zondag 30 oktober 2022

Over voedselproductie, exoten, waterstofpanelen, klimaatverandering en overvloed

Op mijn stage hielden we halve herfstvakantie en dat betekende dat ik dinsdag wel gewoon van de partij was, maar vrijdag een dagje oversloeg. En omdat er deze week ook geen les op school was, had ik ineens wat meer tijd. En die tijd heb ik deels benut door bezoek te brengen aan plekken waar kleinschalig en/of biologisch geproduceerd wordt.

Dinsdagmiddag gingen we als een soort stage-uitje naar NoordWIJde. Daar heetten Marlijn en Erwin ons welkom. Marlijn is oud-stagiair van zelfoogsttuin Bij Mei waar ik nu dus stage loop. We hielpen wat en kregen nog wat planten mee. Mooi plekje. Als je in de buurt woont, zeker de moeite waard om eens te gaan kijken.

Op donderdagochtend bezocht ik samen met Tom en Joyce van de Polderij hun groenteleverancier. Zij doen sinds kort zaken met boerderij Landzicht in Strijen. Het is een biologisch groenteteeltbedrijf dat ook groentenabonnementen aanbiedt. Zij boeren op 40 hectare en vormen samen met een aantal andere boeren ook een coöperatie. We kregen een uitgebreide rondleiding over de akkers, in de kruidentuin en door de schuren. Dat was dus ook weer een leerzaam ochtendje. Het is mij persoonlijk iets te groot, maar het is wel goed dat zij kunnen laten zien dat biologisch ook gewoon genoeg oplevert. Zij boeren al ruim 30 jaar met zorg voor natuur en biodiversiteit.

Maar nu heb ik nog niets gezegd over de foto van deze week. Die maakte ik gisteren bij Buiten Leeft. Dit is voorlopig de laatste foto die ik daar maakte, want de klus bij Buiten Leeft zit er op. Gisteren hadden de oogstaandeelhouders hun laatste oogstdag. En daarmee houdt mijn gastheerschap daar op. Volgend jaar keer ik daar niet terug. Niet omdat ik het niet naar mijn zin had, maar uiteraard omdat ik al mijn tijd en energie in mijn eigen zelfoogsttuin, De Groentemeester wil stoppen.

--

De leestips

Voor wie nog een nuttig dagje in de buitenlucht zoekt.

Duidelijk pleidooi. Over de vleesdiscussie heb ik wel een enigszins afwijkende mening. Ik denk dat je vooral moet kijken naar hoe het vlees geproduceerd wordt. Simpelweg een stukje vlees vervangen door een stukje vegetarisch vlees lijkt me niet de oplossing. Niet voor je eigen gezondheid, maar ook niet voor die van de wereld. Als je vlees wil minderen, is dat wat je moet doen: gewoon weglaten.

Er is een negatieflijst opgesteld voor het gebruik van invasieve exoten in voedselbossen. Als je met voedselbossen aan de slag wil, is het wel handig om hier kennis van te nemen.

Werk je bij één van de financiële instellingen in dit rijtje? Zoja, gaat het er op het werk wel eens over wat jij en je collega’s kunnen doen om klimaatverandering tegen te gaan? Ja toch?

Die titel is een beetje oordelend. Alsof de consument wat te verwijten valt. In mijn ogen zouden veel meer mensen zich nog veel bewuster van hun koopgedrag moeten zijn. En daar dan ook wat aan doen. We hebben maar één planeet.

Weer zo’n hoopvolle ontwikkeling. Je moet wel een behoorlijk dak hebben, dat wel. Want je hebt 20 panelen nodig om in je energiebehoefte te kunnen voorzien. Gemiddeld genomen per huishouden dan, he.

Wat als het slechtste scenario van onze klimaattoekomst werkelijkheid wordt? Daarover nadenken stemt treurig. We kunnen dus beter nadenken over hoe we voorkomen dat dat gebeurt. Welke levensstijl en welke samenleving is daarvoor nodig?

Hier staat een foute kop boven. Het gaat niet om het redden van het klimaat. Het gaat om het redden van onszelf en onze kinderen. Wereldwijd zou het topprioriteit moeten hebben om werk te maken van het tegengaan van klimaatverandering. We zitten allemaal in hetzelfde team.

Het Fonds Schiedam Vlaardingen e.o. is ook actief in Maassluis. Nu maar hopen dat veel sportverenigingen de weg naar deze subsidie weten te vinden.

Goed dat dit gebeurt. Maar wat ik niet zo goed snap is waarom al het nieuwe bos aangeplant moet worden. Kan nieuw bos niet ontstaan als je stopt met maaien? Dan zou het een stuk minder geld kosten, lijkt me.

En dit is dus ook een reden om bij te dragen aan kleinschalige landbouw. Iemand al lid van een csa in de buurt?

--

De kijktip

Mooi voorbeeld van iemand die in termen van overvloed denkt. Water is leven. En dat hoopt zich vanzelf op. Het laat zien dat als je slim ontwerpt, er ‘vanzelf’ overvloed ontstaat. Dat is wel wat anders dan de gedachte van schaarste die in onze westerse wereld (vaak als marketingstrategie) veel te veel aangewakkerd wordt.

zondag 23 oktober 2022

Over zoete aardappel, potentieel, bos, groen, toekomst en verduurzaming

Weten jullie nog dat ik een kweek experiment voor zoete aardappel aanging? 

Ik maakte zelf stekjes uit een zoete aardappel uit onze keukenvoorraad. En die stekjes kweekte ik op tot planten. Uiteindelijk een stuk of zes. En die zetten we in de grond in een leeg bedje bij de Maatwerk Moestuin.
Afgelopen week vond ik het tijd om eens te kijken wat dat nou opgeleverd heeft. Op de foto hiernaast zie je de oogst van twee van die planten. Eerlijk gezegd heeft het mijn verwachting nogal overtroffen. Er kwamen joekels van zoete aardappels uit.

Overigens was dit ook meteen één van de laatste oogsten uit de Maatwerk Moestuin. Gedurende dit seizoen hebben we daar te horen gekregen dat dit het laatste seizoen was. We zijn de tuin nu langzamerhand aan het opruimen. Alle gewassen kunnen afgeoogst worden, en het schuurtje, het winkeltje en de kas zullen ook van het terrein af moeten. De laatste werkdag met de mediënten (combinatie van het woord medewerker en cliënt) is afgelopen donderdag geweest.

Hoewel ik het erg jammer vind dat die moestuin stopt, komt het me in het kader van mijn nieuwe plannen met De Groentemeester ook wel goed uit dat de Maatwerk Moestuin ophoudt. Ik zou anders niet weten hoe ik mijn tijd moest verdelen over die twee initiatieven. Nu komt er ruimte en tijd om me volledig te storten op mijn eigen tuinderij. Die wordt deel van Weij. Maar daarover later meer.

--

De leestips

Iedere keer als ik iets lees over het verbeteren van bos, dan wordt er gesproken over het aanplanten of stimuleren van rijkstrooiselsoorten. Lijsterbes, linde, hazelaar en haagbeuk zijn daar onder andere voorbeelden van.

Toen we vorige week in ons bos waren, hebben we nog even gespeurd naar de vliegenzwam die we het jaar daarvoor gezien hadden. Maar helaas we hebben hem niet kunnen vinden deze keer. 


En nu maar hopen dat er geluisterd wordt naar dit advies.

Heb ik mensen in mijn netwerk die dit interessant vinden? Een MOOC over citizen science.

Ja, er zijn dus manieren om landbouw en natuur hand in hand te laten gaan. Nu nog genoeg boeren die dit ook daadwerkelijk gaan doen.

Dit is toch ook weer hoopvol. Al kan ik me bij sommige bedrijventerreinen nog echt niet voorstellen hoe ze die vergroening voor zich zien. Maar daar is deze impuls dan misschien juist goed voor.

Kortom de natuur is goed voor je. Nu moeten we nog leren hoe we daar in het dagelijks leven (vooral in steden) gebruik van maken.

De vraag die bij mij blijft hangen na het lezen van dit artikel is: hoe bereid je je voor op de toekomst die hier geschetst wordt? 
Uiteindelijk komt het neer op vaardigheden, denk ik. Kun jij zelf je eten verbouwen, composteren, een huis bouwen, zorgen voor schoon (genoeg) drinkwater?

--

De kijktip
Dit vind ik een lastige. Een jongen die duidelijk uit een sociaal milieu komt waar ik me niet prettig bij zou voelen. Ik zou in het dagelijks leven met een grote boog om hem heen lopen. Maar tegelijk heeft hij hier ook wel weer iets zinnigs te zeggen. Zijn verhaal gaat over het waarmaken van je potentieel.
Zijn stappenplan: 
1. Blijf positief
2. Weet wat je wil
3. Heb discipline
4. Loos negatieve mensen
Ik ben benieuwd of het hem uiteindelijk brengt waar hij wil zijn. Vast wel.

maandag 17 oktober 2022

Over bos, paddenstoelen, biodiversiteit, landbouw en filantropie

Gisteren was ik met mijn broer in het bos. In ons bos welteverstaan. Eind 2020 hebben we een stuk bos op de Veluwe gekocht, bij Oldebroek in de buurt. En sindsdien gaan we er ieder jaargetijde even een kijkje nemen. Deze keer was het herfstbezoekje. En dat was in het bos goed te merken, want de paddenstoelen stonden overal.

Het bos is er niet slecht aan toe, maar er is wel ruimte voor verbetering, denk ik. Er zitten wat kale plekken in het bos en de onderbegroeiing bestaat voor een groot deel uit amerikaanse vogelkers. Die wordt beschouwd als invasieve exoot en echte bosbeheerders zijn er druk mee om die soort uit de Nederlandse bossen te krijgen. Ik las ergens dat deze boomsoort er dan wel weer voor zorgt dat de strooisellaag in je bos verbetert. Dus wij hebben besloten om hem hier en daar gewoon toe te staan. Zolang hij inheemse soorten als lijsterbes en hulst maar niet verdringt. Uiteindelijk wil ik proberen het bos steeds biodiverser te maken. We hebben daarom onder andere een takkenrilletje aangelegd en we laten dood hout zoveel mogelijk in ons bos.

Tijdens het bezoekje gisteren hebben we daarom ook nog wat nieuwe aanplant gedaan. Ik wilde graag wat meer tamme kastanjes in het bos hebben. Bij de La Place die in de buurt van het bos is, staat op de hoek van de parkeerplaats een aantal tamme kastanjes. Het geluk wilde dat die net overvloedig hun kastanjes hadden laten vallen. Daar hebben we er dus een heel aantal van geraapt om in ons bos te zaaien. En we hebben van onder die bomen ook twee kleine zaailingen meegenomen. Ik hoop dat de groenbeheerder van de La Place dat niet erg vindt. Die staan nu op een leuk plekje in ons bos.

Kortom, we hebben ons wel vermaakt gisteren.

--

De leestips

Zo kan het ook.

Vanuit natuurbeschermingsperspectief gaat dit de goede kant op. In Nederland is de wolf weer terug. Maar wat doen we als onverhoopt een mens aangevallen wordt door de wolf? Is dat uit te sluiten? Of moeten we daar ook mee leren leven op den duur? Heeft iemand een antwoord op die vraag?

Vraag: welke vrijheid zou jij wel willen opgeven als je daarmee een groter goed kunt bereiken?

Kleurkeur. Ik weet eigenlijk niet hoe dat bij het maai- en bermbeheer in Maassluis zit. Er zijn wel steeds meer plekken in Maassluis waar ecologisch gewerkt wordt. Maar of kleurkeur daar ook een rol in speelt, weet ik eigenlijk niet.

Betere monitoring kan waarschijnlijk geen kwaad. Maar de wollige formuleringen maken mij wel een beetje sceptisch. Het klinkt allemaal een beetje hoogdravend. Wat gaan ze nou precies meten?

Wereldwijd gaat het verlies aan soorten in een schrikbarend tempo door. We weten dat natuur zich ook goed kan herstellen, maar dan moeten we dat wel mogelijk maken. Hier wordt gezegd dat dat kan door ondermeer op een duurzame manier voedsel te produceren. Goed idee, dat zouden meer mensen moeten doen.

Steeds meer mensen willen in de buurt meedoen met zulke initiatieven. Dat ervaar ik nu zelf ook bij het starten van een zelfoogsttuin. Er is zoveel support. Fijn.

--

De kijktip

Geefcirkels. Interessant idee dat best wel eens zou kunnen werken. Wat mij daarin aanspreekt, is dat het niet alleen een kwestie is van het geven van geld aan een goed doel, maar dat de deelnemers uit de geefcirkel het er eerst over eens moeten worden wat het doel wordt (nadat ze al een bedrag hebben toegezegd). En belangrijker nog: dat ze het doel niet alleen met geld ondersteunen, maar ook door andere hulp en support aan te bieden. 
We zouden iets meer in een geefeconomie terecht moeten komen. Dat heeft te maken met vertrouwen. En het resulteert uiteindelijk in overvloed, vermoed ik.

zondag 9 oktober 2022

Over voorbereidingen, voedselbos, bomen, ecologie op zee en wetenschap

Eigenlijk heb ik deze foto niet deze week gemaakt. Maar ik was afgelopen woensdag wel in Dronten. Iedere woensdag ga ik daar naar toe om les te krijgen in o.a. bodemkunde, groente- en fruitteelt en veehouderij.

Dit tweede en laatste jaar van de opleiding aan Warmonderhof staat voor mij ook in het teken van het starten van mijn eigen initiatief. En ook daar krijgen we les over. Tijdens de lessen ondernemend gedrag die ze heel toepasselijk 'wensen worden werkelijkheid' hebben genoemd, krijgen we handreikingen hoe we ons eigen idee 'op de grond' kunnen krijgen.

Belangrijkste les tot nu toe daarin is dat je als initiatiefnemer jezelf meeneemt bij het starten van het initiatief. Je hebt je eigen talenten en je eigen valkuilen nou eenmaal altijd bij je. Nou denk ik mezelf al wel aardig te kennen, maar het is wel goed om daar nog eens met je neus op gedrukt te worden.

Overigens lijkt het tot nu toe best goed te lukken om De Groentemeester 'op de grond' te krijgen. Over enkele weken wordt de pachtovereenkomst getekend. En de offerte-aanvragen voor bodemonderzoek en een tweewieltrekker zijn ook al gedaan. Aan de voorbereidingen zal het niet liggen.

En besteed trouwens ook even aandacht aan het lezen van de eerste leestip. Hierin worden verdere plannen voor Weij uit de doeken gedaan. De Groentemeester is deel van die plannen.

--

De leestips

Mooie plannen dichtbij huis. Voel je welkom op 25 november.

Dat er nog veel kwekers dit voorbeeld mogen volgen. Vrij noodzakelijk als je het mij vraagt.

Van bomen kunnen we er niet genoeg hebben. 

Leerzaam stukje over paddenstoelen. Zo heb je dus de symbionten, de parasieten en de saprofyten. Ieder met hun eigen rol.

Voor iedereen die wel eens zelf onderzoek doet. Hier een mooie uitleg over hoe wetenschap eigenlijk werkt. En hoe daar in communicatiecampagnes soms misbruik van gemaakt wordt. Bijvoorbeeld met betrekking tot klimaatverandering.

Dit lijkt toch verrekte veel op een win-win-situatie. We oogsten duurzame energie én de ecologie van de zee verbetert.

Goed om hier kennis van te nemen als je te maken hebt met het sproeien van je (moes)tuin. De droge zomer van dit jaar zal niet de laatste geweest zijn.

Van gangbaar, naar biologisch, naar biodynamisch, naar voedselbos. Mooie reis.

Langs een straat in mijn wijk staat nu een hele rij bomen blad te verliezen. Ik ben afgelopen week met mijn bezem en kruiwagen even aan de slag geweest om die straat te vegen. Het blad ligt nu in mijn tuin.

--

De kijktip

Geoff Lawton gaat hier in op een vraag over financiële winst en verlies. Hij is vrij duidelijk. Het zou niet moeten gaan om geld. Het moet gaan om opbouw van de bodem. Dat is je belangrijkste 'asset'. Als het je lukt om de bodemvruchtbaarheid jaar na jaar te laten groeien, ga je in overvloed leven.

maandag 3 oktober 2022

Over gastheerschap, generatiegerechtigheid, energie besparen, lichtvervuiling en bomen planten

Iedere donderdag, en óm de zaterdag, ben ik gastheer bij Stadstuinderij BuitenLeeft. Dat is een zelfoogsttuin in Delft met ongeveer 90 deelnemers. Oogstaandeelhouder noemen ze het daar. 
Op de foto hiernaast zie je het bord dat bij de ingang staat en waarop vermeld staat wat er deze week te oogsten is. Bij de betreffende teeltbedden staan dan vlaggen zodat de oogstaandeelhouders weten waar ze deze gewassen kunnen oogsten. Zo komt ieder op zijn eigen moment zijn eigen groentes bij elkaar oogsten.

Ik verzorg bij BuitenLeeft dan koffie en thee, wijs mensen indien nodig de weg, en maak een praatje met de deelnemers. Dat levert vaak interessante gesprekken op en het is iedere week weer erg gezellig.

Helaas ga ik na dit seizoen stoppen bij deze tuinderij. Want ik moet tijd gaan vrij maken om mijn eigen zelfoogsttuin op de grond te krijgen. Stadstuinderij BuitenLeeft is dus op zoek naar een nieuwe gastheer of gastvrouw. Laat het gerust weten als je iemand kent die dat leuk zou vinden. Je kunt dan het beste contact opnemen met Margriet Knopse via info@buitenleeft.nl.

En voor wie dat nog niet gehoord had: op www.degroentemeester.nl vind je meer informatie over wat ik van plan ben.

--

De leestips

Hij heeft gelijk.

Tips om energie te besparen zijn altijd handig. Hier doet milieudefensie hun duit in het spreekwoordelijke zakje.

Lokaler en plantaardiger eten. Dat vraagt om meer plekken voor kleinschalige landbouw. Zoals zelfoogsttuinen. Goed idee!

Schiphol en krimp, dat zijn toch twee dingen die bij elkaar moeten gaan horen. Dat lijkt dus op de goede weg. Waarom doet KLM daar zo moeilijk over? Is het nog niet tussen hun oren geland dat ook zij moeten veranderen?

Het is te hopen dat er in Brazilië iemand aan de macht komt die snapt dat het Amazonewoud juist niet gekapt moet worden om waardevol te zijn. Het verdwijnen van dat woud is één van de tipping points waar klimaatwetenschappers de wereld voor waarschuwen. Hopelijk realiseren genoeg Brazilianen zich dat ze alles op alles moeten zetten om het Amazonewoud te behouden.

Ben of ken je iemand die dit wel ziet zitten? Grijp je kans.

Het seizoen van bomen planten breekt weer aan. Belangrijk werk.

Dit gaat over een handig overzicht van watertappunten op de kaart van Nederland. Ik hoop dat het bijdraagt aan de vermindering van afval van plastic flesjes.

Het argument dat lantaarnpalen en lampjes bij de voordeur zorgen voor een veiliger straat kan ook bij het grof vuil. Het enige dat het doet, volgens dit artikel, is dat het het gevoel geeft dat het veiliger is. Maar in feite is het effect omgekeerd: het wordt er minder veilig op. Lichten uit dus. En weer genieten van die hemelse sterrenhemel.

En nog weer wat besparingstips voor energie. Die hooikist is er één die wij hier thuis ook zouden kunnen gebruiken.

--

De kijktip

Deze man weet heel goed onder woorden te brengen wat ik de wereld in zou willen schreeuwen. Het verhaal dat we onszelf vertellen dat we geen deel zijn van de natuur en er boven staan is niet houdbaar. Daarvoor in de plaats hebben we een ander verhaal nodig. En we hebben mensen nodig die dit verhaal gaan vertellen. Ik heb daar wel ideeën over. Hoe denk jij dat het er uit zou moeten zien?