

Leestips week 49: over permacultuur, duurzaamheid, diversiteit en vergaren van kennis

Hiernaast een fotootje van de Warmonderhof. Daar ben ik iedere woensdag voor de deeltijd opleiding die ik daar volg. In de pauze loop ik altijd een rondje door het naastgelegen bos. Ik kwam er woensdag achter dat iets verder in het bos een soort uitkijkpunt is gemaakt. En van daaruit kijk je zo uit over de tuinbouwgronden naar de gebouwen van de Warmonderhof. Ik vond het wel een mooi plaatje.

De opleiding bevalt zeer. Het is goed om weer met heel nieuwe dingen bezig te zijn.

De oogst qua leestips is deze week een beetje mager, het is niet anders. Wel uitgebreid aandacht voor één van de blogs van Robin. Hij heeft zijn plezier gevonden in het (leren) programmeren. Met veel ijver en aandacht is hij met allerlei projecten bezig. Gaandeweg is hij ook kritisch op bepaalde ontwikkelingen. Daarover dus meer in de leestips.

Veel leesplezier.

-- 

Robin heeft een grote interesse voor programmeren en technologische ontwikkelingen. Hij ontwikkelt zich daar rap in. Hij houdt een blog bij over web-development en meer. Laatst schreef hij een blog dat ik hier ook onder de aandacht wil brengen. Ook op het internet zou diversiteit nagestreefd moeten worden. Hij schetst echter een ontwikkeling die de andere kant op lijkt te lopen.

Roofvogels staan aan de top van de voedselketen en vertellen dus het verhaal van het hele landschap. Dat is waar het in dit artikel om gaat. Maar is dat altijd zo, eigenlijk? Wat gebeurt er met het verhaal van het landschap als je niet naar roofvogels kijkt. Ik heb wel eens begrepen dat in Midden-Delfland actief beleid wordt gevoerd om de weidevogels te beschermen tegen predatie, en dus ook de komt van roofvogels actief wordt tegengewerkt. Wie daar mee over kan uitleggen is daartoe van harte uitgenodigd in de comments.

Mooi om je op 14-jarige leeftijd te realiseren dat hoe meer je weet, hoe meer je weet dat je eigenlijk niet zoveel weet. (En dat er dus altijd iets te leren valt…)

Oké, verhelderend. De huidige landbouw wordt momenteel gezien als een efficiënt systeem. Maar Meino Smit heeft met zijn promotie-onderzoek in 2018 laten zien dat er per energie-eenheid die we uit de landbouw halen er 6 energie-eenheden in moeten. Dat kun je niet efficiënt noemen. In 1950 en daarvóór was dat wel anders. Conclusies die je kunt trekken zijn: minder gebruik van fossiele brandstoffen en meer mensen in de landbouw, kleinschaliger werken, meer van  het seizoen eten en je voedsel uit lokale bronnen halen. Ik zeg: welkom aan de CSA!

De kijktip van deze week is een korte introductie op Permacultuur. Bill Mollison en David Holmgren worden gezien als de founding fathers van dit gedachtegoed. Zij leggen in het kort uit waar het om gaat als we het hebben over duurzaamheid.

zondag 5 december 2021

Leestips week 48: over bomen planten, energietransitie, introverten, de schooltuin en voedselbossen

Gisteren was ik bij Boeren in het Bos. Zij houden varkens, runderen, ganzen, schapen en kippen. Dat doen ze niet op traditionele wijze, maar zij zetten de dieren in om ecosystemen te verbeteren. Op een bepaald deel van het landgoed waarop zij opereren, zijn ze bezig om een stuk weiland om te vormen tot een biodivers ecosysteem waarin de dieren de functie hebben om de bodem te verbeteren. In dat stuk zijn gisteren bomen aangeplant. Een stuk of dertig vrijwilligers hebben rond de 2000 bomen en struiken in de grond gezet. Het was een zeer gezellige en nuttige dag. De foto hiernaast en de foto helemaal onderaan laten een deel van het weiland zien waarin we aan de slag zijn geweest.

En verder heb ik natuurlijk weer leestips verzameld. Onder de foto vind je ze.


--

Stichting Voedselbosbouw neemt Nationaal Monitoringsprogramma Voedselbossen onder haar hoede
We doen met Voedselbos Vlaardingen ook mee met dit monitoringsprogramma. Omdat we het belangrijk vinden dat er goed onderzoek gedaan wordt naar deze relatief nieuwe tak van sport.

Regeneratief systeemontwerp (3): wat doet een wind barriere van bomen?
Veel informatie over wat er bekend is over windkeringen. Wat mij betreft een element dat op veel plaatsen weer zou moeten terugkomen in het agrarische landschap.

Gedateerd uiterlijk, maar als je bezig bent met een groen schoolplein voor je school, dan is het zeer de moeite waard om de inhoud ervan te bekijken. Ik werd hierop gewezen via een artikel in Oase (tijdschrift voor vrienden van natuurrijke tuinen, heemtuinbeheer en speelnatuur) omdat de auteur onlangs is overleden.

De afgelopen vier jaar verdween er dus meer bos dan dat er bij komt. En dan maar zeggen dat Brazilië moet stoppen met ontbossing. Misschien moeten we de hand (ook) in eigen boezem steken. Trouwens, hoeveel bomen heb jij in je tuin?

Shell zou het geld dat in dit onderzoek gaat zitten ook kunnen gebruiken om te investeren in duurzame energiebronnen. Zonder in natuurgebieden te gaan zitten peuren.

Hoopvol. Weer een onderzoeksproject naar de voordelen van rotational grazing. De biodiversiteit en de bodembiologie verbeteren ervan. En dat werkt in het hele systeem door. Als dat zelfs bij partijen als McDonalds begint te landen, zegt dat wel iets, denk ik.

Volgens mij verdient het mbo een herwaardering. Daar worden mensen geschoold die echt iets kunnen. Beetje gechargeerd misschien, maar de gedachte dat meer hoger-opgeleiden ons echt verder zullen brengen, heb ik al een tijdje geleden losgelaten. We hebben doeners nodig.

Da’s leuk. Je kunt nog tot en met 8 december meedoen.


En natuurlijk ook nog een kijktip: The quiet power of introverts | BBC Ideas
Dit filmpje over introverten had ik al eerder voorbij zien komen. Het maakt duidelijk dat niet iedereen houdt van al het lawaai en de drukte die gegenereerd wordt rondom belangrijke onderwerpen. Het filmpje kwam onlangs weer op Mijn Linkedin-feed voorbij. Zeker de moeite van het bekijken waard. Herkenbaar wellicht?

maandag 29 november 2021

Leestips week 47

Tuinseizoen 2021 komt nu toch echt aan zijn einde. De winterperiode is bij uitstek geschikt om terug te kijken op de successen en leerpunten van afgelopen jaar. En natuurlijk gaan we straks nieuwe plannen maken. 

Via Maatwerk Autisme kreeg ik de zadencatalogus van De Bolster in mijn handen gedrukt, en ook de zadenlijst van de samenaankoop van Velt heb ik inmiddels doorgebladerd. Als je op tijd bestelt, profiteer je van kortingen.

Ook afgelopen week oogstte ik weer allerlei artikeltjes. Een klein overzichtje hieronder.

Veel leesplezier.


--


Inzicht in digitale transformatie
Ja, denken in scenario’s lijkt me in veel meer gevallen een goed idee.


Werk je als boer aan verduurzaming, dan geeft verzekeraar ASR korting op pacht
Klinkt goed. Waarom heb ik dan toch het gevoel dat ik moet zoeken naar de adder?

Natuurorganisaties: zes oplossingen voor het verbeteren van de kwaliteit Nederlandse wateren
Ik dacht dat de waterkwaliteit in Nederland best op orde was. Maar volgens dit artikel lopen we op Europees niveau achter op andere landen. Werk aan de winkel dus.

Winterdekbed voor de egel
Wat je kunt doen voor de egel in je tuin. Ja, vooral zorgen dat ie een beetje rommelig is. Moet lukken.

Just like how humans recognise faces, bees are born with an innate ability to find and remember flowers
Men neme twee groepen bijen. Eén groep is 'flower-naïve' en één groep is 'experienced'. En dan zoek je de verschillen. Leuk onderzoek.

Toekomst van plastic
Afval verminderen is de eerste stap die we allemaal zouden moeten zetten. Ik vind dat nog best lastig.

Waarom ik geen fan ben van gerecycled plastic
Afval verminderen is de beste stap die we allemaal kunnen zetten. En toch vind ik dat gemakkelijker gezegd dan gedaan.

Verjaag het monster achter het gordijn: Het monopoly van Big Tech
Big Tech bepaalt inderdaad de technologie-agenda. Het pleidooi om dat democratischer te maken, ondersteun ik. Maar hoe dan?

Online cursussen geven natuur- en milieu-educatie een boost
Toch een leuk neveneffect van zo'n mondiale gezondheidscrisis.


En als laatste weer een kijktipje. Deze video heb je misschien al rond zien gaan. Ik ben er rijkelijk laat mee. Maarja, ik zag hem afgelopen week pas voorbij komen. En ik vind het toch leuk om hem te delen. Mooi gemaakt, met een belangrijke boodschap.
"At least we had an asteroid. What's your excuse?" ... Tja...

maandag 22 november 2021

Leestips week 46

Afgelopen zaterdag vierden we het oogstfeest van Het Middenland. Het is zo'n beetje einde teeltseizoen. Dus de tuin mocht leeg geoogst worden. En er kwam nog van alles af.
Het was een mooi feestje met een triest randje. Per 30 november moet de tuinderij helemaal opgeruimd zijn omdat de wethouder vindt dat het niet in het bestemmingsplan past. En dat betekent dat de tuinderij volgens de wethouder daar ook niet mag terugkomen volgend jaar. De oogstgenoten en alle betrokkenen hebben natuurlijk tijdens het feestje laten weten dat ze het daar niet mee eens zijn. Ik hoop van harte dat de gemeente tot inkeer komt en zich realiseert dat ze bezig zijn een heel mooi initiatief in de kiem te smoren. De logica is in ieder geval ver te zoeken. Zeker omdat ze aangeven dat het op termijn misschien toch mogelijk gemaakt wordt. Doe dat dan nu...

Maar er is natuurlijk meer gebeurd deze week. Zo zat onze kat weer in een boom. (Deze keer lukte het hem om er zelf uit te komen, gelukkig). 
En ik heb weer wat leestips voor jullie verzameld. 
Veel plezier met dit leesvoer.

--


Over het gebruik van eierschalen in je moestuin. 

How to tell friends about the primal lifestyle
Dit gaat over de Primal Lifestyle. Dat zit in de hoek van paleo en ketogene voedingspatronen. Maar het gaat om meer. Bouw natuurlijk bewegen in in je dag, heb genoeg slaap en denk na over wat je eet. Interessante zinsnede in dit stuk is dat de schrijver vindt dat regeneratieve landbouwpraktijken ‘the way forward’ zijn. Lijkt mij ook.

Gedachten over verhoogde bedden en de aanleg van paadjes in je moestuin.

https://mergenmetz.nl/blog/notities/eetbare-siertuin/plant-in-het-zonnetje-pawpaw/
In Voedselbos Vlaardingen hebben we ook enkele pawpaws staan. Naar mijn weten hebben we daar nog geen vruchten van gehad. Dit artikel geeft vrij veel achtergrondinformatie over deze plant.

Het WNF zet in deze bijdrage op Nature Today op een rijtje wat er tijdens de klimaattop afgesproken is. Het is mager, schrijven ze. En uiteraard moet de uitvoering ervan nog wel echt gebeuren.

Voor de liefhebber.

10 slimme tips voor de volgende lockdown.


Geen kijktip deze week. Behalve dan onderstaand plaatje. Deze foto heb ik afgelopen week genomen in de Maatwerk Moestuin. Daar stonden nog verschillende bloemen volop in bloei. Dus de kijktip is daarom: kijk eens om je heen bij je volgende wandeling. Zoek een berm, een tuin, een groen stukje. En kijk eens goed wat je nog aan kleur ziet.

Goudsbloemen in de Maatwerk Moestuin


maandag 15 november 2021

Leestips week 45

Het was eigenlijk de bedoeling om gisteren deze leestips te plaatsen, maar door omstandigheden komen ze vandaag. Gisteren had ik een belangrijk feestje te vieren. Daardoor ontbrak het me aan tijd om dit lijstje te maken.

De foto hiernaast is trouwens van mijn avontuur op vrijdagavond. Of eigenlijk het avontuur van mijn kat. Die zat zo'n tien meter hoog in een boom. En durfde er niet meer uit. Met een lange ladder, wat lef en een boodschappenmandje heb ik hem er uiteindelijk uitgekregen. Nu maar hopen dat hij het niet nog een keer in zijn hoofd haalt.

En nu de leestips dus. Van week 45.

Veel leesplezier!


---


De vervuilende bladblazer verdwijnt, maar het bladblazen niet: 'Neem een hark'
Wat mij betreft mag mijn gemeente (Maassluis) de bladblazer in de ban doen. Geen idee of ze daar al mee bezig zijn, eigenlijk.

https://mergenmetz.nl/blog/recensies/stille-aarde/
Bespreking van een boek over de achteruitgang van een zeer belangrijke schakel in de voedselketen. En wat we er aan kunnen (nee, moeten) doen.

https://www.permaculturenews.org/2021/11/08/empowered-thinking-for-deep-change/
Gedachten over persoonlijke soevereiniteit en uit het systeem van overheersing stappen.

Gefaseerd knotten voor hommels
Bij de Maatwerk Moestuin waar ik coördinator ben, knotten we de wilgen ook zelf. We doen dat inderdaad om en om, maar vooral omdat het de wind breekt. Nooit bij stil gestaan dat het voor hommels en bijen ook gunstig is. 

https://zerowastenederland.nl/helpen/zero-waste-wandeltours/
Wil je weten waar je bij jou in de buurt verpakkingsloos boodschappen kunt doen? Op 20 november worden op verschillende plekken in Nederland Zero Waste Wandeltours georganiseerd. 

En ik sluit weer af met een kijktip. Voor iedereen die wil weten hoe je veilig een boom omhakt, is de onderstaande video interessant. Hier geeft de maker tips over hoe je dat aanpakt. Ik vond het zeer verhelderend. Dit gaat over het vellen van een boom die nog rechtop staat. Waar ik nog naar op zoek ben, is informatie over hoe je het veilig doet met bomen die al half omgevallen zijn en in elkaar hangen. Dus als iemand daar een tip over heeft, houd ik me aanbevolen.

No Nonsense Guide to Tree Felling. How to cut down a tree safely. FarmCraft101


zondag 7 november 2021

Leestips week 44

Afgelopen week was qua weer wat wisselvallig. Veel buitjes, maar ook steeds zon tussendoor. Het mooie plaatje hiernaast is een foto van mijn stageplek (Het Middenland). De tuin wordt tot 30 november in ieder geval nog opengehouden. We zijn hem nu langzamerhand aan het leeg oogsten.

Om weer een beetje ritme in het bloggen te krijgen, ben ik vorige week weer begonnen met leestips. Hieronder zie je de oogst aan leesvoer voor deze week.



Misschien toch maar wat minder chocola eten? Maar als je het dan eet, wel betere. Onder de vier euro per honderd gram, zou je alert moeten zijn volgens dit artikel.

Over het gebruik van rijkstrooiselsoorten om de bosbodem te verbeteren. Altijd handig om te weten als je een stukje bos bezit.

Over het samenleven met bacteriën. Je bestaat er voor de helft uit. Meer aandacht voor je voedsel en minder gebruik van zeep helpt je gezondheid vooruit.

Kun je je zelf gezond eten?

Misschien heb je meegekregen dat de continuïteit van mijn stageplek bedreigd wordt door starre regels van de gemeente. Natuurlijk Delfland spreekt steun uit, én een oplossingsrichting. Belangrijk, ook voor andere soortgelijke initiatieven.

Condors die alleen DNA-materiaal van hun moeder hebben meegekregen. Dat bestaat dus in de natuur. We hebben nog een hoop te leren.

We zijn organismen, geen computers. Heeft het informatieverwerkingsmodel zijn beste tijd gehad?

Er worden gestaag stappen gezet. Mijn zorg is vooral of het snel genoeg gaat.


En dan nog een kijktip. In dit geval gaat het om een duidelijk uitlegfilmpje over wat Regenerative Agriculture precies inhoudt: What is Regenerative Agriculture?


zondag 31 oktober 2021

Leestips nieuw leven inblazen

In het verleden gaf ik iedere week leestips. Dat ging toen natuurlijk over onderwijs en technologie. Inmiddels is mijn focus verschoven naar interesses rondom duurzaamheid, groen en voedselproductie. De leestips die volgen hebben daar dus ook betrekking op. 

Hoe vaak deze leestips gaan terugkeren moet de praktijk nog uitwijzen. In de winterperiode moet het lukken om dat vrij frequent te doen. Hierbij dus de eerste aflevering uit de hernieuwde rubriek.

Veel leesplezier.

--


A Visual Guide To Peppers
Alles wat je wilde weten over pepers. Over de Scoville scale, gezondheid en tien veel gebruikte pepersoorten.

Opvallend bericht. Wat mij betreft mogen ze dit landelijk invoeren.

Over gedachtenkrachten en persoonlijke verandering.

Over onnodig verlichten van de duisternis. Opvallend detail: meer licht houdt inbrekers niet tegen. Je kunt beter werken met een lichtsensor. Regel dat, zou ik zeggen.

Investeringstip. Wel op eigen risico uiteraard. Ik heb een klein beetje geld dat ik kan missen in dit project gestoken omdat ik hoop dat ze het kunnen waarmaken. 

Fijn dat ze gehoor geven aan de oproep van vele deelnemers.

81 gemeenten deden mee. Den Haag deed het goed. Zou Maassluis ook een keer écht mee willen doen?

Je kunt nog solliciteren tot 3 november!

Die kende ik nog niet. Jij wel?

Alarmbel. Het WNF doet melding van de desastreuze gevolgen van het steeds verder verdwijnen van het amazonewoud.

Het webinar vindt plaats op 4 november tussen 16.00 en 17.00 uur. Aanmelden en info bovenstaande link.

Nieuw ontdekt blog. Zeer interessant (en ook informatiedicht). Deze post gaat over het belang van zaadsoevereiniteit. Belangrijk.

En dan nog een kijktip. Michael Shellenberger vertelt in deze TED-talk waarom hernieuwbare energiebronnen de wereld niet gaan redden. Verhelderend.

donderdag 30 september 2021

Bedrijfsinrichting, hart en huid

 


Een nieuwe manier om naar een organisatie te kijken werd me aangereikt op de Warmonderhof. Tijdens de opleiding die ik nu volg, hebben we een aantal lessen bedrijfsinrichting. Voor als we straks aan het eind van de opleiding zover zijn dat we een bedrijf willen beginnen. Het is goed om na te denken over de manier waarop je de zaken inricht. Of wat je aan de inrichting wilt en kunt aanpassen.

De opdracht is voorlopig om je stagebedrijf te bekijken in het kader van bedrijfsinrichting. Mijn stagebedrijf is CSA Het Middenland in Maasland. Maar ik kan de theorie ook prima toepassen op Voedselbos Vlaardingen waar ik secretaris ben, of op de Maatwerk Moestuin waar ik als coördinator ingehuurd wordt vanuit mijn bedrijfje Groendoenerij.

Het vak bedrijfsinrichting wordt gegeven door Joke Bloksma. En zijn heeft een interessante manier bedacht om naar een bedrijf in al zijn facetten te kijken. Zij leert ons kijken alsof het een organisme is. De eerste opdrachten gingen over het vinden van het 'hart' van het bedrijf, en het beschrijven van de 'huid' van het bedrijf.

Hart

Bij het hart gaat het om de plek waar de dingen samenkomen. De plek die ritme verzorgt. Waar dingen naar toe komen, en weer weggaan. Een centraal deel. De plek waar overleg gevoerd wordt. Of waar ideeën en goede gesprekken over het leven plaatsvinden.

Bij mijn stagebedrijf is er sprake van twee harten, denk ik. De eerste is de plek waar we koffie drinken en samenkomen met alle medewerkers en vrijwilligers van Boerderij Landlust waar Het Middenland van pacht. Daar wordt van alles uitgewisseld. En de pauzemomenten zorgen voor het ritme.

Een tweede plek is de winkel van Landlust. Daar stromen de producten naar toe en vinden een weg naar buiten. En daar komen de mensen van buiten naar binnen. De winkel heeft een ritme van openingstijden. Open op woensdag en zaterdag. Woensdag en zaterdag. Iedere week weer.

Huid

De huid van een bedrijf is de schil die er om heen ligt. Bij een boerenbedrijf vind je dat het makkelijkst terug in de vormen van omheining. Dat kan een draad zijn waar het vee niet doorheen durft. Of een heg die de wind afschermt. Een sloot die ongewenste bezoekers buiten houdt. Een hek. Een bomenrij. Een schutting. In die huid zitten ook openingen. Een poort, een bruggetje. De huid laat het één wel door, en het ander niet. Die huid is soms dik en soms heel dun. En soms ook beschadigd en moet dan gerepareerd. De huid heeft ook met het uiterlijk te maken. En de uitstraling van het bedrijf. Behalve een fysieke huid, kan er ook een virtuele huid zijn. Hoe is je bedrijf online te vinden? Door welke openingen is er contact met de buitenwereld?

Allemaal zeer interessant om over na te denken.

En ik denk dus dat dit niet alleen voor een boerenbedrijf goed is om eens te bekijken. Dit kun je ook toepassen op een onderwijsorganisatie. Of een huishouden bijvoorbeeld.

Stofwisseling

De theorie gaat nog verder met de stofwisseling van een bedrijf. Ook erg boeiend, maar dat voert hier misschien te ver. Meer informatie kun je vinden in het Werkboek Gezond Landbouwbedrijf. Voor als je het leuk vindt om er dieper op in te gaan.



maandag 31 mei 2021

Andere opvolger voor Feedburner: Follow.it

En dan gaat het toch weer anders...

In mijn vorige bericht liet ik weten dat ik Feedburner ging vervangen door Mailchimp. Maar na wat tests bleek dat het toch niet helemaal te zijn. Nu heb ik het ingericht met Follow.it. Dat lijkt beter bij de originele functionaliteit van Feedburner aan te sluiten.

Ik heb zojuist al mijn email-abonnees overgezet naar de nieuwe dienst bij Follow.it. Dat schijnt privacy-technisch oké te zijn. Voor jullie zou er dan niets spectaculairs moeten veranderen, maar helemaal zeker weten doe ik dat niet. Daar helpt dit berichtje dan natuurlijk wel weer bij. Want dit is meteen een berichtje om te testen of het werkt zoals verwacht.

Leuk zo'n blog. Houd je toch weer van de straat.

En excuus voor de overlast.

woensdag 5 mei 2021

Feedburner emailservice gaat verdwijnen

Feedburner gaat stoppen met de dienst 'email subscriptions'.

Je kunt dit blog op verschillende manieren volgen. RSS is daar de basis van. Dat is een techniek die ervoor zorgt dat informatie op het internet van de ene digitale plek naar de andere digitale plek kan komen. Ieder blog en veel websites hebben daarvoor een rss-feed. En je kunt je op zo'n feed dan abonneren door een rss-lezer te gebruiken. Denk aan bijvoorbeeld Inoreader

Maar rss heeft ook een beetje het imago van nogal technisch te zijn. Het zijn vooral nerds die daar mee aan de gang gaan. 'Normale' mensen kijken liever naar een facebook-feed, een twitter-feed of een linkedin-feed. Maar het idee is hetzelfde. Ik heb de voorkeur voor rss omdat dat je veel meer mogelijkheden geeft om zelf je informatie-feed samen te stellen. 

Maar goed, ik dwaal af. De rss-feed van mijn blog heb ik omgeleid via Feedburner. Want met Feedburner was het mogelijk om daar wat extra zaken aan toe te voegen. Zo kon ik met Feedburner de rss-feed omzetten naar een mogelijkheid om je via email op mijn blog te laten abonneren. Dan konden degenen die geen rss-reader gebruiken de berichten gewoon in hun mailbox krijgen.

Maar dat gaat dus veranderen. Die dienst van Feedburner wordt binnenkort geschrapt. Daarom ben ik op zoek gegaan naar een alternatief. Dat is voor dit blog (voorlopig) Mailchimp geworden. Ik heb dat vanmiddag opgezet en met dit bericht test ik of het werkt. Als dat allemaal goed gaat, zal ik daarna alle emailadressen van degenen die zich email geabonneerd hebben op dit blog verhuizen naar de nieuwe dienst. Mocht jij nou ook één van die mensen zijn, weet dan dat het uiterlijk van de mailtjes iets gaat veranderen. Die gaan dus lopen via Mailchimp.


dinsdag 27 april 2021

Groene plannen, exit SCOH

Zoals een groot aantal van jullie inmiddels wel weten, ben ik naast mijn werk voor SCOH, actief in allerlei groene projecten. In 2015 is dat begonnen toen ik vrijwilliger werd in Voedselbos Vlaardingen. In 2018 heb ik me bij de k.v.k. ingeschreven onder de naam ‘Groendoenerij’ zodat ik mijn hobby nog wat meer uit de hand kon laten lopen. Ik heb wat tuintjes aangelegd, wat interieurbeplanting gedaan en heb hier en daar geholpen met de aanleg van groene schoolpleinen in de regio. En in 2019 ben ik begonnen als ondersteuner in de moestuin van Maatwerk Autisme (een organisatie die dagbestedingsprojecten en onderwijs organiseert voor personen met autisme vanaf 12 jaar). En in 2020 ben ik in diezelfde moestuin coördinator geworden.

De Droom is om uiteindelijk zelf met mijn gezin op een groenere plek in het land te gaan wonen. En die groene plek zou ik dan zo willen inrichten dat er ook voedsel geproduceerd wordt. Hoe dat er precies uit gaat zien, volgt wel. De Droom is nog niet af. We zijn nog bezig met het dromen van de Droom.

Om die droom weer een stapje dichterbij te brengen ben ik tot de conclusie gekomen dat ik meer kennis nodig heb over voedselproducerende systemen. Daarom heb ik een paar weken geleden besloten om me in te schrijven op de Warmonderhof. Dat is een biologische land- en tuinbouwopleiding waar ik die kennis kan verdiepen, en het bij behorende netwerk kan opbouwen. Als alles mee zit, ga ik daar in september 2021 starten, maar de eerlijkheid gebiedt me wel te zeggen dat ik nog op een wachtlijst sta. De opleiding is nogal populair, namelijk. De kans dat mijn inschrijving doorgaat, is echter
wel reëel omdat de plek op de wachtlijst (nummer 22 volgens de laatste berichten) vorig jaar uiteindelijk ook geplaatst is.

En als de inschrijving dit jaar niet doorgaat, schrijf ik me direct in voor het schooljaar daarop.

In eerste instantie was het mijn bedoeling om SCOH uitsluitend te verlaten op het moment dat de inschrijving doorging. Maar voortschrijdend inzicht heeft me doen besluiten om SCOH per begin volgend schooljaar sowieso te gaan verlaten. Als mijn inschrijving onverhoopt toch nog niet doorgaat, komen er gedurende dat jaar vast een hoop mooie dingen op mijn weg die de ruimte mogen krijgen.

 Voor dit blog betekent het één en ander dat het onderwerp nogal zal veranderen. Basisonderwijs en ict was het al een tijdje niet meer (alleen). Wat hetzelfde blijft, is het toekomst kijken en het helpen leren. Ik zal me in het vervolg meer gaan richten op duurzaamheid, voedselproductie en transitie. Ik hoop dat je blijft lezen, maar begrijp het ook als je het in het vervolg aan je voorbij zult laten gaan.



Never stop dreaming

If one dream should fall and break into a thousand pieces

never be afraid to pick up one of the pieces and begin again

Each piece can be a new dream to reach for and believe in

dinsdag 19 januari 2021

Hebben we nog tien jaar?

 


Bovenstaand filmpje heeft als titel '10 years to transform the future of humanity' -- or destabilize the planet'. De spreker is Johan Rockström. Hij is internationaal erkend met betrekking tot wereldwijde duurzaamheidskwesties. In 2009 leidde hij het team dat het Planetaire grenzen raamwerk ontwikkelde. (wikipedia). Dat raamwerk wordt ook gebruikt in het Donut-model van Kate Raworth.

Hij waarschuwt dat de komende tien jaar wel eens beslissend zouden kunnen zijn voor hoe de toekomst van de planeet (en dus de mensheid) eruit komt te zien. Hij definieert 9 'planetary boundaries' waar we binnen moeten blijven, maar het lukt ons inmiddels al niet om drie van die grenzen te respecteren: klimaatverandering, biodiversiteitsverlies en stikstofdepositie. En hoe meer grenzen we overschrijden, hoe meer de problemen toenemen omdat ze elkaar versterken. Het is niet wat je nu wilt horen, maar zie daar onze volgende crisis. En ik durf de voorspelling aan dat de coronacrisis verbleekt bij de klimaatcrisis.

Er schijnen 15 zaken te zijn die iets zeggen over de stabiliteit van het klimaatsysteem van onze planeet, en 9 daarvan komen in de buurt van de zogenaamde tipping points, volgens meneer Rockström. Hij kan het weten, want hij is hoogleraar op dit vakgebied. Die 9 potentiële tipping points zijn:

  1. De Noordpool ijsvrij in de zomer
  2. De dooi van de permafrost in Siberië
  3. Verlies van landijs op Groenland
  4. Bosbranden in de grote bosgebieden in het noorden
  5. Het verzwakken van de zeestromingen in de Atlantische oceaan
  6. Het uit elkaar vallen van het Amazone-oerwoud
  7. Het afsterven van het koraal in het Grote Barrièrerif
  8. Het smelten van het ijs in West-Antartica
  9. Het instabiel worden van het ijs in Oost-Antarctica
De gevolgen laten zich raden. Zeespiegelstijging, hitterecords, extremer weer, droogteperiodes. Het zal moeilijker worden om de voedselvoorziening op peil te houden en leefbare plekken te onderhouden. De voorproefjes hebben we het afgelopen decennium al voorbij zien komen. Als we dit probleem willen oplossen (en dat schijnt te kunnen), dan is wereldwijde samenwerking op zijn minst handig.

Maar als je ziet hoe dat met de coronacrisis gaat, is het af en toe wel om moedeloos van te worden. Want we lijken het vaker met elkaar oneens te zijn, dan eens. En als iemand met onderbouwde ideeën komt, wordt hij door een ander weer in de wielen gereden. Daar verschillen de coronacrisis en de klimaatcrisis niet in. Misschien hoort dat er ook gewoon wel bij. We weigeren te accepteren dat we in hetzelfde team zitten. Maar er is ook hoop.

We moeten één denkfout niet maken. En dat is dat grote problemen vragen om grote oplossingen. Ik zeg niet dat het niet handig kan zijn, zo'n grote oplossing, maar we kunnen grote problemen ook oplossen met heel veel kleine oplossingen. We moeten ons realiseren dat we gewoon met heel veel mensen zijn op de wereld. Heel veel. En als die mensen er langzamerhand allemaal (nouja, misschien niet allemaal...) van doordrongen raken dat de manier waarop we nu leven niet houdbaar is, veranderen al die mensen allemaal heel veel kleine dingen. En onder het motto 'vele kleine maken één grote' kunnen we het probleem dan te lijf. En dat is de verandering die we zoeken om onze aarde leefbaar te houden. Die veranderingen zijn al gaande.
Hoopgevend zijn bijvoorbeeld het Drawdown project, of Greening the Desert, of Green cities of Ridgedale Permaculture. Er zijn massa's mensen al bezig met stappen in de richting van de oplossingen. Dit rijtje is slechts het topje van de spreekwoordelijke ijsberg.

Als je voor je eigen leven inspiratie wilt opdoen, kun je misschien eens kijken naar het volgende lijstje. Ik weet het, het ligt nogal voor de hand, maar daar gaat het nu niet om.

Maar belangrijker is misschien nog wel wat je op je werk doet. Om een paar voorbeelden te noemen:

  • Als je bij een supermarkt werkt, stel je vragen over de hoeveelheid verpakkingen die gebruikt worden. 
  • Als je consultant of accountmanager bent, ga je bij jezelf te rade of je na de coronacrisis echt al die kilometers weer moet gaan rijden.
  • Als je voor een gemeente werkt, maak je je hard voor veel meer groen en natuur in de stad.
  • Als je bij een olieconcern werkt, roep je om je heen dat die transitie naar duurzaam toch echt nog een tandje harder moet.
  • Als je een kledingzaak hebt, vraag je aan toeleveranciers waar en hoe hun producten gemaakt worden.
  • Als je architect bent, zorg je dat je natuurinclusief ontwerpt en laat bouwen.
  • Als je boer bent, verdiep je je in kringlooplandbouw.
Het gaat niet om de voorbeelden. Het gaat erom dat je kijkt wat jij kan doen. We zitten allemaal in hetzelfde team. Of we dat nou leuk vinden of niet.






zondag 10 januari 2021

Hoe wij thuisonderwijs organiseren

We gaan de tweede week van thuisonderwijs in. In tegenstelling tot wat de berichtgeving in de media voorstelt over de gemiddelde situatie, lukt dat bij ons thuis prima. Mijn vrouw en ik werken allebei thuis, en we hebben twee kinderen van 12 en 13 jaar die thuis hun schoolwerk doen. We hebben geen stress en doen er ook niet moeilijk over. Hoe doen we dat zonder problemen?

Dat is mijn inziens gewoon een kwestie van organiseren, deels een beetje geluk en deels de constatering dat we in het verleden de juist keuzes hebben gemaakt. Gelukkig. Want de verhalen van kommer en kwel aan de keukentafel herken ik helemaal niet.

Laten we daar maar eens mee beginnen. Met die keukentafel. Als je effectief aan het werk wilt, helpt het helemaal niet om met zijn allen aan de keukentafel te gaan zitten. Wij zouden gek worden van elkaar. Gegarandeerd. Mijn zoon en dochter hebben gewoon allebei een eigen bureau in een eigen kamer waar ze aan het werk gaan. En ook mijn vrouw en ik maken afspraken over welke werkplek we op welke dag gebruiken. Tot voor kort hadden we een werkplek op zolder, en één aan de eetkamertafel. Die laatste bleek (ook in je eentje) niet handig. Als we wilden lunchen, moest alles aan de kant. En lunchen (net als ontbijt en avondeten) doen we iedere dag met elkaar. We hebben nu in onze kleinste ruimte een bureautje neergezet. Eerst werd in dat kamertje vooral gestreken, maar dat moet nu maar ergens anders gebeuren.

Ten tweede hebben wij alle vier een eigen apparaat tot onze beschikking. Ouders die nu (nog) aangeven dat ze niet genoeg apparaten hebben, hebben mijn inziens zitten slapen. Bij de stichting waar ik werk is steeds weer uitgevraagd of er nog behoefte was aan laptops bij gezinnen die het zelf niet konden betalen. En datzelfde beeld zie ik terug bij de school van mijn kinderen. Daar is dat ook meerdere malen gevraagd, en op het hart gedrukt, om aan te geven of je kind een device had. Wij hebben van die regeling geen gebruik gemaakt. Mijn kinderen wilden toch al een laptop. En mijn vrouw en ik vinden het deel van de opvoeding dat ze zelf voor hun spullen leren zorgen. Zo'n periode van thuisonderwijs biedt juist een uitgelezen mogelijkheid om dit te voeden. Ze hebben dus allebei van eigen geld (hoe trots kun je zijn?) een betaalbare laptop aangeschaft. En omdat hij van hen zelf is, zijn ze er extra zuinig op.

En dan het thuiswerken op zichzelf. Daar komt een beetje geluk bij kijken. Want mijn vrouw en ik leven in de gelukkige omstandigheid dat wij ons werk grotendeels vanaf iedere plek kunnen doen. Dat is bij ons eigenlijk al jaren zo. Zolang we maar een computer en een goede internetverbinding tot onze beschikking hebben. En om daar optimaal gebruik van te maken, waren wij al lang gewend om ons werk digitaal te organiseren. Wij hadden ook voor de coronacrisis al jarenlang ervaring met thuiswerken. Digitale vaardigheden zijn daar een groot onderdeel van. De aanpassing die het vroeg, was eigenlijk alleen maar positief, omdat de rest van de wereld ineens ook grotendeels digitaal veel bereikbaarder werd.

Daarnaast werken mijn vrouw en ik sinds de kinderen er zijn altijd al parttime. Dat geeft heel veel lucht in de weekplanningen. Daardoor hebben we natuurlijk ingeleverd op salaris. (Maar geld is ook niet alles...) Wij hebben altijd zonder kinderopvang gedaan. Zonder ouderschapsverlof. Zonder ons afhankelijk te maken van regelingen die de overheid voor je verzint. Als mijn vrouw moest werken, was ik thuis. En andersom. We regelden onze weken zo in dat werk en privé prima met elkaar te combineren waren. Soms betekende dat dat we overdag werktijd misten die we dan 's avonds of in het weekend weer inhaalden als de ander beschikbaar was voor de kinderen. In periodes waarin we dat door roosters niet rond kregen, konden we gelukkig een beroep doen op opa en oma. De ervaring die we toen hebben opgebouwd, maakt dat we nu eenvoudig schakelen naar eenzelfde soort combineren en afstemmen van onze werkzaamheden. Het is een proces van voortdurend overleg en bepaalde routines en afspraken die -voor ons- werken. En wat we nu dus vrij moeiteloos doen.

We zijn iedere dag vrij duidelijk in onze dagplanningen. We hebben de gewoonte om de avond ervoor even met elkaar af te stemmen wie hoe laat moet beginnen. En ook tijdens de dag stemmen we af wanneer lunch en korte wandelingen of fietstochtjes op het programma staan. Goed eten, genoeg beweging en afwisseling in activiteiten vinden we belangrijk en hebben onze continue aandacht.

De laatste factor die ik wil benoemen, is onze attitude ten opzichte van (school)werk. Wij hoeven onze kinderen nooit achter hun broek aan te zitten om ervoor te zorgen dat ze hun werk doen. Sterker nog, het laatste deel van de vorige zin klinkt mij een beetje vreemd in de oren. Want ik ben niet verantwoordelijk voor hun schoolwerk. Dat zijn ze zelf. En daar spreken we ze op aan. Als dat nodig zou zijn. De grap is namelijk dat dat aanspreken dus in de praktijk helemaal niet nodig blijkt als je de attitude hebt dat dat hun eigen pakkie-an is. Dat maakt ons niet onverschillig ten opzichte van hun schoolwerk. Integendeel. We vinden het heel belangrijk dat ze het doen. Dat weten ze. En we zijn ontzettend trots dat ze dat ook serieus nemen. Ze krijgen alle regelruimte om hun werk op tijd af te hebben. Waar nodig geven we tips of steun.

Bovenstaand heb ik geschetst hoe wij ervoor gezorgd hebben dat het thuisonderwijs goed te doen is. Dat wil niet zeggen dat ik ervoor pleit om er zomaar nog een paar weken aan vast te plakken. Liever niet. Er zijn andere redenen waarom ik denk dat het voor onze pubers beter is als ze weer zoveel mogelijk gewoon naar school (en sport) gaan. Maar als het moet, dan doorstaan wij deze lockdown prima. 

Om thuisonderwijs een heel stuk draaglijker te maken komt het samengevat hierop neer:

  • Zorg dat ieder zijn eigen werkplek heeft, gescheiden van elkaar.
  • Zorg dat ieder een eigen device heeft met een goede internetverbinding.
  • Zorg dat je digitaal vaardig bent, en weet hoe je computer werkt.
  • Zorg dat je er een flexibele planning op nahoudt, en communiceer daarover.
  • Zorg dat je goed eet, genoeg beweegt en ook buiten komt.
  • Zorg dat je de verantwoordelijkheid voor (school)werk houdt waar hij hoort.
Dit is hoe wij het thuis regelen. Dit werkt voor ons. Misschien hebben anderen hier ook iets aan.



zaterdag 2 januari 2021

Heldere uitleg over opdrachten en cijfers in Teams

 

Komende maandag gaat een nieuwe periode les op afstand beginnen. Veel scholen hebben de dagen voor de kerstvakantie gebruikt om afspraken te maken en dingen geregeld te krijgen om deze periode zo succesvol mogelijk te laten zijn. "Leuk is anders", zeggen sommigen. Maar tegelijk geldt ook: "Het wordt zo leuk als dat je het maakt." En er valt best wat van te maken, denk ik.

Bij SCOH maken we gebruik van Teams. Voor alle klassen die hebben aangegeven een Klassenteam te willen gaan gebruiken, hebben we die in Teams aangemaakt. Leerlingen hebben inloggegevens gekregen, en leraren hebben de Teams kunnen inrichten. De realiteit gebiedt te zeggen dat veel leraren (toch weer opnieuw) moeten uitzoeken hoe het in Teams allemaal werkt. Gelukkig is er veel materiaal beschikbaar waarmee je je dat relatief snel eigen kunt maken.

Een voorbeeld daarvan wil ik vandaag noemen: het Youtubekanaal van Kevin Stratvert. Hij is oud-medewerker van Microsoft en is vorig jaar voor zichzelf begonnen. Hij maakt heldere no-nonsense uitlegvideo's over allerlei software. Zo ook over Teams en het educatieve gebruik ervan. Zijn kanaal vind je hier.

Een voorbeeld van zo'n uitleg is die over Assignments & Grades in Teams die je bovenaan deze blogpost vindt. Dat is basis-functionaliteit in Teams die voor klassen zijn aangemaakt. In het Nederlands is dat vertaald als Opdrachten en Cijfers. Die tabbladen vind je dan ook bovenaan in je Team, als het Team is aangemaakt als klassenteam.



In zijn video laat hij ook kort de functionaliteit zien om rubrics te maken. Dat helpt je bij het beoordelen van het ingeleverde werk. Hij loopt daar met wat grote stappen doorheen, wat mij betreft. Maar hij is dan ook vooral een techneut en zijn insteek is wat minder onderwijskundig, denk ik. Als je rubrics goed opzet, helpt het de kwaliteit van het ingeleverde werk te verhogen. En het kan er ook voor zorgen dat je de ontwikkeling van een leerling zichtbaar maakt. Meer informatie over rubrics vind je in deze blogpost die ik in 2013 schreef.

Voor komende maandag wens ik iedereen veel succes met de mogelijkheden die technologie ons biedt. Het is echt de moeite waard om je daar een beetje in te verdiepen.