zondag 31 juli 2022

Over waarnemen, maaien, groen, nederigheid en energie besparen

Een handige tool om snel de namen van planten en dieren in de tuin te leren is de app 'Obsidentify' (iOS). Je maakt een foto en de app zegt welk dier of welke plant er op de foto staat. En hij zegt er ook bij hoe zeker hij van zijn zaak is.
De foto hiernaast heb ik gebruikt voor een soort die ik al wel kende, maar waarvan ik niet zeker wist of beide namen - wespspin én tijgerspin - voor dit diertje gebruikt werden. Dat blijkt dus zo te zijn.

Je kunt in de app ook een account aanmaken voor waarneming.nl. Je kunt dan je waarnemingen via de app meteen doorgeven aan de landelijke database. Op die manier draag je bij aan een beter beeld van de natuur in de Nederland. 

Eerlijk gezegd had ik het aanmaken van dat account steeds verzaakt. Maar afgelopen week heb ik daarvoor toch even de moeite genomen. En ik moet zeggen dat het dan nog leuker wordt om die app te gebruiken. Je kunt in de app dan meedoen met challenges. Je kunt bijvoorbeeld binnenkort op zoek naar de vliegenzwam of de grutto. En je kunt proberen om in een bepaalde categorie zoveel mogelijk waarnemingen te doen. Best leuk bedacht, deze combinatie van gamification en citizen science.

Wil je ook meedoen? Download dan hier de app.

--

Leestips

Goede beschrijving van maaibeheer dat tot een bloemrijke weide leidt. Voor de liefhebber dus.

En nu maar hopen dat het spreekwoord “Goed voorbeeld doet goed volgen” hier van toepassing is.

Wetenschappers hebben de neiging om zaken ingewikkeld te maken. Dat stedelijk groen goed is voor de gezondheid, hittestress en wateroverlast kan helpen tegengaan en helpt om de biodiversiteit te bevorderen, begint inmiddels wel te landen. Maar nu willen we precies weten welk groen bijdraagt aan welke functie? Als dat er maar niet voor zorgt dat beleid voor (meer) groen in de stad in een pauzestand gaat. Tot we meer weten.

Dit is eigenlijk een verhaal over ingrijpen in de natuur. Of niet. Hier wordt bepleit dat we dat beter niet doen. Ik neig ook steeds meer naar die mening. We mogen onszelf als mensen wel iets meer nederigheid aanmeten.

Ik heb deze oproep getekend. Daarna vroeg de site van milieudefensie of ik de volgende tekst wilde verspreiden. Bij deze:
"Het weerbericht van de toekomst ziet er slecht uit. En dat wordt mede mogelijk gemaakt door deze 29 bedrijven. Zij moeten dringend met een goed klimaatplan komen. Daarom roep ik samen met Milieudefensie de overheid op: geen geld naar grote vervuilers! Teken ook - samen pakken we 29 grote vervuilers aan:  https://bit.ly/klimaatplanNu-petitie"

Het werd tijd. En nu maar hopen dat het spreekwoord “Waar één schaap over de dam is, volgen er meer” van toepassing is.

Hoewel het geen ‘groen nieuws’ is, noem ik het hier toch. Ik vind dit namelijk vrij opvallend. Ik hoor veel mensen in mijn bubble ontevreden zijn met de macht van de techsector. Niet per se slecht dus dat daar scheurtjes in ontstaan.
 
--

Kijktip

Het boek waarover Charles Eisenstein in deze video spreekt, ben ik momenteel aan het lezen. Hij stelt daarin dat we het verkeerde debat voeren. We zouden het niet moeten hebben over het tegengaan van de opwarming van de Aarde. Het is te simpel om te denken dat we alleen naar CO2 hoeven te kijken. Hij ziet de Aarde als een levend geheel. Een groot organisme dat wil leven. En we zijn al een tijdje flink op weg om de ecosystemen, de organen van de Aarde kapot te maken. Als jij zelf ziek bent, krijg je koorts. En dat is wat er volgens hem aan de hand is met de planeet. De opwarming is een symptoom van onderliggend leed. En daar zouden we mee aan de slag moeten.
Interessante invalshoek. Maar het één hoeft het ander niet uit te sluiten. Toch?

maandag 25 juli 2022

Over bloemen, biologisch, oogstfeest, hittegolven en voedselbos

De zonnehoedjes staan momenteel heerlijk te stralen in de tuin. Deze plant is een win-win-win. Het is een goede bijen- en vlinderplant, het is een geneeskrachtige plant en hij is ook nog mooi ook. Tenminste dat vind ik. De zonnehoedjes op de foto hiernaast staan in onze eigen moestuin. 

Want naast mijn werkzaamheden in de Maatwerk Moestuin, bij Bij Mei en voor BuitenLeeft hebben we ook nog een eigen moestuintje. Het is niet groot, maar dat hoeft ook niet. We hebben zes vakjes van ieder ongeveer 2,5 meter lang. Beetje aardbeien, wat mais, wat kool, courgette, ui, wortel en stokbonen. Net leuk om nog wat eigen oogst uit te halen. En ook leuk voor wat bloemen dus.

Over oogst gesproken. De oogst van leestips van afgelopen week staat hieronder.

--

Biologisch dus. Wij hebben een paar jaar geleden hier thuis afgesproken dat we zoveel mogelijk biologische producten kopen. We doen nog (gewoon) boodschappen bij de supermarkt, en als een product zowel gangbaar als biologisch beschikbaar is, kiezen we voor biologisch. Ongeacht de prijs. Daarmee hopen we bij te dragen aan de transitie naar het produceren van voedsel op een biologische manier. Omdat die manier de draagkracht van de aarde in ogenschouw neemt. In dit artikel wordt die sleutel in de handen van de consument gelegd. Maar ik ervaar als consument juist dat die sleutel bij de supermarkt ligt. Ik vind het biologische aanbod namelijk soms wat mager en zou willen dat ze veel meer biologisch aanbod zouden hebben.

Het is de derde keer dat we in Voedselbos Vlaardingen een oogstfeest gaan organiseren. Ben je er ook bij?

Zou het zo simpel zijn?

Tijdens een techniekdag op school mochten we verschillende handzaaimachines testen. De zaaimachine die hier door Herenboeren op de foto is gezet, was één van de betere naar mijn mening. Alleen de zaaischijven die je voor ieder zaad apart moet aanschaffen, maken het nogal prijzig. Dus dat dat nu 3D-geprint kan worden, juich ik toe.

Een wereldwijde hittegolf. Zo wordt dat hier omschreven. Daar word je niet vrolijk van. Het doet mij afvragen wat ik er aan kan doen, naast alles wat ik er al aan probeer te doen. Leiders zijn aan zet.

Niet alleen de gemeentelijke overheid heeft hier een verantwoordelijkheid. Ook inwoners met een tuin kunnen zorgen voor bomen in de straat. Toch zie ik dat sommige mensen hun tuin inrichten als een soort buitenkamer. Met schuttingen, een verharde vloer en wat exotische planten in een pot. Aan die mensen zou ik de oproep willen doen om er in ieder geval ook een grote boom in te zetten. 

‘Van het gas af’ houdt de gemoederen in ieder geval bezig. In zekere zin is de prijsstijging van energie een zegen. Want het kan helpen om de transitie te maken. Maar dan moeten we nu wel de goede afslag nemen en vooral energie besparen.

Eén van de onderzoekers geeft aan de opwarming beangstigend te vinden. Ik vind dat ook beangstigend. We gaan onzekere tijden tegemoet.

In het kader van de klimaatverandering is iets doen beter dan niets doen. Dit soort maatregelen mogen op veel meer plekken genomen worden. Heb jij je buitenlamp al uit staan ‘s nachts?

Agroforestry in Zuid-Amerika. Er zijn bronnen die zeggen dat de oorspronkelijke inwoners van dat gebied al honderden of duizenden jaren geleden van dit principe gebruik maakten. Rondom archeologische vindplaatsen staan in dat regenwoud namelijk opvallend veel eetbare plantensoorten. Dus wellicht herhaalt de geschiedenis zich.

--

En de kijktip gaat over bloemen

Als je van bloemen houdt, moet je dit zeker even kijken. Veel mensen realiseren zich niet hoe schadelijk de sierteeltsector is, en hoe positief het ook kán. Maar zoals Toma Smit hier ook zegt: dat kunnen de telers van biologische bloemen niet alleen. Daar hebben ze de mensen die van bloemen houden voor nodig.
Op mijn stage-adres (Bij Mei, Zoeterwoude) hebben we ook een bloemen-pluktuin. En daar werken we dus ook aan een gezonder systeem rondom de wens voor een bloemetje in de vaas. En bij Stadstuinderij Buiten Leeft in Delft (waar ik wekelijks gastheer tijdens de oogstmomenten ben) idem dito.

zondag 17 juli 2022

Over zelfoogst, bloemen, gezonde voeding, bos en grazers

Het is zomer. Er wordt in alle tuinen waar ik actief ben, flink geoogst. En overal staan de meeste planten er goed bij. De foto hiernaast is van de Maatwerk Moestuin. Daar staan de zonnebloemen aan het hek vrolijk met de zon mee te stralen.

Jammer dat deze tuin volgend jaar niet meer bestaat. Uiteindelijk moet deze plek wijken voor woningbouw. Dat wisten we bij aanvang al, maar het kwam toch sneller dan verwacht.

Nieuwe plannen voor het komend jaar liggen wat mij betreft al weer klaar. Ik hoop volgend seizoen een eigen zelfoogsttuin te starten. Het komt er dan op neer dat je bij mij een abonnement kunt afnemen voor pak 'm beet 30 weken in het seizoen. En dan kun je iedere week zelf je groenten komen oogsten. Dat wordt ook wel een csa genoemd: community supported agriculture. Het moet gaan gebeuren in een andere hoek van Maassluis. En ik ga mijn best doen om die tuin minstens net zo mooi te maken als de Maatwerk Moestuin. Binnenkort ga ik hiervoor een interesselijst opzetten. Stuur me gerust alvast een berichtje als je ook op de hoogte gehouden wilt worden.

Overigens is het winkeltje van de Maatwerk Moestuin iedere woensdagmiddag van 13.00 tot 15.00 open. Voor als je nu al lokaal en verantwoord lekkere groenten wil kopen. Er is momenteel oogst in overvloed. Biet, koolrabi, ui, knoflook, sla, aardappelen, komkommers, courgettes en heel veel verschillende kruiden en eetbare bloemen. Dus een beetje reclame maken mag hier best.

En hieronder vind je weer de leestips.

--

Leuk idee om in de vakantie eens aandacht aan te besteden. Kan ook zonder kinderen, volgens mij.

Ingewikkeld die gedragsverandering. Mensen zijn kudde- en gewoontedieren. Als je de gewoonte van deze mensenkudde kunt veranderen, dan zou dat wel effect hebben. Maar hoe doe je dat?

Door een akkefietje in de Maatwerk Moestuin met een wespennest vallen dit soort berichten me ineens op. Ik onderschrijf dat er meer aandacht mag zijn voor de nuttige functie van dieren waar we ook last van kunnen hebben. Te vaak schieten mensen naar mijn idee in een kramp van angst en bestrijding. Lees vooral ook het blogje van Spriet, dat in de reacties wordt genoemd.

Dit past in een grotere trend dat we complexe dingen meetbaar proberen te maken met een simpele vijfpuntsschaal. Als je het mij vraagt, is dat nog nooit een goed idee geweest. Citoscores en ratings op social media werken bijvoorbeeld ook met dit soort versimpelde voorstellingen van de realiteit. Ze creëren een eigen werkelijkheid waarin we niet meer proberen te begrijpen wat de complexiteit van de zaak is. Daarvoor in de plaats geeft het een vals gevoel van beheersing en controle. Alsof we door het aflezen van een groene A ineens snappen hoe het zit.

Wij hebben ook zonnepanelen. En die aanschaf is financieel een heel slimme geweest. Dat verdient zichzelf vanzelf terug. We hebben toen geen huisbatterij erbij aangeschaft. Vooral omdat we niet zo goed weten waar we hem moeten laten. Maar op termijn zal hij er wel komen, denk ik.

Voeger at ik iedere dag brood met hagelslag of pasta. Ik dronk cassis. Er ging suiker in mijn thee en koffie. En ik at vrij veel chocola en bij iedere maaltijd een toetje dat bestond uit chocolade- of vanillevla. Daar ben ik jaren geleden gefaseerd mee gestopt. En zo ingewikkeld was dat nou ook weer niet. Je gaat je er beter bij voelen. Dat kan ik uit ervaring vertellen.

Al met al lijken we, volgens dit artikel, dus op de goede weg. Als je een tuin hebt, kun je ook helpen om Nederland bossiger te maken. Hoeveel bomen heb jij in je tuin?

Informatief.

--

En de kijktip:

The Happy Activist heeft het Groenboerenplan in een video gegoten. Zeker de moeite waard om hier bij de kijktip even te vermelden.

maandag 11 juli 2022

Over transities, wespen, onderwijs, plastic en natuurbescherming

Afgelopen donderdag was ik weer in de Maatwerk Moestuin. Daar was in de dagen ervoor een wespennest geconstateerd in een oude muizengang in de grond, en men had ook al een melding gedaan bij de bestrijdingsdienst. Dat had van mij niet gehoeven, maar die man stond donderdagochtend voor mijn neus.

Gelukkig gaf hij aan dat hij zijn bestrijding vooral met biologische middelen deed. Hij vertelde bijvoorbeeld dat hij bedwantsen bestreed met scherp, fijn zand. Dat gaat tussen de gewrichten van de diertjes zitten waardoor ze niet meer kunnen bewegen. En dit wespennest kon hij bestrijden door het te bevriezen. Ik vond dat geruststellend om te horen.

Na enig overleg of het bestrijden van dit nest wel nodig zou zijn, hebben we besloten om het toch maar te verwijderen. Het nestje zat bij onze picknickplek in de buurt. En vlak daarnaast is ook een speeltuin waar veel jonge gezinnen komen. En als je zo'n wespennest laat uitgroeien tot een groot nest, kunnen ze serieus overlast veroorzaken. Op de foto hiernaast spuit hij vloeibaar stikstof in het gat waar het ondergrondse nest zat.

Wespen zijn overigens ook erg nuttige dieren. Zij jagen op vliegen en muggen. En helpen bij het opruimen van karkassen van grotere dieren. Wespen zijn namelijk vleeseters. Daarnaast helpen ze ook (een beetje) met het bestuiven van planten. En ze breken afgestorven hout af. Ze maken daar houtpulp van voor de bouw van hun nest.
Wat ik niet wist, maar wat deze ongediertebestrijder mij wist te vertellen, is dat wespen relatief vaak voorkomen in gebieden waar veel wilgen zijn. In het vroege voorjaar staan die wilgen in bloei, en de koningin die dan het nest nog moet vestigen, gebruikt de nectar van de wilgen als voeding voor de groei van het nest. De Maatwerk Moestuin is in het Wilgenrijk (een wijk in Maassluis) gevestigd, dus de aanwezigheid van dit wespennest is eigenlijk meer dan logisch.

Hoe dan ook, dit nest is dus bestreden. Als de koningin een plekje had gezocht dat iets minder intensief door ons gebruikt werd, dan hadden ze wat mij betreft gewoon kunnen blijven. Al met al was dit bezoekje van de bestrijder best leerzaam.

Ook leerzaam zijn de leestips hieronder.

--

Eerst maar eens even aandacht voor dit blogje van Robin. Hij zet hierin het één en ander over onderwijs uiteen. Als ervaringsdeskundige.

Goed initiatief. Deze gelegenheidscoalitie laat zien dat er een weg vooruit is. Ik heb aangegeven dat ik het plan steun.

De 29 onderzochte bedrijven moeten dus harder hun best doen. Het gaat niet om een groen verhaal. Het gaat om groen en duurzaam handelen. En ik deel de zorg van Milieudefensie dat de huidige inspanningen niet voldoende zijn. De transitie gaat gewoonweg op deze manier niet hard genoeg om de wereld voor iedereen leefbaar te houden.

Tja, als je het mij vraagt, zou compenseren van je vliegreis er niet toe moeten doen. Wat geregeld zou moeten worden, is een échte prijs betalen voor vliegen. In die prijs moet verrekend zitten wat de vlucht zelf kost, maar zeker ook de klimaatschade die het oplevert. En dat vliegen dan niet meer voor iedereen is weggelegd, hoort daar dan bij. Dat is juist de bedoeling. Minder vliegtuigen.

Vooral de laatste alinea uit dit artikel is belangrijk om te lezen. Laat een nest gerust zitten als het uit de buurt van menselijke activiteit een plek gevonden heeft. En áls je het laat bestrijden, geef dan aan dat je wilt dat het zonder gif gebeurt. Dat kan namelijk gewoon.

Aan een vergelijking van de kosten van de verschillende manieren om energie te produceren had ik nog niet gedacht.

Nog een reden om zeer nauwkeurig om te gaan met de keuze uit welke bron je vlees (en zuivel) komt.

In de categorie ‘goed nieuws’.
 
--

En de kijktip:

Wat mij betreft een herkenbaar verhaal. Mijn belangrijkste 'life transition' is de dood van mijn oudste broer geweest. In het najaar van 2005 kreeg hij te horen dat hij alvleesklierkanker had. En in januari 2006 was hij er niet meer. Dat heeft er voor gezorgd dat ik heel anders tegen het leven ben gaan aankijken.
Deze spreker zet uiteen dat iedereen van dit soort levenstransities doormaakt. Of het nou om een scheiding, een pandemie of de zorg voor één van je naasten is. En hij geeft ook aan wat je daarmee aan zou moeten. Het gaat erom welk verhaal je wilt vertellen over je leven. En jij bent degene die dat bepaalt.

maandag 4 juli 2022

Over trektochten, wecken, voedselbossen, veerkracht, gedragsverandering en vleesconsumptie

Het was weer een mooi weekje. 

Op maandag was ik bij de Polderij om de nieuwe plannen voor hun tuin te bespreken. Op dinsdag en woensdag was ik bij Bij Mei. Het fotootje hiernaast is van de mais die daar goed staat te groeien. Op donderdag bevond ik me in de Maatwerk Moestuin en daarna bij Stadstuinderij BuitenLeeft. Op vrijdag weer stage bij Bij Mei. Op zaterdag nog even in de Maatwerk Moestuin. En gisteren was ik met een groep voedselbossers op excursie naar Voedselbron Graauw.

Kortom, ik heb me wel weer vermaakt. Op naar de nieuwe week.

En hieronder de leestips van vorige week.


--

Prima idee. Zullen we dit plan eens oefenen door alle brommers en scooters die nog op benzine rijden af te schaffen?

Leuk vakantie idee.

In Voedselbos Vlaardingen stond het bij aanvang van het project ook vol met deze invasieve exoot. Nu, zeven jaar en veel werk van onze vrijwilligers verder, kunnen we stellen dat we hem vrijwel volledig uit het voedselbos hebben verdrongen. Af en toe steekt er nog één de kop op, maar die wordt dan direct weggestoken.

Zo waar. En toch moeten we die gedragsverandering met zijn allen doormaken.

Dit artikel gaat in op de rol die banken spelen in de ecologische achteruitgang van landbouwgronden. Interessante invalshoek.

Hier wordt gesteld dat een volgroeid voedselbos tot wel 15.000 euro per hectare kan opleveren. Ik vraag me af waar dit cijfer vandaan komt. In Nederland zijn er nog niet zoveel volgroeide voedselbossen, namelijk: geen. Voedselbos Vlaardingen is één van de oudere voedselbossen met nu zo’n zeven jaar op de teller. We hebben net geen hectare in beheer. En ik kan je uit betrouwbare bron vertellen dat we nu in ieder geval nog geen 15.000 euro genereren.

In de categorie ‘zitten is het nieuwe roken’. Goed om hier aandacht aan te besteden. Met alle tuinen waar ik actief ben, hoef ik me geen zorgen te maken dat ik te veel en te lang zit in ieder geval.

Ik verbaas me al een tijdje over het ‘geloof’ in veganistisch eten. Alsof dat de voornaamste manier is om de wereld en je gezondheid vooruit te helpen. Ik denk dat dieren een rol horen te spelen in de ecosystemen. En dat we juist die rol in de gangbare vleesproductiesystemen uit zijn verband hebben getrokken. Letten op de bron van je vleesconsumptie zou wat mij betreft voor iedereen meer prioriteit moeten hebben in plaats van helemaal zonder vlees leven.

Over het ontwikkelen van veerkracht.

Samen met mijn broer, zijn vrouw en mijn vrouw heb ik een tijdje geleden een stukje bos gekocht op de Veluwe. Het zou dus zomaar kunnen dat daar af en toe een wolf doorheen loopt.

De oogstmaanden zijn begonnen. Dat betekent een overvloed aan courgettes, peultjes, bonen, tomaten, en nog veel meer groenten. Het langer bewaarbaar maken van deze producten is iets waar ik me nog beter in wil verdiepen. Drogen, fermenteren, invriezen en wecken behoren dan tot de mogelijkheden.

--

En de kijktip

Stikstof wordt tegenwoordig vaak geassocieerd met crisis. Maar stikstof is een belangrijk element in de bodem dat de planten doet groeien. In deze video wordt de stikstofcyclus in het kort uitgelegd. Daarin wordt duidelijk dat we dus veel beter voor onze bodems moeten zorgen. In plaats van allerlei kant-en-klare stikstof via (kunst)mest toevoegen, kunnen we beter zorgen voor het leven in de bodem. Dat leven heeft namelijk een regulerende functie. Stikstof wordt daardoor langdurig vastgelegd terwijl het ook weer beschikbaar gemaakt kan worden voor planten als ze het nodig hebben. En het spoelt dan niet zo snel uit met alle gevolgen van dien.