vrijdag 30 januari 2015

Leestips t/m 30 januari 2015

Het zal je niet zijn ontgaan dat deze week de week van de NOT2015 is. In deze leestips bescheiden aandacht daarvoor met een bericht over de Innovatieroute PO. Met de ict-coördinatoren van SCOH zijn we er gisteren geweest. De Innovatieroute bleek met onze groepsgrootte niet handig. (En we waren ook een beetje laat..) Een overzichtje vind je hieronder dus.
Verder was er vorige week ook een debat in de Tweede kamer over privacy en digitaal leermateriaal. (Ik liep wat achter met het wegwerken van mijn leeslijst.) Hieronder valt daar meer over te lezen.
De rest van de berichtgeving hieronder gaat onder andere over thema's als blended learning, Office365, hoe Finland het zo goed kan doen, een vergelijking tussen onderwijs en zorg, en wat leerlingen nu écht nodig hebben.

Uiteraard heb je ook de gastblog van afgelopen week gelezen. (Toch?) Een collega heeft Klasbord en Edmodo in gebruik. Zij vertelt daarover.

Veel leesplezier en goed weekend!

Kamerdebat privacy: 'Onderwijsveld moet meer tegenkracht bieden aan uitgeverijen' - PO-Raad nieuws
"Scholen, de onderwijssector en overheid hebben een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de privacy van leerlingen. Scholen hoeven daar niet alleen voor op te draaien. Om die privacy te borgen, moeten zij wel een steviger vuist maken tegen uitgeverijen. Niet commerciële partijen maar scholen en hun besturen moeten bepalen welke digitale gegevens met uitgeverijen kunnen worden uitgewisseld en toezicht kunnen houden op wat met de gegevens gebeurt. Dat stelde staatssecretaris Sander Dekker woensdag 21 januari in een debat in de Tweede Kamer."  Lees verder...

Why Blended Learning Works - Justin Ferriman op LearnDash
"Nearly every classroom today has some form of blended learning opportunity. Universities have learning management systems in place so that students can access course content, participate in discussions, and perform various class activities outside of the classroom. Blended learning is even taking place in schools for adolescents with online segments and assignments. On the surface, blended learning seems pretty straightforward, but there are actually slightly different strategies depending on your desired end-result." Lees verder...

A Hippocratic Oath for Ed-Tech - Audrey Watters op Hackeducation
"Ethics and educational technology – we don’t talk a lot about the two together, but perhaps it’s time we do. We can’t simply assume that ed-tech is good or progressive, for starters. Nor can we ignore the growing political and economic power of the ed-tech industry. Although comparisons between medicine and education aren’t always that useful, perhaps there’s something to be learned from the promises the health care profession makes … and breaks." Lees verder...

Nee, ook van een Microsoft Surface Hub ga je niet slimmer vergaderen - Pierre Gorissen op ICT&Onderwijs Blog
"Reclame moet inspireren, moet je uitdagen, moet je laten denken “ja, dat wil ik ook!”.
Maar waarom schieten bedrijven soms zó ver door? Neem de reclame voor de Microsoft Surface Hub. Het is 2015. Inmiddels hebben we heel wat ervaring met digitale schoolborden in klaslokalen en smartboards in vergaderruimtes. En toch gooit Microsoft er deze reclame tegenaan." Lees verder...

Talent in 3 levels mét 3 uitdagingen - Erno Mijland op Alles kan altijd beter
"Talentontwikkeling en onderwijs... dat gaat natuurlijk hand in hand. Zou je zeggen. Immers, aan de hand van zowat elke schoolgids kun je met gemak een A4'tje vol turven met het aantal keren dat het woord 'talent' in de mond wordt genomen. We vinden het allemaal belangrijk: de overheid, het bedrijfsleven, ouders. Talent, talent, talent. De vraag hoe je met talent omgaat is echter nog niet gemakkelijk te beantwoorden. Ik vind het wel een razend interessante vraag." Lees verder...

The next chapter of Office on Windows - Julia White op OfficeBlogs
"Yesterday’s unveil of Windows 10 showcased a new generation of experiences that will empower people and organizations to achieve more. In partnership with Windows 10, the Office team is bringing a fantastic new set of Office experiences to this platform, furthering our mission to bring the unparalleled productivity of Office to everyone, on every device. Over the past 12 months, you’ve seen us reimagine the traditional Office experience for a mobile-first, cloud-first world. The next step in this journey is the delivery of touch and mobile optimized versions of Word, Excel, PowerPoint, OneNote and Outlook for Windows 10." Lees verder...

Donald Clark wil geen lid meer zijn van de Finland-fanclub - Pedro De Bruyckere op X, Y of Einstein?
"Donald Clark heeft zijn eigen stijl en kan soms hard zijn in zijn stellingen over onderwijs. Zijn meest recente post gaat over Finland en hoe onderwijsministers wereldwijd naar het land keken als het nec plus ultra omdat het hoog scoort (of beter scoorde) op PISA. Pasi Sahlberg schreef Finnish Lessons en spreekt nog steeds wereldwijd over het Finse fenomeen, maar ondertussen scoort Finland al lang niet meer zo hoog. Clark geeft een makkelijke manier om hoog te scoren op PISA:(...)" Lees verder...

Twee weken tot de tweede edcampNL - Frans Droog op Droog's leren delen
"We gaan op dit moment richting de 100 deelnemers, met een mooie spreiding over alle geledingen van het onderwijs, van PO tot HBO. Er komt zelfs een heuse onderwijstoerist! Zo’n 30% van de deelnemers geeft aan wel een of meer sessies te willen verzorgen, dus over het aanbod maken we onze geen zorgen." Lees verder...

Protect Student Privacy by Using Skitch - Richard Byrne op Free Technology for Teachers
"In yesterday's post about creating digital records of physical items I mentioned using Skitch to take pictures and annotate them. One of the things about Skitch that I failed to mention in that post is that along with drawing and typing on a picture you can crop and blur items in a picture." Lees verder...

Empirisch onderzoek: Wat is het meest van betekenis voor kinderen? - Gabrielle Taus op hetkind.org
"Als leraar, ouder, familielid, baas of anderszins gerelateerd, een ieder van ons heeft de kans om het verschil te maken in het leven van kinderen. Maar om dat voor elkaar te boksen, moet je wel weten wat van betekenis is. Angela Maiers somt 12 zaken op die kinderen nodig hebben in haar omgeving. What matters to the children in your life? It’s worth a conversation, she promises! Haar blog" Lees verder...

Populair en makkelijk, maar ook beter? - Sandra Pool op UTnieuws
"Schoolopdrachten doen op een tablet in plaats van in een werkboek? Die mogelijkheid geeft Snappet, aanbieder van tabletonderwijs. Maar leidt het digitale leermiddel ook tot betere leerresultaten? En wat doen de leraren met de feedback? Universitair hoofddocent Adrie Visscher bij onderwijskunde doet onderzoek naar tabletonderwijs." Lees verder...

Innovatie Award & Route Primair Onderwijs - NOT-online
"Iedere beursdag kun je om 10.30 uur en om 13.30 uur meelopen op de specifieke Innovatieroute voor het primair onderwijs. Tijdens de route krijg je de meest opvallende innovaties binnen jouw vakgebied te zien, die alle ingezonden zijn voor de Innovatie Award 2015. De routes worden begeleid door een hostess en bij iedere innovatie krijg je in een elevatorpitch van één minuut te horen wat het inhoudt en wat er nu zo vernieuwend aan dit product of deze dienst is." Lees verder...

E-learning, return on investment en loze beloftes - Wilfred Rubens op te-learning.nl
"Veel beslissers binnen organisaties kiezen voor ‘e-learning’ omdat het zou leiden tot een goedkopere manier van leren en ontwikkelen. Zij laten zich daarbij helaas vaak leiden door loze beloften. Een in meerdere opzichten risicovolle ontwikkeling." Lees verder...

Microsoft brengt Office naar Android-tablets - Nu.nl
"Microsoft heeft zijn Office-applicaties beschikbaar gemaakt voor tablets met Android. Net als op de iPad zijn de apps grotendeels gratis te gebruiken. Word, Excel en Powerpoint zijn donderdag voor iedereen beschikbaar gemaakt in Google Play. Op Android-smartphones, met schermformaten kleiner dan 7 inch, werken de apps nog niet." Lees verder...

Tweede Kamer spreekt in privacydebat waardering uit voor Kennisnet
"Partijen in de Tweede Kamer zijn het er unaniem over eens dat digitale (leer)middelen belangrijke kansen bieden aan het onderwijs. Ze willen echter niet dat dit ten koste gaat van de privacy van leerlingen. Zowel Tweede Kamerleden als staatssecretaris Sander Dekker prijzen daarbij de manier waarop Kennisnet scholen en besturen helpt hun kennis en expertise op dit gebied te vergroten. Dit bleek tijdens een debat op woensdag 21 januari over privacy in het onderwijs. Deze week werden alle moties die tijdens het debat werden ingediend, aangenomen." Lees verder...


woensdag 28 januari 2015

Gastblog: Klasbord en Edmodo in groep 8

Dit is een gastblog van juf Britt. Zij werkt op een basisschool in Den Haag.

Als leerkracht van groep 8 op een basisschool in Den Haag zocht ik naar een manier om informatie uit te wisselen met ouders en kinderen. De rapport- en oudergesprekken vinden altijd netjes plaats, maar waar en wanneer is er nu tijd en ruimte om de dagelijkse praktijk te delen? Bij een oudergesprek merk je dat ouders het erg kunnen waarderen wanneer er iets persoonlijks over het kind of een leuke anekdote uit de groep wordt verteld. Ook ik voel de behoefte om niet alleen de prestaties te delen.
De inzet van sociale media leek een mogelijkheid. Vorig jaar gaf ik les aan groep 6 en was ik gestart met Twitter. Dit was een redelijk succes, veel kinderen en ouders waren actief dan wel passief betrokken. Dit jaar gebruik ik in plaats van Twitter, Klasbord. Klasbord lijkt veel op Twitter en is goedgekeurd door het bestuur van onze scholengemeenschap. Ook Edmodo gebruik ik sinds dit jaar. Dit is een site en app waar kinderen en ouders het huiswerk kunnen zien en eventueel downloaden.
Ik zie Edmodo als een site voor zakelijk gebruik en Klasbord voor alle andere zaken.

Klasbord
Wat is het?
Onderwijsapp/site. Lijkt op een combi tussen Twitter en Facebook. Leerkracht (en leerlingen) plaatsen berichten en/of foto’s. Reacties kunnen hieronder geplaatst worden evenals zogenaamde ‘toppies’. Denk aan de ´vind-ik-leuk-knop´ op Facebook.

Voordelen:

  1. Uitwisselen dagelijkse praktijk op school.  Kinderen willen niet altijd thuis vertellen. Ouders krijgen een inkijkje. Ouderbetrokkenheid wordt gestimuleerd.
  2. Leerlingen (en ouders) reageren  op berichten/foto’s. Leuk voor het groepsgevoel.  
  3. Positieve omgeving. Sociale controle, iedereen kan het lezen.
  4. Gesloten omgeving. Veilig. Eventueel als leerkracht berichten controleren voor  het plaatsen.
  5. Je kunt een poll houden onder de actieve leden.
  6. Gemakkelijk en snel in het gebruik.
  7. Gewoon leuk!


Nadelen:

  1. Leerlingen plaatsen zelf berichten (is optioneel). Niet altijd relevant: ‘vervuiling’
  2. Als leerkracht ziet dat leerlingen nog zeer laat actief zijn, roept dat vragen op; opvoedingstaak of is dit een taak voor de leerkracht om hier iets mee te doen?
  3. Moet via een e-mailaccount geactiveerd worden. 
  4. Niet iedereen is lid of actief.
  5. Je moet beschikken over een smartphone, tablet of internetverbinding op PC.
  6. De app valt nog wel eens uit. De lay-out is mooi, maar de zogenaamde ‘toppies‘ staan in de foto’s, waardoor de foto soms niet goed zichtbaar is.  


Edmodo 
Wat is het?
Edmodo is een huiswerksite. Er is een agenda van de klas met uitjes en huiswerk. Belangrijke mededelingen kunnen hier geplaatst worden. Wanneer er veel foto’s zijn om te delen, bijvoorbeeld van een schoolreis of sportdag, dan kan dat hier.
Leerlingen kunnen op Edmodo thuis vragen stellen aan de leerkracht. Digitaal huiswerk kan gedownload worden.
Leerlingen krijgen een code om in te loggen. Ook ouders kunnen zich op Edmodo aanmelden en zien wat een leerling te doen heeft. Lijkt op een versimpelde versie van Magister op het VO, cijfers van de leerlingen staan hier niet op.

Voordelen:

  1. Leerlingen krijgen niet alleen op school overzicht in wat er staat te gebeuren, maar ook thuis.
  2. Ouders kunnen meekijken met hun kind. Meer controle. 
  3. Huiswerk digitaal geven. ‘Juf, ik ben mijn blaadje kwijt’, is niet meer voldoende…


Nadelen:

  1. Ouders kunnen meekijken met hun kind. Meer controle. 
  2. Kinderen kunnen na schooltijd en in het weekend vragen stellen. Niet elke leerkracht vindt dit prettig. Maak afspraken met de kinderen wanneer je wel en niet reageert. 
  3. De site werkt soms wat log. 
  4. De app is niet zo uitgebreid als de site.


Tips voor op een app of site zoals Klasbord:

  • Toetstip: een vraag die je een extra bonuspunt kan geven op een aankomende toets. Leuk bij de zaakvakken.
  • De kledingtweeling: foto van kinderen die hetzelfde aan hebben
  • Raadplaatje (bijv. ingezoomde foto)
  • Foto’s van gymles of creatieve les 
  • Gebruik een app als PhotoGrid om meerdere foto’s in één plaatje te vangen


Britt, hartelijk bedankt voor jouw bijdrage.
Deze gastblog is de vijfde in een serie gastblogs die op WitBlauw verschijnen. Gedurende mijn werkzame leven ben ik inmiddels veel voorbeelden tegengekomen van onderwijsmensen die technologie op een doordachte, handige of pragmatische manier inzetten in hun onderwijs. Deze goede voorbeelden verdienen het om gedeeld te worden. Met deze gastblogs wil ik bijdragen aan de zichtbaarheid hiervan.
Als je ook zo'n gastblog wilt schrijven, omdat je technologie op een doordachte, handige of leuke manier inzet, laat het dan weten. Je kunt hieronder reageren of via het reactieformulier op het tabblad contact. Commerciële uitingen zullen overigens genegeerd worden.

dinsdag 27 januari 2015

Screencasts maken en plaatsen in Office365

Binnen SCOH zijn we druk doende om een Office365-omgeving in gebruik te nemen. De projectgroep die deze implementatie aanstuurt, waar ik deel van uitmaak, bestaat verder uit Albert Schot (van apsitdiensten), Maurits Knoppert (ict-coördinator bij de O.G. Heldringschool en Microsoft Innovative Educator Expert)  en Klaas Aalbers (directeur bij de Prinsehaghe en programmamanager ICT bij SCOH). Ik ben er gewoonweg trots op om met deze mensen te mogen samenwerken in dit project.
Maurits heeft laatst nog een overzicht gegeven, op dit blog nota bene, van wat er aan basisapplicaties binnen Office365 vallen. Wat hij daarbij (in die post) niet vermeld heeft, is dat er in Office365 sinds kort ook een videoportal beschikbaar is. Vooralsnog is dat voorbehouden aan de omgevingen met 'first release'. Maar uiteraard hebben wij die. :-)

Screencasts
Waarom begin ik hierover? Omdat ik denk dat juist die videoportal van heel veel nut kan zijn tijdens het implementatietraject. Er wordt van alle kanten gewaarschuwd dat je nog zo'n mooi systeem kan bouwen, maar als je de gebruikers geen bronnen en gelegenheid geeft om zich het systeem eigen te maken, mis je veel kansen. En juist hierin kan die videoportal binnen onze eigen omgeving van dienst zijn. Het maakt het namelijk mogelijk om te gaan werken met screencasts. Korte screencasts kunnen steeds kleine onderdelen van de omgeving belichten en daarmee de vaardigheid van de gebruikers verhogen.
Daar had ik het laatst over met Maurits. Prompt wijdde hij er toen deze blogpost aan. Daarin beschrijft hij hoe je met uitsluitend microsoft-tools een screencast kan maken. Hij gebruikte daar OfficeMix voor, een add-on op Powerpoint 2013. En daarvandaan liet hij de gemaakte video uploaden naar de omgeving. Een mooie mogelijkheid, temeer omdat Office2013 straks voor al onze gebruikers gratis uit de Office365-omgeving gedownload kan worden.

Maar er zijn ook andere tools op internet te vinden die het mogelijk maken om screencast te produceren. Hieronder wil ik een aantal van die tools op een rijtje zetten. Dat is handig voor iedereen die met instructiefilmpjes aan de gang wil gaan. Niet alleen voor gebruikers van Microsoftproducten.
Ik volsta hierbij met het noemen van de tools en het blog waarop iemand anders daar al een beschrijving bij gegeven heeft. Dat hoef ik hier niet opnieuw te doen. Klik maar door, zou ik zeggen. Er zitten uitgebreide beschrijvingen achter de links.

De tools:

oCam
André Manssen besteedde hier in februari 2014 een berichtje aan. Zie hier.

Screencastify
Dit is een tool die werkt vanuit Google Chrome. Richard Byrne schreef hier in februari 2014 een post over op Free Technology for Teachers. Zie hier.

Icecream Screen Recorder
Wederom André Manssen maakte in december 2014 een berichtje hierover. Zie hier.

Overzicht van nog meer screencasttools
Stefan van der Weide maakte ooit dit overzicht. Daarin staan onder andere Screencast-o-matic en Screenr en Jing.


Uploaden naar de videoportal
Maar goed, dan heb je straks een screencast gemaakt. En hoe ga je er dan voor zorgen dat dat filmbestandje in de Office365 videoportal terecht komt? Heel makkelijk. Het is eigenlijk een kwestie van drag-and-drop.
Binnen de videoportal kunnen door de beheerder verschillende kanalen aangemaakt worden. En de beheerder kan per kanaal instellen wie dat kanaal mag zien, en wie daar mag posten. Als je dus een filmpje (een screencast in dit geval) wilt uploaden, moet je eerst even regelen dat er een kanaal is waar je rechten op hebt. Ik heb nog niet goed uitgezocht hoe dat makkelijk gaat. Je zult daar de securitygroepen wel voor kunnen gebruiken. Misschien kun je als gebruiker ook wel een eigen kanaal aanmaken. Dat is nog uitzoekwerk dus.
Als je op een kanaal klikt waarop je mag posten, dan komt er een button om te uploaden op je scherm. Als je op die button klikt, kun je je filmpje rechtstreeks vanuit de verkenner gewoon een uploadvak in slepen. Het mooie is dat de videoportal kan omgaan met verschillende videoformaten. Eigenlijk net zoals je gewend bent op youtube. Alleen dan binnen je eigen omgeving.

Kortom, screencasts zijn vrij eenvoudig te maken, en via de videoportal van Office365 straks nog eenvoudiger te distribueren binnen onze eigen organisatie.

vrijdag 23 januari 2015

Leestips t/m 23 januari 2015

Vorige week heb ik me geabonneerd op wat nieuwe weblogs en sites. Je zult dus wat nieuwe bronnen er tussen zien staan ten opzichte van eerdere leestips.
Deze keer vooral berichten over professionaliseren en de toekomst van technologie en leren.
Verder bracht De Correspondent een bericht over mokken waarmee ze de omgang met privacy leuk aan de kaak stellen. En van het blog van Classdojo haalde ik een bericht over het nut van huiswerk.

En oja, als je de gastblog van deze week nog niet gelezen hebt, doe dat dan nog even.

Veel leesplezier.


Alles is maakbaar, maar niet alles wenselijk - Rathenau Instituut op Weblog Intieme Technologie
"Mens en technologie versmelten in snel tempo. Informatietechnologie is intieme technologie geworden. Deze ontwikkeling zet allerlei kernwaarden van ons mens-zijn op het spel, zoals privacy en keuzevrijheid en zelfs ons menselijk vermogen tot vertrouwen, empathie en aandacht. Lijkt u dat vergezocht? Laat ik u slechts twee voorbeelden geven." Lees verder...

Quote Of The Day: More Time For Teacher Collaboration Better Than Longer School Day For Students - Larry Ferlazzo
"Longer school days, school years: Somewhat helpful to boosting student learning, but amped-up teaching does more, study finds is the headline of an article in The Oregonian about the results of a major study." Lees verder...

Why (Not) Wearables - Audrey Watters op Hackeducation
"Why do certain technologies get hyped? Why do certain technologies get adopted? Is there a connection between consumer technology purchases around the holidays and what is then predicted (imagined) to be those technologies’ usage in the classroom? (I've noticed several recent blog posts from educators to that end.) More broadly, how do consumer tech trends influence ed-tech trends? What problems do these technologies really solve in education? And, of course, what new problems do they create in turn?" Lees verder...

Is Twitter the Best Option for Online Professional Development? - Audrey Watters op Hackeducation
"In recent years Twitter has become a very popular tool for educators, with some calling the social media platform "The Best Professional Development Tool for Teachers” and some claiming that educators “dominate” Twitter. (The math doesn’t really work out on the last claim. By Twitter’s own calculations, less than 1% of tweets are education-related.)" Lees verder...

The School of the Future: Automated Classrooms? (Part 1) - Larry Cuban op School Reform and Classroom Practice
"Technological fantasies of the future school have been around for decades. Here’s one from 1910. Note all of the information going into students’ heads comes from textbooks fed into a wood chipper." Lees verder...

Trends op het gebied van ICT en leren - Wilfred Rubens op te-learning.nl
"Er speelt van alles op het gebied van het vormgeven van leersituaties met behulp van ICT.  Deze blogpost vat een white papier over dit onderwerp samen. De onderscheiden trends zijn grotendeels herkenbaar, maar niet altijd uniek voor wat de auteurs ‘blended learning’ noemen." Lees verder...

Google Wouldn't Tell Us Why It Didn't Sign President Obama's Student Privacy Pledge - Sam Colt op Business Insider UK
"The White House announced its commitment to protecting students' privacy online in a press release on Monday. Part of that commitment was a pledge companies could sign saying they wouldn't misuse students' data.75 companies, including Apple and Microsoft, signed the pledge. Google did not." Lees verder...

Ontwikkelingen op het gebied corporate learning - Wilfred Rubens op te-learning
"Josh Bersin heeft een rapport geschreven met daarin voorspellingen ten aanzien van leren en ontwikkelen binnen het bedrijfsleven. Katherine Jones van Bersin (onderdeel van Deloitte) vat het rapport in vijf belangrijke veranderingen samen. Zij blikt echter eerst terug op de wijze waarop arbeid -met name kenniswerk- in de loop der jaren is veranderd. Eén van de belangrijke ontwikkelingen, die gefaciliteerd wordt door technologie, is dat de grenzen tussen werk en privé zijn vervaagd." Lees verder...

Succesvol digitaal samenwerken gaat veel verder dan het middel beschikbaar stellen - Gert van Milligen op ev.nl
"We horen het in de praktijk: “We moeten digitaal gaan samenwerken”. Vaak wordt er naar een middel gegrepen, bijvoorbeeld SharePoint, dat vervolgens amper gebruikt wordt. Gevolg: de digitale samenwerking komt niet van de grond. Er zijn nogal wat valkuilen en drempels rond digitaal samenwerken. Zo ligt de focus vaak op de techniek in plaats van op de noodzakelijke verandering in houding en gedrag. Als we maar een middel hebben, komt de rest vanzelf, denken we. Niets is minder waar." Lees verder...

The Great Debate: Homework - Emily Dahm op het blog van Classdojo
"Most parents will tell you that homework time is the most dreaded part of each day, and I think many students would agree. Although, there always seems to be one or two families who request more homework for their child. So how much homework is the right amount? The answer is not simple, and differs depending on what age range you are working with, but there is some pretty compelling research out there showing that homework may be a lot less necessary than we once thought." Lees verder...

Column: Grijze massa met pensioen? - Theo Schijf op Muiswerk Educatief
"Iemand vertelde me vijf jaar geleden: het primaire onderwijs zal pas gaan vernieuwen als de grijze massa van de pabo's met pensioen is. Misschien is dat nu gebeurd, of misschien is het toch dat ouders het heft in eigen hand nemen (onderwijs voor de nieuwe tijd) of misschien gaan de vernieuwers buiten de pabo's om (stichting Leerkracht), feit is dat er grote vernieuwingen gaande zijn in het primaire onderwijs." Lees verder...

Vanaf nu te koop: mokken met foto's van andermans kinderen (en misschien wel die van jou) - Dimitri Tokmetzis op De Correspondent
"Ouders zetten vaak achteloos de meest intieme foto's van hun kinderen online, zonder te beseffen dat bedrijven daar van alles mee mogen doen. Op een koffiemok zetten en verkopen bijvoorbeeld. Ontwerper Yuri Veerman en ik besloten dat bij wijze van privacy-experiment te doen." Lees verder...

Oefenweb start samenwerking met L21 - L21.nl
"Het Platform L21 zal vanaf januari 2015 als partner van Oefenweb onderwijskundige trainingen gaan verzorgen. De trainingen zullen met name gericht zijn op de onderwijsinhoudelijke implementatie van de producten Rekentuin, Taalzee en Words&Birds. Met deze samenwerking breidt L21 haar bestaande aanbod en expertise verder uit. L21 is een initiatief van het onderwijsadviesbureau O21." Lees verder...

Rekenvoorbeeld ROI - Future Learning op e-learning.nl
"Om de ROI (Return On Investment, rendement op investering) van een leeroplossing te berekenen moet je goed weten welke variabelen je moet gebruiken. Wil je de ROI van e-learning afzetten tegenover klassikaal leren, heb je met andere variabelen te maken dan wanneer je wel-leren afzet tegen niet-leren. Ik neem u graag mee met een rekenvoorbeeld." Lees verder...


Teachers need real feedback - Bill Gates op TED Newyork (april2013)
"Until recently, many teachers only got one word of feedback a year: "satisfactory." And with no feedback, no coaching, there's just no way to improve. Bill Gates suggests that even great teachers can get better with smart feedback -- and lays out a program from his foundation to bring it to every classroom." Kijk de video hieronder of op youtube...

woensdag 21 januari 2015

Gastblog: ICT en de schoolleider?

Dit is een gastblog van Ronald Akkerboom. Hij is directeur bij SCOH in Den Haag.

In de afgelopen tijd heb ik naar aanleiding van de vraag of ik ook niet eens een gast blog zou willen “posten” veel nagedacht over een interessant stukje… Waar zitten de lezers op te wachten? Wat zouden ze wellicht van mij willen horen en hoe kijk ik er eigenlijk tegenaan? Een leuk aantal vragen die me bezig hebben gehouden en tot een ontluisterende gedachte hebben geleid…. “Ik weet het niet!” Eigenlijk is alleen het uitroepteken een zekerheid. Dus dat is al een mooi begin van mijn gastoptreden…. Wat rest me dan? Een uitleg? Ja, daar zal ik dan maar eens mee beginnen…. Waarom weet ik het niet?

Een klein stukje over mezelf. Ik ben in 1998 begonnen als leerkracht in het basisonderwijs en na 7 jaar voor de klas ben ik via de spreekwoordelijke ladder opgeklommen tot directeur. Ik heb voor mijn huidige baan ondertussen ongeveer 15 jaar gestudeerd en heb nu ook een mastersdegree op zak. Master Educational leadership.  Je zou veronderstellen dat ik er wel IETS van weet. Al was het alleen maar omdat ik nu ondertussen bijna 14 jaar in leidinggevende functies werkzaam ben. Bovendien heeft het schier ongrijpbare begrip “ leiderschap” mijn interesse en dus lees ik alles wat los en vast zit.  Ik mag met een zekere mate van zelfverzekerdheid zeggen dat ik wel een beetje weet hoe je moet innoveren binnen een school en hoe je projecten tot een succes kunt maken. Ik heb het geluk gehad dat ik samen met mijn team grote successen heb weten te behalen.

Als directeur van een basisschool heb je het geluk dat er een groot aantal onderwijskundige vraagstukken makkelijk laten verklaren door reeds gedaan onderzoek. Een eenvoudige google sessie levert vaak veel resultaten op en als je als schoolleider een beetje om je heen kijkt en je oren te luisteren legt bij anderen, dan weet je al vrij snel waar Abraham de mosterd haalt en wat verstandig is om wel en niet te doen.  Jaap Peters schreef in het boek “Leiding geven aan professionals, niet doen”  bijvoorbeeld over hoe je als schoolleider het beste kunt werken met hoogopgeleide leerkrachten die hun vak goed verstaan. Robert Marzano heeft met zijn metaonderzoeken bewezen welke activiteiten een “hoog rendement”  opleveren en Michael Fullan, Andy Hargreaves en Viviane Robinson hebben een groot aantal good practices beschreven die geleid hebben tot slimme en doordachte activiteiten die zichzelf bewezen hebben. Eric Verbiest en Peter Senge hebben veel geschreven over een professionele cultuur binnen een school en hoe je daar het beste aan kunt werken. Een schoolleider staat er in die zin niet alleen voor. De beste stuurlui staan aan de wal klaar met allerlei adviezen waar je als schoolleider zelf prima een selectie uit kunt maken. Zo kun je als directeur van een school invulling geven aan je primaire taak: Leiding geven aan ontwikkeling(= sturen op onzekerheid).

Daarnaast heb je natuurlijk de verantwoordelijkheid voor de tent en de besognes van alle dag. Ziektevervanging, ouders die wat willen vragen, leerkrachten die je raad of steun nodig hebben en leerlingen die zo nu en dan even om een gesprek vragen. De financiën moeten goed geregeld zijn. De personeelsdossiers moeten netjes zijn en de mails moeten beantwoord worden. En ja… voor een ieder die daar nog niet een helder beeld van heeft… OOK een directeur moet zich verantwoorden en wordt gecontroleerd en heeft te maken met een zekere mate van afrekening. Voor zijn eigen handelen en dat van de school. Al met al is is het dus een prachtig vak met mindere kanten… net zo als ieder ander beroep.

Als laatste deel van mijn werk wil ik de relatie leggen met het vraagstuk van de ICT. Nu dan toch maar langzamerhand naar mijn handelingsverlegenheid. Want ik schrijf dit stuk om er misschien een beetje wijzer van te worden. Wat ik in de vorige alinea’s beschrijf is slechts een deel van mijn werk. Er zijn nog honderden taakjes en verantwoordelijkheden op te sommen die in sommige gevallen te saai zijn voor woorden. Er is alleen een taak die ik niet onberoerd wil laten. In de toekomst kijken!

In de laatste tijd horen we in het onderwijs steeds meer over de 21st century skills. Kennisnet heeft hiervan een model gepresenteerd en Joke Voogt timmert in Nederland hard aan de weg op dit gebied.  Ik merk dat de koppeling gemaakt wordt tussen wat er in de toekomst van werknemers wordt verwacht, welke vaardigheden ze dan zouden moeten bezitten en de rol die ICT daar bij speelt.

Ik merk op dat de discussie zich vooral richt op hoe het zou moeten. Heel veel mensen geven aan dat het op een bepaalde manier zou moeten gaan in het onderwijs. En daar zit nu voor mij de onzekerheid. “HOE HET ZOU MOETEN GAAN”. Als schoolleider kijk ik om me heen en luister goed. Ik hoor heel veel mensen die allemaal aangeven dat ze “HET” weten. Mij bekruipt het gevoel dat je, wanneer je 5 ict-ers in een kamer bijeen drijft, een vraag stelt over de manier waarop je het beste kinderen kunt voorbereiden op de toekomst, je minstens 7 verschillende antwoorden krijgt. Die antwoorden zijn dan ook nog vaak ongefundeerde meningen… en daar zit mijn pijn. Wat moet ik doen? Waar moet ik beginnen? Ik kan (net als thuis) op school een euro maar 1 keer uitgeven. En waar besteed ik dat aan? En waarom dan? Mijn doel is helder! Ik wil kinderen de basis meegeven voor een verdere ontwikkeling in de 21ste eeuw. Maar met welke middelen? De keuze is aan mijn team en mij, maar wij zijn ook verdeeld. Als leider moet ik dus ergens een keer een keuze maken en een beslissing nemen.

En hoe werk ik daar aan? We hebben met de leerkrachten wel eens een discussie gevoerd in het kader van 4 in balans. We hebben toen onze visie vastgesteld. ICT is een middel en niet een doel op zich. We hebben toen ook met elkaar gesproken over de vaardigheden die we aan kinderen mee wilden geven. De gedachte ging toen bijvoorbeeld uit naar: Presenteren met behulp van PowerPoint. De technologie staat echter niet stil en 2 jaar na de discussie die we met elkaar gevoerd hebben zijn de uitkomsten al weer hopeloos verouderd. De vaardigheden die wij voor ogen hadden doen al niet meer ter zake omdat bijvoorbeeld PowerPoint al lang niet meer de enige speler is op de markt van presenteren. Prezi, keynote, maar ook films van youtube worden tegenwoordig door leerlingen uit groep 8 benut om een spreekbeurt over hun favoriete huisdier extra luister bij te zetten. Wij moeten dus hoognodig ons beleid aanpassen… maar in hoeverre spreek je nog van beleid wanneer dat jaar in jaar uit veranderd moet worden?

Een voorbeeld van hoe mijn gedachtegang op dit moment in de praktijk wordt gebracht: Ik vind namelijk ECHT dat ICT te allen tijde een middel blijft en niet een doel is. Ik word dus ook (zie het voorbeeld van hiervoor) een beetje zenuwachtig van het beschrijven van (al te) concrete vaardigheden voor leerlingen.  Ik wil dus laten zien dat er middelen bestaan die het leven vereenvoudigen en/of aantrekkelijker maken. Zo kregen wij heel veel vragen van ouders die graag meer willen weten over de dagelijkse gang van zaken. Ze willen graag deelgenoot worden van waar hun kind mee bezig is. Om dat handen en voeten te geven willen we ouders op afstand mee laten kijken (20 ouders achter in de klas is geen succes). Met een aantal apps die er tegenwoordig zijn (in ons geval klasbord) is het mogelijk om ouders in een veilige omgeving “twitterachtig”  mee te laten kijken in de klassen van hun kinderen. Met de aanschaf van een ipod touch voor iedere klas (makkelijk te beheren en handzaam) en de app zijn we nu in staat om ouders iets meer te betrekken bij het onderwijs dat we geven.  Voor de leerlingen zijn we op die manier ook een voorbeeld van wat je kunt doen met sociale media en hoe je dat in kunt zetten in je dagelijkse leven. ZO leren we de kinderen iets bij en benutten we de ict materialen als middel om te komen tot…. En ondertussen? Maar hopen dat we nog meer toepassingen kunnen vinden voor die Ipods, want anders zijn het best dure fototoestellen…

In mijn gedachte werkt het zo… Maar ja… dit hele project hangt van toevalligheden aan elkaar. Als een collega van mijn vriendin niet toevallig op deze app gestuit was, als mijn ict coördinator niet toevallig de mogelijkheden van een ipod touch onder mijn aandacht had gebracht, als ik niet toevallig een beetje geld over had gehouden en als er niet toevallig in het team een paar enthousiastelingen waren geweest die er al mee werkten… dan hadden we de oudercommunicatie misschien op een hele andere manier aangepakt.

Dit is een heel klein voorbeeldje van hoe de dingen soms lopen. Maar nu dat hele grote vraagstuk: Hoe zorg ik er voor dat de leerlingen van mijn school klaar zijn voor de toekomst met de middelen die we nu nog niet eens kennen? En hoe zorg ik er voor dat mijn beleid niet van toevalligheden aan elkaar hangt?

Zo zijn er voor mij een groot aantal dilemma’s: “Desktops of tablets?” of iets er tussenin? “Alleen bovenbouw of de hele school?”  “Alles op school of ook iets thuis?” “Een leerkracht meer of investeren in ICT?” “schriften de deur uit of nog even niet?”

Naar wie luister ik? Bij wie ga ik kijken? Wat is bewezen effectief? Hoeveel gaat dat kosten? Wat is dan het rendement? Wie kan me iets vertellen over de hoogte van de onderwijsopbrengsten?

Als schoolleider wordt wel eens van mij verwacht dat ik een antwoord weet op deze vragen en dilemma’s. Maar… en dan zijn we weer bij het begin: IK WEET HET NIET! Wie kan me verder helpen?

Wie weet is er een mooi spel van te maken. In mijn blogje heb ik nu een aantal zaken uitgelegd. Ik hoop dat ik daarmee duidelijk heb gemaakt hoe ik naar bepaalde dingen kijk. Als je dat alles in ogenschouw neemt: Wat zou dan jouw advies zijn? En kun je dat advies onderbouwen?  Ik daag je bij dezen uit!


Ronald, bedankt voor jouw bijdrage.
Deze gastblog is de vierde in een serie gastblogs die de komende tijd op WitBlauw zullen verschijnen. Gedurende mijn werkzame leven ben ik inmiddels veel voorbeelden tegengekomen van onderwijsmensen die technologie op een doordachte, handige of pragmatische manier inzetten in hun onderwijs. Deze goede voorbeelden verdienen het om gedeeld te worden. Met deze gastblogs wil ik bijdragen aan de zichtbaarheid hiervan.
Als je ook zo'n gastblog wilt schrijven, omdat je technologie op een doordachte, handige of leuke manier inzet, laat het dan weten. Je kunt hieronder reageren of via het reactieformulier op het tabblad contact. Commerciële uitingen zullen overigens genegeerd worden.


vrijdag 16 januari 2015

Leestips t/m 16 januari 2015

Afgelopen week heb je ongetwijfeld de gastblog van Maurits gezien over Office365. Hij doet daarin uit de doeken over welke applicaties je gaat beschikken als je die omgeving inricht voor je school. Meer daarover dus hier. (Andere gastblogs vind je hier en hier.) OfficeBlogs doet -daaraan gerelateerd- meteen een duit in het zakje met een bericht over OneNote for Teachers dat beschikbaar is binnen Office365.

Verder in deze leestips een diversiteit aan onderwerpen, Onder andere een paar interessante blogposts van bekende edubloggers. En wat nieuws rond tablets, leerlinggegevens, Onderwijs2032, het gevaar van kunstmatige intelligentie en investeringen in e-learning.

Alvast fijn weekend!

Uitwisselen van leerlinggegevens: handig, maar binnen grenzen - Kennisnet.nl
"Hoe kijken leraren en leidinggevenden aan tegen het personaliseren van het onderwijs, het gebruik van ict en het uitwisselen van gegevens? Deze vraag was onderwerp van discussie op het Onderwijspanel van OIG. De resultaten van de peiling zijn vertaald naar een overzichtelijke infographic." Lees verder...

Simons over mindsets en mindshifting - Jeroen Bottema op Leervlak.nl
"Afgelopen vrijdag verzorgde Robert-Jan Simons een masterclass voor onze studenten van de masteropleiding Leren & Innoveren. Simons ging in gesprek met de studenten over het thema mindsets, specifieke mindsets over leren en hoe je deze kunt veranderen (mindshifting). Dit is ook het thema van de afscheidsrede van Simons van december 2013." Lees verder...

Experts waarschuwen voor gevaren kunstmatige intelligentie - Nu.nl
"Het Future of Life-instituut waarschuwt in een open brief voor de potentiële gevaren van verdere ontwikkelingen op het gebied van kunstmatige intelligentie.
Dat doet het in een open brief, die is ondertekend door meerdere experts binnen het vakgebied, waaronder Stephen Hawking, de oprichters van kunstmatige intelligentiebedrijf Deepmind en Tesla-ceo Elon Musk." Lees verder...

Paul Schnabel gaat Platform #Onderwijs2032 leiden - Vives.nl
"Paul Schnabel is benoemd tot voorzitter van het Platform #Onderwijs2032. Dit platform bestaat uit experts van binnen en het buiten het onderwijs. Zij gaan in opdracht van het kabinet een advies schrijven dat antwoord geeft op de vraag welke kennis en vaardigheden leerlingen nodig hebben om optimaal in onze toekomstige samenleving te participeren." Lees verder...

Investeerders in e-learning-bedrijven - e-learning.nl
"Silicon Valley krijgt oog voor het onderwijs. Dat is de strekking van een recent artikel in de New York Times. Volgens een rapport van CB Insight, investeerden venture capitalists vorig jaar ruim 1,87 miljard dollar in ‘ed tech companies’. Dat is 55% meer dan het jaar ervoor." Lees verder...

Save your Outlook.com email attachments to OneDrive in one click - OfficeBlogs
"We’re excited to announce the new Save to OneDrive feature, a simpler way to manage and save your email attachments. This is a feature you’ve been asking for and today we’ve begun rolling it out to all Outlook.com customers worldwide. If you don’t have it yet, please check back over the coming week." Lees verder...

Wat bepaalt of een ICT-toepassing door vrijwel iedereen gebruikt wordt in een school? - Jeroen Bottema op Leervlak.nl
"In 2012 deed het lectoraat Teaching, Learning & Technology (voorheen eLearning) i.s.m. Kennisnet onderzoek naar de factoren die een rol spelen bij de acceptatie en duurzame implementatie van ICT in het onderwijs. Daar heb ik toen ook een blogpost over geschreven. Vandaag heb ik in het zogenaamde DLWO-overleg van Hogeschool Inholland een korte bijdrage verzorgd over dit onderzoek, en het daarbij behorende prototype van de implementatiesuccesvoorspeller." Lees verder...

Grenzen verdwijnen en Bruggen worden nu geslagen en niet pas in 2030 - Karin Winters op KarinBlogt
"Een korte Inleiding voor de lezer. Bij Fontys pakken ze het laatste Thema in de Master Leren en Innoveren op een game- achtige manier aan. Daar heet de Ecologie van Innoveren: LA4. Thema is dus hetzelfde naam is wat anders. De MLI studenten worden uitgedaagd om in leerteams een innovatief beeld te geven hoe het onderwijs er in 2030 uitziet.
Ik zoek het even wat dichter bij huis, maar voor de toekomst denk ik dat Boundary Crossing vanzelfsprekend moet zijn in onderwijs. Gisteravond heb ik op Twitter gezegd dat ik er vandaag een blogpost met daarbij behorende bronnen zou schrijven. Omdat Judith en Marcel altijd naar elkaar schrijven op 2bejammed, doe ik dat ook op deze manier. Let the Battle begin…." Lees verder...

Onderzoek: verhogen welkomtsmails de activiteit in een community? [case] - Erik Weijers en Peter Heine op Frankwatching
"Hoe stimuleer je (ex-)patiënten om online te communiceren over hun ervaringen, in dit geval met kanker? We voerden met Kanker.nl twee tests uit om te bepalen of welkomstberichten nieuwe leden van de community aansporen tot het delen van ervaringen. Deze welkomstmails bleken flink effect te hebben. In beide tests werden de deelnemers (ruim) dubbel zo actief, in vergelijking met een controlegroep die geen welkomstmail kreeg." Lees verder...

OneNote for teachers -- training, lesson plans and new languages for Class Notebook Creator - OfficeBlogs
"As developers of OneNote and the OneNote Class Notebook Creator, we realize that creating exciting products is only the first step towards to making a difference in education. The next steps are to actively train educators on how they can use OneNote in ways that are immediately relevant to their daily school lives and give them the content that serves as a basis for further curriculum generation. The goal behind OneNoteforTeachers.com, a new site developed exclusively for educators is to take a completely new OneNote user and magically turn them into a “OneNote Ninja” in about an hour without any cost to them or their school." Lees verder...

8 recensies over 8 (onderwijs) tablets - ICTnieuws.nl
"De komende weken verschijnt een nieuwe recensie-serie over tablets, geschreven vanuit het perspectief van de dagelijkse onderwijspraktijk. ICTnieuws.nl heeft een aantal leveranciers bereid gevonden een of meerdere tablets ter beschikking te stellen voor een praktijktest in de klas. Docenten van verschillende scholen (PO, VO en MBO) mochten samen met hun leerlingen vanuit hun onderwijsachtergrond onderzoeken of een bepaald device al dan niet geschikt is voor dagelijks inzet in de klas." Lees verder...

Positieve effect van delen en discussie via sociale media - Wilfred Rubens op te-learning.nl
"Sociale media bieden didactische mogelijkheden voor het onderwijs. Het gebruik ervan binnen het onderwijs is echter ook aan kritiek onderhevig. Leerprestaties lijden er onder, als jongeren tijdens het studeren gebruik maken van, bijvoorbeeld, Facebook.
Recent onderzoek laat echter zien dat het gebruik van sociale media ook de betrokkenheid van gebruikers bij onderwerpen kan vergroten." Lees verder...

woensdag 14 januari 2015

Gastblog: Het gebruik van Office365 op mijn school

Dit is een gastblog van Maurits Knoppert. Hij is werkzaam bij de O.G. Heldringschool in Den Haag als ict-coördinator. Daarnaast mag hij zich sinds enige tijd Microsoft Innovative Educator Expert noemen. Voor SCOH werken wij samen in een projectgroep Office365 waarin we de opdracht hebben om een nieuwe samenwerkings- en communicatieomgeving voor de hele stichting op te leveren.

Een tijd geleden heeft Remko aan mij gevraagd of ik een gastblog voor zijn weblog zou willen schrijven. Dat wilde ik wel en onderwerp mocht ik zelf bepalen.
Ik hoefde dan ook niet lang na te denken wat het onderwerp zou worden. Mijn verhaal gaat over het gebruik van Office365 op mijn school.

Dit gaat al een paar jaar terug. Al vanaf het eerste begin dat Microsoft Live@edu aanbood aan de scholen ben ik met mijn school in dit project gestapt. Ik had daar een aantal redenen voor. De belangrijkste was dat ik de techniek de school uit wilde hebben. Ook stond destijds de verhuizing naar een tweetal tijdelijke gebouwen op de planning. Alles wat niet op school draaide zou dan sowieso gewoon doorgang kunnen vinden. Ik had toen ook de eerste stappen gezet op het gebied van SharePoint en vlak voor onze verhuizing kwam Office365 om de hoek kijken. Dit was een uitbreiding van het live@edu pakket. Scholen kregen niet alleen de beschikking over mail in de cloud, maar ook SharePoint in de cloud. In de maanden voor onze verhuizing heb ik onze lokale omgeving overgezet naar de Office365 omgeving. Zodoende heb ik tijdens ons verblijf in de tijdelijke gebouwen geen enkel probleem gehad.

Wat is nu eigenlijk Office365? Gaan kinderen hier beter van leren? Halen kinderen hiermee betere resultaten? Nee dat niet.
Office365 geeft de school een aantal tools in handen die, mits goed ingericht, de leerkrachten heel wat tijd kunnen besparen op het organisatorische vlak. Zo blijft er tijd over om meer aandacht te richten op het primaire proces. Het lesgeven zelf.

Ik zal hieronder kort een aantal onderdelen bespreken die wij in gebruik hebben en hoe wij er gebruik van maken.

Mail
Alle collega’s maken gebruik van de mail. Iedereen van school heeft een account en kan alle collega’s op deze manier makkelijk bereiken. Via slim ingeregelde groepen kun je ook eenvoudig groepen met gebruikers bereiken en is het beheer heel eenvoudig geregeld.
Hiernaast maken we ook gebruik van een centrale agenda voor alle algemene schoolzaken. Collega’s kunnen heel eenvoudig op ieder device met gebruikersnaam en wachtwoord inloggen op hun mail.

SharePoint
De andere pijler waar we veel gebruik van maken is SharePoint. Dit is onze online samenwerkingsomgeving. Alle gezamenlijke documenten van onze school staan centraal op onze portal opgeslagen. Iedereen kan hier via hun inlog vanaf ieder device bij. Als collega’s thuis willen werken hoeven ze niet met kunstgrepen in te loggen op de server op school.
Door rechten goed in te delen kunnen zaken ook afgeschermd worden zodat alleen bepaalde groepen met gebruikers erbij kunnen.
Documenten staan niet meer in mappen opgeslagen, maar door metadata is met één druk op de knop de juiste informatie op te vragen. Ook door bv. versiebeheer is het niet meer nodig om verschillende versies van documenten te bewaren. Alles is dus een stuk overzichtelijker.
Het probleem van verdwenen documenten als een collega van school gaat is dan ook niet meer aan de orde.
Ik heb geprobeerd om deze portal zo persoonlijk mogelijk in te richten. Zo staan op de voorpagina een aantal knoppen naar belangrijke (administratieve) websites. Gebruikers zien alleen die knoppen die voor hen van belang zijn. Dat geeft meteen een heel stuk duidelijkheid. Geen overbodige informatie. Ook de knoppen naar de verschillende educatieve websites heb ik zo ingeregeld. Iedereen ziet alleen waar hij/zij rechten op heeft.

OneDrive
De OneDrive is je persoonlijke opslag. Je zou het kunnen vergelijken met je persoonlijke map op de server. Alleen staat deze map dan niet op de server op school maar in de cloud. Het voordeel hiervan is dan ook dat je vanaf ieder apparaat wederom bij je documenten kan.
Een ander voordeel is ook dat je eenvoudig vanuit je OneDrive documenten met andere collega’s kan delen. Zo hoef je niet het document zelf rond te sturen, maar een link naar het document. Je kan dan met verschillende mensen tegelijk een document bekijken, beoordelen en bewerken. Alle wijzigingen komen terecht in hetzelfde document. Je krijgt dan niet allemaal verschillende documenten met verschillende wijzigingen.

Office 2013
Sinds dit nieuwe licentiejaar is het mogelijk om vanuit Office365 het officepakket gratis aan te bieden aan de collega’s. Na ondertekening van de nieuwe licentiecontracten bij APSit-diensten kun je Office 2013 toevoegen aan de omgeving van de collega’s. De collega’s kunnen gratis het pakket op 5 verschillende apparaten downloaden (voor zowel Windows als Mac).
Dit is zeker een aanrader aangezien het nieuwste officepakket een goede integratie heeft met Office365. Je kan vanuit bv. Word2013 direct opslaan op de portal of in je OneDrive zonder dat je eerst tussenstappen moet doen.

Toekomst
Het product Office365 is nooit af. Microsoft is continu bezig met updates en verbeteringen. Iedere maand zie je wel nieuwe features voorbij komen en kleine aanpassingen. Je hoeft zelf niets aan te passen of te downloaden alles wordt voor je gedaan.
Eén van de nieuwste features die ze aan het uitrollen zijn is de app launcher. Via deze tool kun je eenvoudig aan (groepjes) gebruikers apps (linkjes naar websites) aanbieden. Een extra optie is dat je bv. de inloggegevens van zo’n website automatisch kan laten opslaan in de omgeving. Hierdoor ben je met 1 druk op de knop meteen ingelogd op een website. Met al die verschillende websites die we tegenwoordig hebben maak je het gebruik nu een heel stuk eenvoudiger.

Ik hoop zo een klein inkijkje te hebben gegeven hoe wij op school gebruik maken van Office365. Veder probeer ik mijn ervaringen en mijn nieuwe ontdekkingen te beschrijven op mijn blog:
Office365 in het onderwijs.

Maurits, bedankt voor deze handige bijdrage. 
Deze gastblog is de derde in een serie gastblogs die de komende tijd op WitBlauw zullen verschijnen. Gedurende mijn werkzame leven ben ik inmiddels veel voorbeelden tegengekomen van onderwijsgevenden die technologie op een doordachte wijze inzetten in hun onderwijs. Deze goede voorbeelden verdienen het om gedeeld te worden. Met deze gastblogs wil ik bijdragen aan de zichtbaar hiervan.
Als je ook zo'n gastblog wilt schrijven, omdat je technologie op een doordachte, handige of leuke manier inzet, laat het dan weten. Je kunt hieronder reageren of via het reactieformulier op het tabblad contact. Commerciële uitingen zullen overigens genegeerd worden.


Als je geïnteresseerd bent in het gebruik van Office365 in je school, raad ik je aan om Maurits' blog in de gaten te houden.

maandag 12 januari 2015

Het internet der dingen en de vraag die gesteld gaat worden

In mijn post over de dienst IfThisThenThat (volg WitBlauw nu ook via Facebook) refereerde ik al even aan het internet der dingen. IFTTT kan namelijk allerlei applicaties of apparaten aan elkaar koppelen. Ik gaf als voorbeeld dat als je je FitBit op slaapstand zet (de modus waarin hij je slaap meet), dat dan je Philips Hue lights automatisch uitgaan. Hartstikke handig. Je gaat immers slapen. En het scheelt weer een knopje indrukken...

Internet der dingen volwassen aan het worden
Wilfred Rubens trekt op basis van de CES in Las Vegas, en de berichtgeving die dat oplevert, de voorzichtige conclusie dat het internet der dingen volwassen aan het worden is. Het internet der dingen verwijst naar het koppelen van fysieke dingen aan het internet. Die dingen hebben dan sensoren of kleine elektronica aan boord waardoor het ding data kan verzamelen en eventueel op zijn omgeving kan reageren. De koppeling met het internet zorgt ervoor dat de data tussen het ding en andere dingen heen en weer kan stromen en dus op verschillende plekken gebruikt kan worden. Dat maakt in theorie de weg vrij voor allerlei mogelijkheden. En de verwachting is dus ook dat de komende jaren steeds meer uitkristalliseert over welke mogelijkheden we het hebben.

Internet der dingen in onderwijs
Wat het internet der dingen voor het onderwijs kan betekenen, is een vraag die waarschijnlijk ook gesteld gaat worden. Want dat deden we met alle andere technologische ontwikkelingen immers ook. ;-)
Ik vind die vraag op zichzelf wel een interessante. Maar ik ben bang dat ik het antwoord schuldig moet blijven.

Dat neemt niet weg dat ik er wel over wil nadenken. Ik zou de vraag zo formuleren:
Welke dingen in een school of klas kun je beter voor leren gebruiken als je er slimme dingen van maakt? Wat als je een aantal simpele dingen die in een klas aanwezig zijn, voorziet van sensoren die informatie kunnen doorgeven aan een applicatie op internet of aan andere dingen.

Technisch moet het bijvoorbeeld mogelijk zijn om een stoel te ontwerpen die registreert of of er iemand op zit, en of hij wipt, bijvoorbeeld. Doe je dat met alle stoelen in de klas, dan krijg je op den duur een aardige 'stilzit- of beweegkaart'. Die data kun je gebruiken om je klassenindeling beter te maken. Het zal niet de killerapplicatie worden, ben ik bang.
Ik kan me ook voorstellen dat je op alle schriften een soort sticker plakt die ervoor zorgt dat de sensor van de inleverbak weet van welke leerling dat schrift is. Je kunt dan heel snel zien welke leerlingen hun werk al hebben ingeleverd. Vooral bij jonge kinderen lijkt me dat handig.
Een sensortje in ieder potlood of in iedere pen, waarmee het ding kan doorgeven waar hij is, zou sowieso wel handig zijn. Nooit meer: "meester, ik ben mijn pen kwijt'." ;-)

Maar veel verder dan (naar mijn mening: slechte) voorbeelden verzinnen voor het managen van leren kom ik niet. Wilfred Rubens stelt terecht de vraag of het internet der dingen ook op het leren zelf invloed gaat uitoefenen. Zouden er didactische toepassingen voor gevonden gaan worden?

We gaan het zien. Want de vraag zal zeker gesteld gaan worden.

vrijdag 9 januari 2015

Leestips t/m 9 januari 2015

Weer van alles wat, deze keer. Er zitten berichten tussen over bekwaamheid en professionalisering, over kanteling, samenwerking, tablets, en de (on)zin van huiswerk. Het een en ander geeft weer stof tot nadenken. Daarnaast ook gewoon wat simpele nieuwsberichten over nieuwe tools die beschikbaar zijn gekomen, zoals DuoLingo.
Doe er je voordeel mee.


ICT ontwikkelingen in het onderwijs vanaf 2015 - Mark Timmermans op marktimmermans.nl
"De drie belangrijkste “Onderwijs en ICT” ontwikkelingen die ik momenteel zie zijn:
1. ICT verandert het onderwijs daadwerkelijk
2. Focus op ICT vaardigheden van leerkrachten
3. Professionalisering onderwijs organisaties op het gebied van informatiemanagement" Lees verder...

Tablets zijn krachtige leertechnologieën, maar geen babysitter - Wilfred Rubens op te-learning.nl
"De bijdrage Tablets make great learning tools for kids, but parents should be vigilant laat zien dat tablets rijke leertechnologieën zijn, maar dat ouders de tablet niet als een ‘babysitter’ moeten gebruiken. De aanbevelingen voor ouders gelden m.i. ook voor leerkrachten." Lees verder...

De wurggreep die zichzelf in stand houdt - Erno Mijland op Alles kan altijd beter
"Ik lees momenteel 'Verandering van tijdperk' waarin Jan Rotmans zijn ideeën over de kantelende samenleving uiteenzet. Een zin in het hoofdstuk over de gezondheidszorg triggerde mijn gedachten:
"De relatie tussen zorgverlener en zorgvrager was ooit gebaseerd op vertrouwen, aandacht, passie en bezieling. Die relatie is verworden tot een relatie tussen zorgleverancier en cliënt op basis van kosten, doelmatigheid, efficiency en afrekenbare doelen."
Het ging me niet om de gemakkelijk te bedenken parallel met het onderwijs." Lees verder...

Onderwijsexpert: "Meeste huiswerk ik volledig zinloos" - Vives
"Tom Bennett, een leerkracht en onderwijsexpert, schrijft in de Times Educational Supplement dat het meeste huiswerk dat leerkrachten aan hun leerlingen geven, compleet zinloos is. Zijn uitspraken worden tot dusver voornamelijk positief onthaald." Lees verder...

De Osmo - Maak je iPad interactief - Eveline Kaleveld op Kleutersdigitaal
"De Osmo is echt iets heel vernieuwends voor de iPad. Als je de Osmo gebruikt bereik je dat kinderen niet alleen maar op het scherm aan het tikken zijn, maar ook met echt materiaal bezig zijn." Lees verder...

The Office for Android tablet preview expands - OfficeBlogs
"Over the last two months, we have heard from people all over the world who want the power of Office on their Android tablet. The feedback we’ve received through this initial phase of preview has helped us shape and optimize the Office experience for Android tablet users. Your feedback also helps us plan and prioritize future feature updates.
Today, we are excited to announce that we are further expanding the preview." Lees verder...

Didactische ICT-bekwaamheid van de docent - Jeroen Bottema op Leervlak.nl
"Vandaag was ik op bezoek bij Windesheim in kader van een ADEF ICT bijeenkomst, in het nieuwe Lab21. In deze inspirerende setting presenteerde diverse opleiders en onderzoekers van de lerarenopleidingen van Windesheim op welke manieren zij bezig zijn met het vraagstuk van de integratie van ICT in de lerarenopleiding. Joke Voogt, lector Onderwijsinnovatie & ICT, verzorgde een bijdrage over didactische ICT-bekwaamheid: hoe zien we nu wanneer studenten op de lerarenopleiding didactisch ICT-bekwaam zijn?" Lees verder...

Talen-app Duolingo brengt platform voor scholen uit - Nu.nl
"De populaire talen-app Duolingo, waarmee gebruikers spelenderwijs vreemde talen kunnen leren, brengt een platform voor scholen uit. Duolingo for Schools maakt het voor leraren mogelijk om Duolingo-resultaten van leerlingen te bekijken. Leraren krijgen een overzicht te zien, waarbij de app aangeeft waar leerlingen nog precies moeite mee hebben. Het platform is gratis te gebruiken door scholen en leerlingen." Lees verder...

Samsung lanceert Smart Sharing-platform voor kennisdeling in het onderwijs - Vives
"Kennis, nuttige apps en best practices delen om onderwijsinnovatie te stimuleren. Dat is het doel van het ‘Smart Sharing-platform’ dat Samsung heeft ontwikkeld voor het primair onderwijs. Op dit online platform kunnen onderwijsprofessionals – van leraren en directieleden tot IT-coördinatoren – vernieuwende ideeën en inzichten uitwisselen. Het platform is onderdeel van het overkoepelende Smart Education Hub (SEH)-programma, een initiatief van Samsung en diverse partners uit het onderwijsveld dat in 2014 is gelanceerd." Lees verder...

Techniek zonder pedagogiek is gedoemd te mislukken - Edwin van der Zalm op ev.nl
"De belofte dat technologie het onderwijs gaat veranderen lijkt altijd op zo’n 5 jaar in de toekomst te blijven hangen. Waarom is dat zo en waarom zou dat binnenkort anders zijn? De Canadese onderwijsvernieuwer en wetenschapper Michael Fullan heeft hierop een duidelijke visie.
Om te beginnen: waarom zou het onderwijs moeten veranderen?" Lees verder...

5 frustaties van teamwork - Barbara Stolte op ev.nl
"Samenwerken is niet eenvoudig. Hoe dat komt, daar is soms lastig de vinger op te leggen, vooral als je er zelf middenin zit en vooruit wil met die nieuwe ontwikkeling of dat nieuwe project. Patrick Lencioni schreef het boek ‘The Five Dysfunctions of a Team’, in het Nederlands vertaald met ‘De vijf frustraties van teamwork’. Werkt heel verhelderend als je merkt dat een team niet (meer) functioneert. In het boek schetst hij de volgende piramide:" Lees verder...

SAMR-model via video uitgelegd - Wilfred Rubens op te-learning.nl
"Ik gebruik het SAMR-model vaak als ‘bril’ om te kijken naar het gebruik van ICT voor leren. Via The Whiteboard Blog ben ik gestuit op een video over dit model." Lees verder...


maandag 5 januari 2015

Volg WitBlauw nu ook via Facebook (mogelijk gemaakt door IFTTT)

Ja, daar had ik nog niet eerder een apart blogpostje over geschreven. En het is ook wel een beetje een belachelijk lange titel. Maar het zijn wel twee dingen die ik graag wil vertellen.

WitBlauw volgen met Facebook
Sinds enige tijd heb ik voor dit blog een aparte Facebookpagina aangemaakt. Daarop worden automatisch de links naar mijn blogposts doorgezet. Als ik hier wat publiceer, komt het vanzelf terecht in de tijdlijn van de Facebookpagina.
Voor mensen die het prettig vinden om via Facebook de berichtgeving binnen te krijgen, is dit erg welkom, denk ik. Je hoeft alleen maar op 'vind ik leuk' te drukken op deze pagina, of in de zijbalk hier op mijn blog. Ik zou zeggen: breng al je onderwijsvrienden op Facebook hiervan op de hoogte. Misschien dat ik nog wel eens een winactie bedenk. Nou, en dan wil je erbij zijn... ;-)

En dan over IFTTT
Dat automatisch doorzetten van die berichtjes doe ik trouwens met de dienst ifttt.com. Dat is een afkorting van IfThisThenThat. Die dienst fungeert als een soort schakelpunt waardoor je allerlei internetdiensten en -accounts aan elkaar kunt knopen. Als er dan in het ene account iets gebeurt, dan kun je daaraan gekoppeld in een heel ander account ook iets laten gebeuren. In dit geval spuugt de rss-feed van mijn blog een nieuw bericht uit en daaraan gekoppeld wordt dat bericht dan op de juiste tijdlijn op Facebook geplaatst.
Maar er zijn veel meer mogelijkheden. Zo kun je bijvoorbeeld de gps van je telefoon koppelen aan een bepaalde serie lampen van Philips. Als je dan je huis verlaat (met telefoon, dat wel), dan gaan je lampen bijvoorbeeld uit.
Of je koppelt je Fitbit slaapmeter aan die lampen. Als je dan je slaapmeter aan zet (omdat je gaat slapen), gaat je licht uit.
Binnen IFTTT heet dat een recept.  Er zijn door gebruikers al honderdduizenden recepten gemaakt en gedeeld. En het aantal aangesloten diensten neemt alleen maar toe. Er zijn mensen die voorspellen dat door dit soort creativiteit  het internet der dingen pas echt uit de verf gaat komen.
Want wat gebeurt er als jouw paraplu kan gaan praten met de weerdienst? Of jouw koffiezetapparaat met je wekker? Of je wekker met de filevoorspellingen op jouw route? Je verwarming met jouw gps-sensor? Nou, en ga zo maar door. Er vast veel zinniger dingen te bedenken.

Daaraan gerelateerd ben ik ook wel benieuwd wat dat weer voor mogelijkheden (en uitdagingen) gaat opleveren voor het onderwijs. Welke diensten/dingen zijn handig om te koppelen? En laten we de vraag of dat wenselijk is niet vergeten...

zondag 4 januari 2015

Flitsen, afstreeplijsten en #leesbingo


Eén van mijn kinderen heeft iets meer moeite met leren lezen dan gemiddeld. Hij vindt boeken fantastisch. Het maakt niet uit of het informatieve - bijna encyclopedische - boeken zijn, of verhalende boeken. Hij geniet ervan. Hij heeft een vrij grote woordenschat, en begrijpend luisteren en redeneren kan hij als de beste. Maar zelf lezen doet hij liever niet; hij wordt liever voorgelezen. Wel zo makkelijk.
Maarja, hij moet toch leren lezen. En daarvoor moet je toch echt zelf (veel) lezen. Kortom, hij heeft wat stimulans nodig. Sinds dit schooljaar zijn we daarom begonnen om hem thuis te verplichten elke dag iets te lezen. Met de gedachte: oefening baart kunst. Hij hoe meer je leest, hoe makkelijker het wordt. En hoe leuker.

Tot aan de herfstvakantie
Tussen de zomervakantie en de herfstvakantie hadden we een afstreeplijst voor oefeningen met het remediërende programma Flits. Hij is helemaal gek van Lego. En Lego Chima vond hij op dat moment ook erg leuk. Ik heb toen alle beschrijvende teksten van de Lego Chima website in Flits zitten plakken, zodat hij die teksten voorgeschoteld kreeg om mee te oefenen. Dat was qua technische leesvaardigheid soms een beetje moeilijk, maar voor zijn motivatie deed het een hoop. Want hij wilde toch echt wel iets lezen over Laval, Sir Fangar en de vliegende Vuurtempel. Na iedere oefening mocht hij een kruisje zetten, en na honderd kruisjes mocht hij een doos Lego uitzoeken. Dat werkte. (Het werd uiteindelijk een doos Lego Friends, en zijn zus liftte ook -lezend- mee.)

Tot aan de kerstvakantie
Voor de periode tussen de herfstvakantie en de kerstvakantie hebben we hem laten meedenken over hoe we zijn leesoefeningen zouden inrichten. Het stond vast dat hij iedere dag moest lezen. De rest was vrij. Hij koos ervoor om het boek Ronja, de Roversdochter zelf te gaan lezen. Dat boek hadden we hem net helemaal voorgelezen, dus het verhaal zat nog vers in zijn geheugen en dat leek hem wel makkelijk. Na iedere bladzijde mocht hij weer een kruisje zetten en na honderd kruisjes zou hij weer een beloning krijgen. Hij koos ervoor om een potje met geld te vullen zodat hij een aantal Lego Chima Magazines kon kopen van zijn zelf verdiende geld. Zo gezegd, zo gedaan.


En nu verder
Maar nu diende de vraag zich dus aan wat we tussen de kerstvakantie en de voorjaarsvakantie zouden gaan doen met zijn leesoefening. Met Ronja was hij wel klaar. En met welk boek hij verder wil, heeft hij nog niet bepaald. Maar hoe we het -beginnend vanaf morgen- gaan aanpakken, staat al wel vast.
De bovenste twee 'avonturen' had ik namelijk op Facebook gedeeld met vrienden, collega's en bekenden. En één van hen had toevallig een tweet voorbij zien komen van Jesse Bolsius die zijn groep 3/4 voor in de kerstvakantie een leesbingo mee naar huis had gegeven. En ja, met dat idee kon ik wel wat. Ik heb het even versleuteld naar onze specifieke situatie. Het resultaat staat hiernaast.

Deze blogpost heb ik vooral geschreven omdat ik op Facebook veel reacties kreeg over het idee. Onder mijn facebookvrienden zitten veel leraren en die gaven aan het idee wel te willen gebruiken. Het leek mij logisch om het via mijn blog te delen. Dan kunnen nog meer mensen ervan profiteren.
Bij deze kun je je gang gaan. Ik heb bovenaan in het menu een pagina downloads toegevoegd en daar kun je de pdf van de Leesbingo vanaf halen. Zelf iets maken naar aanleiding van het idee kan natuurlijk ook. Het is leuk als je jouw exemplaren ook deelt.

vrijdag 2 januari 2015

Leestips t/m 2 januari 2015

Voor wie het jaaroverzicht van WitBlauw niet gelezen heeft, allereerst de beste wensen voor 2015. Dat het een jaar mag worden met veel inspiratie.

Vorige week heb ik geen leestips geplaatst. Onderstaand lijstje is de oogst van de afgelopen twee weken. In de kerstvakantie vallen de meeste blogs traditiegetrouw een beetje stil. Waarschijnlijk heeft men iets beters te doen gehad. ;-)

De pedagogische verantwoordelijkheid van onderzoekers: zittenblijven als casus - Hartger Wassink op Blogcollectief Onderzoek Onderwijs
"In een serie artikelen op het NIVOZ Forum, gebaseerd op een themanummer van Pedagogische Studiën (jaargang 90, december 2013) hebben we een aantal onderzoeken besproken rondom de praktijk van het zittenblijven in het po en vo. Dit onderzoek hebben we tot nu toe zonder al te kritische reflectie besproken. We hebben in de artikelen zoveel mogelijk beschreven wat de bevindingen van de onderzoekers waren en hoe deze tot stand zijn gekomen. In deze bijdrage gaan we een stap verder. We willen hier enkele conclusies trekken over de verbindingen tussen onderwijsonderzoek en –praktijk, waarbij het thema ‘zittenblijven’ als casus fungeert." Lees verder...

De politieke correctheid van ICT als middel - Wilfred Rubens op te-learning.nl
"ICT mag binnen het onderwijs best doel op zich zijn, en niet alleen een middel. Mensen die dit ontkennen, hebben een gebrekkig inzicht in de rol en betekenis van technologie. Dat stelt hoogleraar Wim Westera in een recent opiniërend artikel." Lees verder...

Gratis Office ProPlus voor het onderwijzend personeel - Maurits Knoppert op Office365 in het Onderwijs
"Afgelopen jaar was het al mogelijk om leerlingen en studenten gratis office2013 (Office ProPlus) te laten downloaden vanuit de Office365 omgeving. Het enige dat nodig was was een account binnen de omgeving. Via een extra contract kon je op deze manier gratis Office ProPlus beschikbaar stellen.
Hierna kwam er via Surfspot voor de ouders nog een extra mogelijkheid." Lees verder...

Facebook stelt nieuw privacybeleid stilletjes uit - Nu.nl
"Facebook heeft stilletjes de invoerdatum van zijn nieuwe privacyvoorwaarden uitgesteld.
De nieuwe voorwaarden zouden op 1 januari ingaan, zo maakte het bedrijf eind november nog bekend. Er is echter geen duidelijk overzicht van de wijzigingen gegeven en dat was onder meer aanleiding voor het College bescherming persoonsgegevens (CBP) om Facebook om uitstel te vragen.  Tijdens Eerste Kerstdag wijzigde Facebook vervolgens de invoerdatum van 1 naar 31 januari, zo ontdekte de NOS." Lees verder...

Apple biedt geld terug-garantie van 14 dagen voor iOS-aankopen - Nu.nl
"Apple biedt in Europa sinds kort een geld terug-garantie van veertien dagen voor digitale aankopen via iTunes, de App Store en de Mac Store. Dat staat in de algemene voorwaarden van iTunes, die recentelijk door Apple zijn geüpdatet, zo ontdekte het Duitse iFun.de.
De verandering geldt voor landen binnen de Europese Unie. De Nederlandse voorwaarden spreken bijvoorbeeld sinds kort over een zogeheten 'herroepingsrecht' van veertien dagen." Lees verder...

Onderschatting van ICT bedreigt publieke taken onderwijs - Wilfred Rubens op te-learning.nl
"De mogelijkheden van ICT worden vaker onderschat dan overschat. Dat kan grote gevolgen hebben. In de wereld van opleiden en onderwijs kunnen we daarom maar beter positieve houding hebben ten opzichte van ICT. Het risico bestaat dat de publieke taken van het onderwijs anders in het gedrang komen." Lees verder...

Is er al een expert die pesten waar dan ook, hoe dan ook, heeft weten uit te roeien? - Jacqueline Boerefijn op HetKind.org
"Kinderombudsman Marc Dullaert vergaderde vorig jaar met experts over pesten. Volgens de media en premier Rutte is het een groot probleem. Staatssecretaris Sander Dekker beveelde scholen ‘effectieve anti-pestprogramma’s’ aan. Jacqueline Boerefijn vindt de zorg om dit probleem heen fijn. Het zijn de pest-experts waar ze aan twijfelt. ‘Is er al een expert die pesten waar dan ook, hoe dan ook,  heeft weten uit te roeien?’" Lees verder...

Beschermen van je iPad - Eveline Kaleveld op Kleuters digitaal
"Toen er bij ons in de klas iPad kwamen was het natuurlijk belangrijk om deze iPads te beschermen tegen vallen en stoten. Op internet kwamen we al gauw een hoop covers tegen. Maar welke covers zijn nou echt handig voor het gebruik in de klas? Wat is er nou een waarbij de iPad tegen een stootje kan? Wij gingen ze testen!" Lees verder...

Kritisch kijken: hoe revolutionair is sociale media? - Erno Mijland op Alles kan altijd beter
"Ze zijn behoorlijk populair op conferenties, studiedagen en in workshops: de filmpjes waarin - ondersteund door een opzwepend muziekje - spectaculaire statistieken zijn verpakt over de opkomst van sociale media. Perfect geschikt om de boodschap over te brengen dat organisaties en professionals iets moeten met sociale media...
... maar er kunnen ook kritische kanttekeningen bij worden geplaatst. Zo blogde Mark Pack in 2010 over de in dit soort filmpjes veelgebruikte claim dat het voor radio veel langer duurde om 50 miljoen gebruikers te krijgen dan het internet. "Er liepen aanzienlijk minder mensen rond op de aardbol in de tijden van de radio. 50 miljoen gebruikers toen was in feite veel meer dan 50 miljoen mensen nu." Ook schrijft hij dat de vergelijking niet klopt omdat de cijfers voor radio gaan over de Verenigde Staten en die voor het internet over de hele wereld." Lees verder...