dinsdag 19 januari 2021

Hebben we nog tien jaar?

 


Bovenstaand filmpje heeft als titel '10 years to transform the future of humanity' -- or destabilize the planet'. De spreker is Johan Rockström. Hij is internationaal erkend met betrekking tot wereldwijde duurzaamheidskwesties. In 2009 leidde hij het team dat het Planetaire grenzen raamwerk ontwikkelde. (wikipedia). Dat raamwerk wordt ook gebruikt in het Donut-model van Kate Raworth.

Hij waarschuwt dat de komende tien jaar wel eens beslissend zouden kunnen zijn voor hoe de toekomst van de planeet (en dus de mensheid) eruit komt te zien. Hij definieert 9 'planetary boundaries' waar we binnen moeten blijven, maar het lukt ons inmiddels al niet om drie van die grenzen te respecteren: klimaatverandering, biodiversiteitsverlies en stikstofdepositie. En hoe meer grenzen we overschrijden, hoe meer de problemen toenemen omdat ze elkaar versterken. Het is niet wat je nu wilt horen, maar zie daar onze volgende crisis. En ik durf de voorspelling aan dat de coronacrisis verbleekt bij de klimaatcrisis.

Er schijnen 15 zaken te zijn die iets zeggen over de stabiliteit van het klimaatsysteem van onze planeet, en 9 daarvan komen in de buurt van de zogenaamde tipping points, volgens meneer Rockström. Hij kan het weten, want hij is hoogleraar op dit vakgebied. Die 9 potentiële tipping points zijn:

  1. De Noordpool ijsvrij in de zomer
  2. De dooi van de permafrost in Siberië
  3. Verlies van landijs op Groenland
  4. Bosbranden in de grote bosgebieden in het noorden
  5. Het verzwakken van de zeestromingen in de Atlantische oceaan
  6. Het uit elkaar vallen van het Amazone-oerwoud
  7. Het afsterven van het koraal in het Grote Barrièrerif
  8. Het smelten van het ijs in West-Antartica
  9. Het instabiel worden van het ijs in Oost-Antarctica
De gevolgen laten zich raden. Zeespiegelstijging, hitterecords, extremer weer, droogteperiodes. Het zal moeilijker worden om de voedselvoorziening op peil te houden en leefbare plekken te onderhouden. De voorproefjes hebben we het afgelopen decennium al voorbij zien komen. Als we dit probleem willen oplossen (en dat schijnt te kunnen), dan is wereldwijde samenwerking op zijn minst handig.

Maar als je ziet hoe dat met de coronacrisis gaat, is het af en toe wel om moedeloos van te worden. Want we lijken het vaker met elkaar oneens te zijn, dan eens. En als iemand met onderbouwde ideeën komt, wordt hij door een ander weer in de wielen gereden. Daar verschillen de coronacrisis en de klimaatcrisis niet in. Misschien hoort dat er ook gewoon wel bij. We weigeren te accepteren dat we in hetzelfde team zitten. Maar er is ook hoop.

We moeten één denkfout niet maken. En dat is dat grote problemen vragen om grote oplossingen. Ik zeg niet dat het niet handig kan zijn, zo'n grote oplossing, maar we kunnen grote problemen ook oplossen met heel veel kleine oplossingen. We moeten ons realiseren dat we gewoon met heel veel mensen zijn op de wereld. Heel veel. En als die mensen er langzamerhand allemaal (nouja, misschien niet allemaal...) van doordrongen raken dat de manier waarop we nu leven niet houdbaar is, veranderen al die mensen allemaal heel veel kleine dingen. En onder het motto 'vele kleine maken één grote' kunnen we het probleem dan te lijf. En dat is de verandering die we zoeken om onze aarde leefbaar te houden. Die veranderingen zijn al gaande.
Hoopgevend zijn bijvoorbeeld het Drawdown project, of Greening the Desert, of Green cities of Ridgedale Permaculture. Er zijn massa's mensen al bezig met stappen in de richting van de oplossingen. Dit rijtje is slechts het topje van de spreekwoordelijke ijsberg.

Als je voor je eigen leven inspiratie wilt opdoen, kun je misschien eens kijken naar het volgende lijstje. Ik weet het, het ligt nogal voor de hand, maar daar gaat het nu niet om.

Maar belangrijker is misschien nog wel wat je op je werk doet. Om een paar voorbeelden te noemen:

  • Als je bij een supermarkt werkt, stel je vragen over de hoeveelheid verpakkingen die gebruikt worden. 
  • Als je consultant of accountmanager bent, ga je bij jezelf te rade of je na de coronacrisis echt al die kilometers weer moet gaan rijden.
  • Als je voor een gemeente werkt, maak je je hard voor veel meer groen en natuur in de stad.
  • Als je bij een olieconcern werkt, roep je om je heen dat die transitie naar duurzaam toch echt nog een tandje harder moet.
  • Als je een kledingzaak hebt, vraag je aan toeleveranciers waar en hoe hun producten gemaakt worden.
  • Als je architect bent, zorg je dat je natuurinclusief ontwerpt en laat bouwen.
  • Als je boer bent, verdiep je je in kringlooplandbouw.
Het gaat niet om de voorbeelden. Het gaat erom dat je kijkt wat jij kan doen. We zitten allemaal in hetzelfde team. Of we dat nou leuk vinden of niet.






zondag 10 januari 2021

Hoe wij thuisonderwijs organiseren

We gaan de tweede week van thuisonderwijs in. In tegenstelling tot wat de berichtgeving in de media voorstelt over de gemiddelde situatie, lukt dat bij ons thuis prima. Mijn vrouw en ik werken allebei thuis, en we hebben twee kinderen van 12 en 13 jaar die thuis hun schoolwerk doen. We hebben geen stress en doen er ook niet moeilijk over. Hoe doen we dat zonder problemen?

Dat is mijn inziens gewoon een kwestie van organiseren, deels een beetje geluk en deels de constatering dat we in het verleden de juist keuzes hebben gemaakt. Gelukkig. Want de verhalen van kommer en kwel aan de keukentafel herken ik helemaal niet.

Laten we daar maar eens mee beginnen. Met die keukentafel. Als je effectief aan het werk wilt, helpt het helemaal niet om met zijn allen aan de keukentafel te gaan zitten. Wij zouden gek worden van elkaar. Gegarandeerd. Mijn zoon en dochter hebben gewoon allebei een eigen bureau in een eigen kamer waar ze aan het werk gaan. En ook mijn vrouw en ik maken afspraken over welke werkplek we op welke dag gebruiken. Tot voor kort hadden we een werkplek op zolder, en één aan de eetkamertafel. Die laatste bleek (ook in je eentje) niet handig. Als we wilden lunchen, moest alles aan de kant. En lunchen (net als ontbijt en avondeten) doen we iedere dag met elkaar. We hebben nu in onze kleinste ruimte een bureautje neergezet. Eerst werd in dat kamertje vooral gestreken, maar dat moet nu maar ergens anders gebeuren.

Ten tweede hebben wij alle vier een eigen apparaat tot onze beschikking. Ouders die nu (nog) aangeven dat ze niet genoeg apparaten hebben, hebben mijn inziens zitten slapen. Bij de stichting waar ik werk is steeds weer uitgevraagd of er nog behoefte was aan laptops bij gezinnen die het zelf niet konden betalen. En datzelfde beeld zie ik terug bij de school van mijn kinderen. Daar is dat ook meerdere malen gevraagd, en op het hart gedrukt, om aan te geven of je kind een device had. Wij hebben van die regeling geen gebruik gemaakt. Mijn kinderen wilden toch al een laptop. En mijn vrouw en ik vinden het deel van de opvoeding dat ze zelf voor hun spullen leren zorgen. Zo'n periode van thuisonderwijs biedt juist een uitgelezen mogelijkheid om dit te voeden. Ze hebben dus allebei van eigen geld (hoe trots kun je zijn?) een betaalbare laptop aangeschaft. En omdat hij van hen zelf is, zijn ze er extra zuinig op.

En dan het thuiswerken op zichzelf. Daar komt een beetje geluk bij kijken. Want mijn vrouw en ik leven in de gelukkige omstandigheid dat wij ons werk grotendeels vanaf iedere plek kunnen doen. Dat is bij ons eigenlijk al jaren zo. Zolang we maar een computer en een goede internetverbinding tot onze beschikking hebben. En om daar optimaal gebruik van te maken, waren wij al lang gewend om ons werk digitaal te organiseren. Wij hadden ook voor de coronacrisis al jarenlang ervaring met thuiswerken. Digitale vaardigheden zijn daar een groot onderdeel van. De aanpassing die het vroeg, was eigenlijk alleen maar positief, omdat de rest van de wereld ineens ook grotendeels digitaal veel bereikbaarder werd.

Daarnaast werken mijn vrouw en ik sinds de kinderen er zijn altijd al parttime. Dat geeft heel veel lucht in de weekplanningen. Daardoor hebben we natuurlijk ingeleverd op salaris. (Maar geld is ook niet alles...) Wij hebben altijd zonder kinderopvang gedaan. Zonder ouderschapsverlof. Zonder ons afhankelijk te maken van regelingen die de overheid voor je verzint. Als mijn vrouw moest werken, was ik thuis. En andersom. We regelden onze weken zo in dat werk en privé prima met elkaar te combineren waren. Soms betekende dat dat we overdag werktijd misten die we dan 's avonds of in het weekend weer inhaalden als de ander beschikbaar was voor de kinderen. In periodes waarin we dat door roosters niet rond kregen, konden we gelukkig een beroep doen op opa en oma. De ervaring die we toen hebben opgebouwd, maakt dat we nu eenvoudig schakelen naar eenzelfde soort combineren en afstemmen van onze werkzaamheden. Het is een proces van voortdurend overleg en bepaalde routines en afspraken die -voor ons- werken. En wat we nu dus vrij moeiteloos doen.

We zijn iedere dag vrij duidelijk in onze dagplanningen. We hebben de gewoonte om de avond ervoor even met elkaar af te stemmen wie hoe laat moet beginnen. En ook tijdens de dag stemmen we af wanneer lunch en korte wandelingen of fietstochtjes op het programma staan. Goed eten, genoeg beweging en afwisseling in activiteiten vinden we belangrijk en hebben onze continue aandacht.

De laatste factor die ik wil benoemen, is onze attitude ten opzichte van (school)werk. Wij hoeven onze kinderen nooit achter hun broek aan te zitten om ervoor te zorgen dat ze hun werk doen. Sterker nog, het laatste deel van de vorige zin klinkt mij een beetje vreemd in de oren. Want ik ben niet verantwoordelijk voor hun schoolwerk. Dat zijn ze zelf. En daar spreken we ze op aan. Als dat nodig zou zijn. De grap is namelijk dat dat aanspreken dus in de praktijk helemaal niet nodig blijkt als je de attitude hebt dat dat hun eigen pakkie-an is. Dat maakt ons niet onverschillig ten opzichte van hun schoolwerk. Integendeel. We vinden het heel belangrijk dat ze het doen. Dat weten ze. En we zijn ontzettend trots dat ze dat ook serieus nemen. Ze krijgen alle regelruimte om hun werk op tijd af te hebben. Waar nodig geven we tips of steun.

Bovenstaand heb ik geschetst hoe wij ervoor gezorgd hebben dat het thuisonderwijs goed te doen is. Dat wil niet zeggen dat ik ervoor pleit om er zomaar nog een paar weken aan vast te plakken. Liever niet. Er zijn andere redenen waarom ik denk dat het voor onze pubers beter is als ze weer zoveel mogelijk gewoon naar school (en sport) gaan. Maar als het moet, dan doorstaan wij deze lockdown prima. 

Om thuisonderwijs een heel stuk draaglijker te maken komt het samengevat hierop neer:

  • Zorg dat ieder zijn eigen werkplek heeft, gescheiden van elkaar.
  • Zorg dat ieder een eigen device heeft met een goede internetverbinding.
  • Zorg dat je digitaal vaardig bent, en weet hoe je computer werkt.
  • Zorg dat je er een flexibele planning op nahoudt, en communiceer daarover.
  • Zorg dat je goed eet, genoeg beweegt en ook buiten komt.
  • Zorg dat je de verantwoordelijkheid voor (school)werk houdt waar hij hoort.
Dit is hoe wij het thuis regelen. Dit werkt voor ons. Misschien hebben anderen hier ook iets aan.



zaterdag 2 januari 2021

Heldere uitleg over opdrachten en cijfers in Teams

 

Komende maandag gaat een nieuwe periode les op afstand beginnen. Veel scholen hebben de dagen voor de kerstvakantie gebruikt om afspraken te maken en dingen geregeld te krijgen om deze periode zo succesvol mogelijk te laten zijn. "Leuk is anders", zeggen sommigen. Maar tegelijk geldt ook: "Het wordt zo leuk als dat je het maakt." En er valt best wat van te maken, denk ik.

Bij SCOH maken we gebruik van Teams. Voor alle klassen die hebben aangegeven een Klassenteam te willen gaan gebruiken, hebben we die in Teams aangemaakt. Leerlingen hebben inloggegevens gekregen, en leraren hebben de Teams kunnen inrichten. De realiteit gebiedt te zeggen dat veel leraren (toch weer opnieuw) moeten uitzoeken hoe het in Teams allemaal werkt. Gelukkig is er veel materiaal beschikbaar waarmee je je dat relatief snel eigen kunt maken.

Een voorbeeld daarvan wil ik vandaag noemen: het Youtubekanaal van Kevin Stratvert. Hij is oud-medewerker van Microsoft en is vorig jaar voor zichzelf begonnen. Hij maakt heldere no-nonsense uitlegvideo's over allerlei software. Zo ook over Teams en het educatieve gebruik ervan. Zijn kanaal vind je hier.

Een voorbeeld van zo'n uitleg is die over Assignments & Grades in Teams die je bovenaan deze blogpost vindt. Dat is basis-functionaliteit in Teams die voor klassen zijn aangemaakt. In het Nederlands is dat vertaald als Opdrachten en Cijfers. Die tabbladen vind je dan ook bovenaan in je Team, als het Team is aangemaakt als klassenteam.



In zijn video laat hij ook kort de functionaliteit zien om rubrics te maken. Dat helpt je bij het beoordelen van het ingeleverde werk. Hij loopt daar met wat grote stappen doorheen, wat mij betreft. Maar hij is dan ook vooral een techneut en zijn insteek is wat minder onderwijskundig, denk ik. Als je rubrics goed opzet, helpt het de kwaliteit van het ingeleverde werk te verhogen. En het kan er ook voor zorgen dat je de ontwikkeling van een leerling zichtbaar maakt. Meer informatie over rubrics vind je in deze blogpost die ik in 2013 schreef.

Voor komende maandag wens ik iedereen veel succes met de mogelijkheden die technologie ons biedt. Het is echt de moeite waard om je daar een beetje in te verdiepen.