zondag 27 december 2020

Gaat het goed met ons? (6) - Living Planet Index WWF


In de voorgaande posts hebben we gezien dat de oneindige groei van het bbp als signaal of het goed met ons gaat, niet voldoet voor de lange termijn. In het donutmodel zien we dat we rekening hebben te houden met de draagkracht van de Aarde. Als we willen dat het goed met ons gaat, moeten we zorgen dat het goed met de wereld gaat. Eén van de manieren om dat te meten is de Living Planet Index.

Dit is een monitoringsprogramma waarin het Wereld Natuur Fonds samenwerkt met partners om in kaart te brengen hoe het gesteld is met de biodiversiteit in de wereld. Zij tellen diersoorten op land en in zoet- en zoutwatersystemen. Iedere twee jaar brengen zij hierover verslag uit. Het nieuwste rapport is te downloaden van de site van het WWF.

Bovenstaande grafiek komt uit dat monitoringsprogramma. En het is overbodig om te zeggen dat we ergens een afslag gemist hebben. De grafieken die laten zien hoe het met de Aarde is gesteld, zullen uiteindelijke bepalend zijn voor de vraag of het in de toekomst goed met ons gaat.



Gaat het goed met ons? (5) - Brede Welvaarts Indicator Rabobank en UU

 


De Rabobank heeft in samenwerking met de Universiteit Utrecht de Brede Welvaarts Indicator ontwikkeld. Hierboven in grafiek gezet (blauwe lijn) met daarbij ook het bbp genoemd. 

De BWI is opgebouwd uit de volgende elf dimensies die iets zeggen over hoe goed het met ons gaat.

  • Gezondheid
  • Onderwijs
  • Milieu
  • Veiligheid
  • Materiële welvaart
  • Banen
  • Sociale connecties en vertrouwen
  • Maatschappij
  • Balans werk en privé
  • Wonen
  • Subjectief welzijn
Meer informatie over hoe deze elf dimensies samengevat worden in één getalsmatige indicator is te vinden in dit rapport via deze website.
Deze indicator ziet er net zo eenvoudig uit als die van het bbp, maar omvat dus allerlei andere gegevens dan alleen het geld dat in een samenleving rondgaat.
Interessant is ook het beeld dat de BWI veel minder gevoelig is dan de groei (of krimp) van het bbp. De pieken en dalen zijn veel minder aanwezig. Dat geeft een beeld van een samenleving die veerkrachtiger en stabieler is dan wanneer je naar het bbp zou kijken.
Als we in de toekomst ook willen kunnen zeggen dat het goed met ons gaat, moeten we goed voor de Aarde zorgen. Jammer aan dit model is dat de zorg voor onze Aarde samengevat wordt in (maar) één van de elf dimensies. Als het model echt bruikbaar wil zijn, hebben we meer dimensies nodig die iets zeggen over de zorg voor de Aarde.

Gaat het goed met ons? (4) - Better Life Index OECD

 


De Better Life Index brengt in beeld hoe goed het met ons gaat. Bovenstaand een plaatje dat de vergelijking tussen landen weergeeft. Deze index is samengesteld door de OECD. Daarin werken landen samen om beleid te maken dat ervoor zorgt dat vooruitgang, gelijkheid, kansen en welzijn voor iedereen verbeteren. Als je die verbetering wilt meten, helpt zo'n index dan natuurlijk.

Deze index zet gegevens over de volgende onderwerpen op een rij:

  • Huisvesting
  • Inkomen
  • Werk
  • Gemeenschap
  • Onderwijs
  • Milieu
  • Maatschappelijke betrokkenheid
  • Gezondheid
  • Tevredenheid
  • Veiligheid
  • Balans tussen werk en privé
Ook per onderwerp kun je zien welke positie je land inneemt ten opzichte van andere landen. Als je nieuwsgierig bent hoe dat er voor Nederland uitziet, kijk je hier. 
Daaruit kun je concluderen dat het nu goed met ons gaat. Dit model zet landen naast elkaar in een soort competitie. Als we ook willen dat het in de toekomst goed met ons gaat, moeten we zorgen voor onze Aarde. En dit model zorgt er eerder voor dat we elkaar als concurrenten zien. Als we zo naar onszelf kijken, wordt samenwerken om voor de Aarde te zorgen lastiger gemaakt.

Gaat het goed met ons? (3) - Monitor Brede Welvaart CBS

 


Bovenstaand zie je een onderdeel van het model van Brede Welvaart van het CBS. Het totale model omvat drie van deze plaatjes. Dit is 'Brede Welvaart - Hier en Nu'. En dan is er ook nog 'Brede Welvaart  - Later', en 'Brede Welvaart - Elders'. Het werkt steeds als een stoplichtmodel. Het bbp staat in ieder plaatje vermeld en is op 12.00 uur gezet. Blijkbaar wordt die belangrijk gevonden als referentiepunt. Die groei staat op 2% is daarmee groen. Maar in de vorige post hebben we gezien dat dat op termijn onhoudbaar is als statement dat het goed met ons gaat.
In dit model onderscheidt het CBS verder verschillende gebieden met steeds een ander aantal indicatoren die ze vervolgens groen, grijs of rood kleuren. Dat geeft informatie over hoe goed het met ons gaat.

In het 'Hier en Nu' worden acht hoofdthema's onderscheiden:
  • Welzijn - Het gaat hier om de waardering die mensen geven voor hun eigen leven.
  • Materiële welvaart - Dit omvat het besteedbaar inkomen om kleuring te geven aan het eigen leven.
  • Gezondheid - Hier worden zaken als chronische ziekten, voeding en overgewicht in meegenomen.
  • Arbeid en vrije tijd - Deze indicatoren geven informatie over de balans tussen werk en vrije tijd.
  • Wonen - Hierbij gaat het om de beschikbaarheid van huisvesting.
  • Samenleving - Hieronder valt het vertrouwen in het politieke systeem en het systeem voor rechtspraak, maar ook de verbondenheid die mensen onderling ervaren.
  • Veiligheid - Zowel het ervaren gevoel van veiligheid als ook de feitelijkheden over misdaad vinden hier hun plek.
  • Milieu - Onder deze noemer valt schone lucht, schoon water, gezonde natuur en biodiversiteit.



Voor 'Later' is de taart verdeeld in vier soorten kapitaal. De gedachte achter deze visualisatie is dat hier getoond wordt aan welk kapitaal we bouwen om ervoor te zorgen dat het met latere generaties ook goed gaat. Die vier soorten kapitaal volgens het CBS zijn:
  • Economisch kapitaal - Geld, spullen, infrastructuur, kennis, ict-systemen. Door de beschikbaarheid hiervan is het mogelijk om economische groei te realiseren.
  • Natuurlijk kapitaal - grondstoffenvoorraden, kwaliteit van de natuurlijke systemen (water, lucht, bodem, biodiversiteit) en duurzame energiewinning.
  • Menselijk kapitaal - Productiviteit en arbeid in relatie tot gezondheid en opleidingsniveau.
  • Sociaal kapitaal - Het vertrouwen dat mensen in elkaar en in instituties hebben.



De taart voor 'Elders' is verdeeld in twee stukken (naast weer het taartpuntje bbp). Deze twee stukken laten de impact van onze welvaart zien op andere landen in de wereld. Deze twee onderdelen zijn:
  • Handel en hulp - Door handel te drijven met andere landen, en ontwikkelingssamenwerking aan te bieden, dragen we bij aan het vergroten van de welvaart elders.
  • Milieu en grondstoffen - Dit geeft informatie over onze ecologische voetafdruk door o.a. grondstoffenwinning in andere landen en transport van goederen.
Het CBS tracht met dit model voor Brede Welvaart in beeld te brengen hoe goed het met ons gaat. En dan vooral op een manier die breder kijkt dan de economische groei over een kwartaal of een jaar. Dat laatste vind ik nastrevenswaardig. Meer eenvoud zou mijn inziens ook welkom zijn. 
En het bbp zou hierin anders gekleurd moeten worden als we op lange termijn kijken of het goed voor ons is. De groei moet eruit.

Meer informatie over dit model vind je hier.

Gaat het goed met ons? (2) - Donut

 


Hierboven zie je het donut-model. Econoom Kate Raworth ontwikkelde dit model rond 2011/2012 voor een publicatie van Oxfam en bracht hierover in 2017 het boek Donuteconomie uit. Dit model kan belangrijk zijn om te bepalen of het goed met ons gaat.

In de binnenste cirkel staan zaken die we voor elkaar moeten hebben om een minimale levensstandaard te hebben waarvan we kunnen zeggen: het gaat goed met ons. 

  • Voedsel - Iedereen heeft voldoende te eten.
  • Water - Toegang tot drinkwater en sanitaire voorzieningen.
  • Energie - Toegang tot elektriciteit en voorzieningen om hygiënisch te kunnen koken.
  • Netwerken - In tijden van nood bij iemand kunnen aankloppen en toegang tot internet.
  • Huisvesting - Iedereen een fatsoenlijk dak boven het hoofd.
  • Seksegelijkheid - Mate waarin mannen en vrouwen gelijk behandeld worden, zowel in maatschappelijke positie als op het gebied van inkomen.
  • Sociale rechtvaardigheid - Verdeling van het geld tussen rijken en armen.
  • Politieke inspraak - Ieders stem wordt gehoord.
  • Vrede en gerechtigheid - Aanpak van criminaliteit en corruptie.
  • Inkomen en werk - Iedereen heeft zinvol werk en voldoende geld.
  • Onderwijs - Kinderen gaan naar school en analfabetisme wordt teruggedrongen.
  • Gezondheid - Terugdringen van kindersterfte en handhaven of verhogen van de levensverwachting.

De gedachte van het meten van de economische groei is lang geweest dat als de economie groeit, dat de bovenstaande zaken ook 'vanzelf' mee verbeterden. En daarom is economische groei zo belangrijk gemaakt. Daar valt trouwens het één en ander op af te dingen, maar dat voert nu te ver. Daarvoor lees je het boek maar.

Dus tot zover zitten economische groei en de binnenring van de donut nog redelijk op één lijn.

Maar de donut zegt nog meer. Want zorgen voor een minimaal niveau van de binnenring is één. Maar er is ook een buitenring. En de (oneindige) groei van het bbp-cijfer houdt helemaal geen rekening met de buitenste ring. Die buitenring geeft namelijk de draagkracht van de Aarde aan. Daarbij gaat het om zaken waar we voor moeten zorgen om de Aarde levend te houden. En eerlijk gezegd zijn we daar nog niet zo goed in. Volgens Kate Raworth zijn dit de belangrijkste dingen om in de gaten te houden:

  • Verzuring van de oceanen - Dit zorgt ervoor dat koralen, schelpdieren en dergelijke niet goed meer kunnen groeien. En dat brengt de ecosystemen van de oceanen in gevaar.
  • Chemische vervuiling - Door het vrijkomen van synthetische stoffen en zware metalen in het milieu komen ecosystemen in gevaar omdat ze de vruchtbaarheid van organismen negatief beïnvloeden. 
  • Stikstof- en fosforverzadiging - Kwetsbare natuur kan niet omgaan met een teveel aan stikstof en fosfor dat in de vorm van kunstmest gebruikt wordt, en daardoor komen ecosystemen onder druk te staan.
  • Zoetwateronttrekking - Teveel watergebruik kan er toe leiden dat bronnen en reservoirs opdrogen. Als er in een gebied geen water meer is, houdt het leven grotendeels op.
  • Grondconversie - Menselijk grondgebruik dringt de natuur terug. Allerlei natuurlijke processen worden hierdoor verstoord.
  • Vermindering van biodiversiteit - Dit is vooral belangrijk voor de veerkracht van ecosystemen. Hoe minder diversiteit, hoe groter de kans op onomkeerbare veranderingen in ecosystemen.
  • Luchtvervuiling - Niet alleen belangrijk omdat mens en dier potentieel schadelijke stoffen inademen, maar ook omdat microdeeltjes in de lucht patronen van regenval kunnen veranderen.
  • Aantasting van de ozonlaag - Dit is onze bescherming tegen de UV-stralen van de zon.
  • Klimaatverandering - Hogere temperaturen zorgen voor een hogere zeespiegel en een andere dynamiek in weerpatronen. Meer extremen zoals stormen, droogte of hevige regenval zijn dan te verwachten.

Als we op de lange termijn ook goed voor onszelf willen zorgen, moeten we goed voor de Aarde zorgen. Als we dat niet doen, roepen we allerlei problemen over onszelf af. En die problemen zorgen er op hun beurt weer voor dat de zaken uit de binnenring bedreigd worden. Het gaat dus om het vinden van een balans. En oneindige groei hoort daar niet in thuis.

De donut geeft ons dus een beeld waarmee we in kaart kunnen brengen hoe goed het met ons gaat, en beter nog: het geeft ons veel preciezer een beeld van de dingen die we moeten doen om beter voor onze Aarde en daarmee voor onszelf te zorgen.

Zo snel mogelijk terugveren naar een bekende economische groei van het bbp ligt dan niet voor de hand.

Gaat het goed met ons? (1) - BBP en RIVM

 


Dit is een grafiek van de economische groei van het CBS. Steeds breed in het nieuws uitgedragen als belangrijkste signaal van hoe goed het met ons gaat. En als je die grafiek zo bekijkt, is het dramatisch gesteld. Want onder deze grafiek ligt ook de aanname dat die lijn altijd van linksonder naar rechtsboven moet gaan. De verstoring die we nu zien, is ongekend. Als je aan dit beeld moet afmeten hoe goed het met ons gaat, dan kun je niet anders concluderen dan dat de groei omhoog moet. Zo snel mogelijk terug naar het oude niveau.




En de grafiek hierboven is van het RIVM. Deze geeft het aantal doden weer als gevolg van de pandemie. Dramatische cijfers. Zeker als je ze op individueel niveau probeert voor te stellen. Hier ligt veel leed onder. Als je hieraan af moet meten, hoe goed het met ons gaat, kun je niet anders concluderen dan dat die sterftecijfers naar beneden moeten.

Een hele tijd geleden ben ik gestopt met het volgen van het nieuws. Dat had positieve effecten, en als je daar nieuwsgierig naar bent, verwijs ik naar de link uit de vorige zin. Dit jaar is in veel opzichten anders. En ook mijn nieuwsconsumptie is weer toegenomen. Helaas eigenlijk. Want als ik het nieuws bekijk, zie ik een beeld van onze samenleving dat niet fijn is om naar te kijken. En dat komt ook mede doordat de teneur van het nieuws wordt bepaald door de grafieken hierboven. Kommer en kwel. 

De vraag die de laatste tijd in mijn hoofd zit, is de vraag of we wel naar de juiste dingen kijken om te zien of het goed met ons gaat. 

zondag 16 augustus 2020

8 vormen van kapitaal

Vandaag wilde ik iets schrijven over verschillende vormen van kapitaal. Een tijdje geleden stuitte ik op de 8 vormen van kapitaal die in het gedachtegoed van regenterprise.com een grote rol spelen. 

Ineens viel er een kwartje. Ik was hier al mee bezig, maar had de verschillende vormen van kapitaal nog nooit zo benoemd. Zij maken een onderscheid in 8 vormen van kapitaal om duidelijk te maken dat geld een veel kleinere rol zou moeten spelen dan dat het in onze (Westerse) samenleving doet. Financieel kapitaal is namelijk maar één van de 8 soorten. Met andere woorden: geld is ook niet alles.

De andere vormen van kapitaal zijn:

  • Materieel kapitaal (spullen, gereedschappen, gebouwen, infrastructuur)
  • Sociaal kapitaal (vrienden, familie, kennissen, collega's)
  • Spiritueel kapitaal (karma, religie)
  • Intellectueel kapitaal (ideeën, kennis, informatie)
  • Ervaringskapitaal (ervaring, acties, wijsheid)
  • Cultureel kapitaal (liederen, verhalen, rituelen, gewoonten, gemeenschap)
  • Levend kapitaal (planten, dieren, bodem, water, ecosystemen)

Als je rijk(er) wilt worden, gaat het niet om het vergaren van zoveel mogelijk geld. Als je dat wel doet, besteed je alleen aandacht aan één van de vormen van kapitaal. En dat is ook nog de vorm die rijkdom misschien wel het meest uitholt. Je kunt liefde niet kopen, en ook geen aandacht, geen verwondering, geen wijsheid, geen vriendschap. Vrijgevigheid, vriendelijkheid, eerlijkheid. De zaken die er echt toe doen, zitten besloten in andere vormen van kapitaal.

We zouden dus niet moeten streven naar het vergroten van het financieel kapitaal. Maar dat is wat we in onze samenleving wel doen. We kijken met afgrijzen naar de ontwikkeling van de economische groeicijfers. Want krimp is niet goed. Groeien moet het. Het financieel kapitaal moet groeien. Maar we moeten ons eigenlijk afvragen: waartoe?

Er is namelijk een 'dingetje'. Als we financieel kapitaal willen laten groeien, kunnen we dat eigenlijk alleen maar doen door geld te maken uit de andere vormen van kapitaal. In het boek 'Naar een economie van verbinding' wordt dit mooi uit de doeken gedaan. De schrijver beschrijft daarin dat de economie eigenlijk alleen maar kan groeien als we dingen die vroeger gratis waren ten gelde maken. Hij noemt daar legio voorbeelden van. Bij oude inheemse bevolkingen was land nooit in bezit. Dat hoefde je niet te kopen. Hetzelfde gold voor water en voedsel, en heel veel dienstverlening. Maar hoe meer de economie groeide, hoe meer van deze 'commons' ten gelde werd gemaakt. Want het financieel kapitaal moest groeien. Vooruitgang heet dat. En hoewel dat ons ook veel gebracht heeft, stuiten we nu wel serieus op de grenzen van die groei.

Inmiddels zijn we in de situatie beland dat in veel gevallen zelfs betaald moet worden voor de opvang en opvoeding van je kinderen. En we vinden het nog normaal ook.

Als we streven naar een betere wereld (en ik heb daar wel een neiging toe), dan is de economische krimp niet per se slecht. We moeten dat financiële kapitaal gewoon inruilen voor andere vormen van kapitaal. Als we geld weer laten verdwijnen, ontstaan er kansen om weer gewoon dingen voor elkaar te doen. Zonder dat financieel af te hoeven rekenen. Probeer eens een klein beetje van je overvloed weg te geven aan iemand die het kan gebruiken. Ruim je zolder op, doneer geld aan een doel dat je met zorg uitzoekt, steek je vrije tijd in een lokaal project dat de gemeenschap dient. Ga minder werken en doe meer andere dingen. En laat je verrassen door wat je daarvoor terugkrijgt.

Begrijp me goed. Ik pleit er niet voor om geld af te schaffen. Ik pleit er alleen voor om anders tegen rijkdom en vooruitgang aan te kijken. In veel gevallen helpt dat als we daar geen geld voor gebruiken. Denk ik...

Wat denk jij?


Wil je je er meer in verdiepen? Kijk dan eens naar deze bronnen.

http://www.regenterprise.com/

https://juwelenschip.nl/winkel/naar-een-economie-van-verbinding/

zaterdag 7 maart 2020

Wat wil je later worden? Multipotentialist!

Vanochtend kwam ik per toeval de boektitel 'Hoe word je alles?' tegen. Dat leek me interessant en ik klikte door. Het blijkt een boek te zijn van Emilie Wapnick. Zij hield vier jaar geleden een TED-talk: 'Why some of us don't have one true calling'.

Zij vertelt in deze TED-talk dat we gewend zijn om de vraag te stellen 'Wat wil je later worden?" en dan één antwoord te verwachten. Maar dat er dus mensen zijn -zoals zij- die die vraag helemaal niet kunnen beantwoorden, omdat ze niet één ding willen worden, maar van alles en nog wat. En dat geeft een interessant perspectief.



Zij heeft een term bedacht voor mensen die veel interesses hebben, snel kunnen leren en een groot aanpassingsvermogen hebben: multipotentialisten.

Ten eerste vind ik het mooi woord. Het denken in mogelijkheden spat er vanaf. De wereld ligt open. Er is altijd iets nieuws. Toekomstgericht, optimistisch en motiverend.

Ten tweede moet ik gelijk denken aan een principe uit de permacultuur. Permacultuur is een ontwerpsysteem van waaruit je eigenlijk alles in je leven kunt aanpassen of ontwerpen. Eén van de principes beschrijft hoe je veerkracht in een ontwerp krijgt. Het gaat daarbij om diversiteit en de rol daarvan. Je zou bij ieder systeem (of dat nou een persoon, een school of een (voedsel)bos is) ervoor moeten zorgen dat ieder element meerdere functies verzorgt, en dat iedere functie wordt gedragen door meerdere elementen. Daarmee creëer je binnen je ontwerp robuustheid en veerkracht. Als er een element uitvalt, wordt de functie van dat element overgenomen door andere elementen en blijft het systeem functioneren.

Voorbeelden uit een bos zijn:
1. Een boom heeft verschillende functies: vastleggen van zonne-energie, nestgelegenheid aan dieren bieden, de grond bemesten door bladeren te laten vallen, koelte op warme dagen creëren, enz.
2. De functie van energie vastleggen wordt in een bos niet alleen door bomen gedaan. Er zijn ook eenjarigen, struiken en mossen die dat doen. En een gezond bos is opgebouwd uit verschillende soorten bomen. Als één soort ziek wordt, blijft het bos bestaan.

Voorbeelden uit een school zijn:
1. Een leraar heeft verschillende functies: zij is leider van de groep, bemiddelaar bij ruzies, expert op bepaalde leerdomeinen, collega, gesprekspartner voor ouders, enz.
2. De functie 'expert op bepaalde leerdomeinen' hoeft niet alleen door leraren gedragen te worden. Op sommige leerdomeinen kan die functie gedragen worden door ouders, gastdocenten uit het bedrijfsleven, vakleerkrachten, of ouderejaars leerlingen. Als je gewend bent zo te organiseren, is uitval van een leraar eenvoudiger op te vangen.

Waarom moest ik daar nou aan denken bij het verhaal over multipotentialisten? Nou, om het simpele feit dat multipotentialisten heel snel ingevoerd kunnen raken op hun interessegebieden en daarmee verbindingen tussen domeinen kunnen leggen die anderen niet zo snel leggen. Zij combineren dus meerdere functies in één element (zichzelf). Dat wordt door Emilie Wapnick als grote creatieve kracht gezien. En het is precies die kracht die maakt dat systemen -gezien vanuit de permacultuur-  veerkrachtiger worden.

En waarom zie ik mezelf nou als multipotentialist? Gewoon omdat ik terugkijkend op het verloop van beroepskeuze en mijn loopbaan zie dat ik daar kenmerken van vertoon.

Ik wist eigenlijk ook nooit goed wat ik wilde worden. Op school vond ik eigenlijk alles wel leuk. Ik leerde ook makkelijk. Ik kon overweg met taal en rekenen. Ik vond aardrijkskunde, natuuronderwijs en biologie simpel. In beeldende vorming en tekenen kon ik mijn creativiteit kwijt. En bij de gymlessen vond ik balsporten (behalve voetbal), atletiek én turnen leuk.
Op zeker moment deed ik een beroepskeuzetest. Je kreeg dan scores op bepaalde domeinen. En het domein met de hoogste score, daar moest je dan maar eens in verder kijken. Bij was er echter een dingetje. Ik scoorde op alle domeinen ongeveer evenveel punten. Dus ik zou net zoveel plezier halen uit het worden van etaleur, als uit het worden van bioloog, of architect, of sieradenmaker, of hovenier. Of leraar. 
Met een breed vakkenpakket deed ik VWO. Daar zat zelfs economie 2 als achtste vak in. Want dat leek me handig als ik ooit een eigen bedrijfje wilde beginnen... Uiteindelijk koos ik voor leraar basisonderwijs, mede onder invloed van het feit dat ik me met kinderen in de buurt nou eenmaal prettig voelde.

Toen ik eenmaal voor de klas stond, dacht ik dat ik geworden was wat ik zou zijn: leraar.
Maar na een jaar kwam al naar voren dat computers en technologie ook mijn interesse hadden. En ik werd ict-coördinator. En oja, op de pabo had ik circuslessen gehad. En dat was ook leuk. Dus na een aantal jaar ging ik circuslessen geven na schooltijd in een verlengde-schooldag-programma. Maar leraar, ict-coördinator en circusdocent was niet genoeg. Ik liet me opleiden tot remedial teacher. Een tijdje dacht ik dat ik een eigen praktijk wilde beginnen. 
Maar daar was de lol gauw af. En toen ging ik bovenschools wat ict-taken doen voor het bestuur. En ik werd stafmedewerker onderwijs en ict. In die tijd was ik ook vader geworden. Daar wilde ik ook veel tijd in steken. Ik ging voor de klas weg omdat zaken niet meer te combineren waren.
Later kwam ik aanraking met vrijwilligerswerk omdat mijn kinderen steeds minder zorg nodig hadden. Het groene deel in mij werd wakker. Ik begon met moestuinieren en werd actief in een netwerk van voedselbossen en permacultuur.
De meest recente stap in mijn leven als multipotentialist is die van Groendoener. In 2018 heb ik me ingeschreven bij de kvk als hovenier om betaald mee te kunnen werken in allerlei groene projecten. En ook daarin zie ik weer een diversiteit verschijnen die mij niet vreemd is: particuliere tuinen, moestuin ondersteuning en interieurbeplanting.

Dus als je mij vraagt "Wat wil je later worden?". Dan kun je - met evenveel kans - twee antwoorden krijgen. Het antwoord dat ik altijd gaf, was: "Dat weet ik eigenlijk nog niet". Maar vanaf nu heb ik een tweede antwoord: "Alles!".

En misschien is het verstandig om de volgende keer als je aan een kind die vraag stelt, na zijn eerste antwoord te vragen: "En wat nog meer?"

zondag 1 maart 2020

Wat geef je kinderen?

Als je terugdenkt aan je eigen jeugd. En de dingen die je kreeg. Dan zou het zomaar kunnen dat de belangrijkste dingen helemaal geen 'dingen' waren.
Joshua Becker beschrijft dit in een post die al zo'n tien jaar oud is: '35 gifts your children will never forget'. Als je kinderen hebt op te voeden, zeer de moeite waard om te lezen.
Ik denk dat wij - zonder dat ik nou per se wil opscheppen - thuis met onze kinderen een heel eind komen.

Om een paar voorbeelden te noemen:

  • Bevestiging
  • Hoop
  • Optimisme
  • Liefde
  • Uitdaging
  • Discipline
  • Tijd
  • Trouw
  • Eerlijkheid
  • Integriteit
  • Verbeelding
  • Humor
  • Zelfvertrouwen
  • Vastberadenheid
  • Nieuwsgierigheid


Je kunt het allemaal niet kopen. Maar wel geven. Of helpen ontwikkelen.

Ik heb twee kinderen. Ze doen het op school goed. Ze zijn kritisch, bevlogen en eerlijk. Door andere kinderen en meesters en juffen worden ze gezien als fijne mensen om mee samen te werken. Ze hebben ook nog veel te leren. Maar dat doen ze dan ook. Volop.

In een eerdere post vertelde ik al over mijn dochter die op circusles zit en trucjes doet op een eenwieler en als acrobaat. Zij houdt van sporten en bewegen. En van tekenen en knutselen.

Maar ik heb ook een zoon. Hij heeft een grote interesse in computers. (Van wie zou hij dat nou hebben, vraag ik me wel eens af..) In groep 7 kwam hij in aanraking met het boek 'Coderdojo nano - bouw je eigen website. Aanrader! Vanaf dat moment heeft hij zich voorgenomen om programmeur te worden. Ik heb geprobeerd hem zo veel mogelijk uitdaging te geven. En aanmoediging. En verantwoordelijkheid. En realisme.
Hij zit inmiddels in de brugklas en kent html/css en javascript. Hij is bezig met websiteprojecten en bouwt eenvoudige inlogsystemen en webapps. Hij maakt gebruik van -in mijn ogen- professionele tools zoals brackets, github en youtube. Hij financiert zijn hobby zelf. Toen er een laptop moest komen, heeft hij zelf gespaard. En toen hij een domeinnaam wilde hebben, hebben we gekeken hoe hij dat kon gaan betalen.
Hij liet zijn windowslaptop eruit zien als een macbook. En hij bouwde van een oude laptop waar Windows7 nog net op wilde draaien een retro-spelcomputer.
De gedrevenheid waarmee hij aan het werk gaat is wonderbaarlijk. Maar ik ben dan ook niet helemaal onbevooroordeeld natuurlijk.

Hij heeft een website gemaakt (www.geheimesite.nl) waar hij zijn projecten een plekje geeft. Sinds kort heeft hij ook een blog over webdevelopment. Hij kan altijd ideeën en feedback gebruiken. Vandaar dat ik er hier ook melding van maak. Ik heb hem een tijdje vooruit kunnen helpen met de bronnen en ideeën die ik zelf kon aanboren. Maar misschien zijn er in mijn netwerk mensen die hem (nog) verder kunnen helpen. Wie weet. Zoja, laat van je horen.

Laat ik deze blogpost maar besluiten met trots. Want dat is wat ik ben op mijn kinderen. Ze zijn allebei hun unieke ik aan het vormen. En dat doen ze goed.



zaterdag 22 februari 2020

Een afwisselende week

Dus jij werkt 'maar' twee dagen. Wat doe je dan de rest van de week?
Dat is een vraag die ik vrij regelmatig gesteld krijg als ik vertel 'wat ik ben'. Nou, om een beetje een beeld te geven, hierbij een overzichtje van de afgelopen week.
(Als je alleen geïnteresseerd bent in onderwijs en ict, lees dan alleen maandag, woensdag en donderdag. ;-) )

Interessant gesprek over W&T
Ik begin maar eens op maandagmiddag. SCOH heeft een kenniscentrum. Binnenkort wordt dat waarschijnlijk omgedoopt tot Academie. Whatever. Het gaat erom dat we intern cursussen, opleidingen en workshops aanbieden. Iemand die ergens 'goed' in is, mag een sessie geven. Of er wordt een externe ingehuurd. Anderen kunnen daarop inschrijven. Ik ben zo iemand die af en toe sessies verzorgt.
Deze keer in samenwerking met Suzanne Algra van Maakotheek. Onze praktijkschool, 6 scholen voor basisonderwijs en Maakotheek werken samen in een project waarin de Maakboxen door de 6 basisscholen gebruikt worden. Het idee van het project is dat de distributie en het ompakken van de boxen niet door Maakotheek zelf gedaan wordt, maar door leerlingen van onze praktijkschool. Voor hen dient dat dan als arbeidssimulatie en beroepsoriëntatie. Een mooi project dat we af en toe gedurende de looptijd ervan evalueren. Afgelopen maandag kwamen we met afgevaardigden van alle deelnemende scholen bij elkaar om ervaringen uit te wisselen over dit project en de vormgeving van het onderwijs in Wetenschap en Technologie. Het was wat mij betreft een interessante sessie. Juist ook omdat er een goed gesprek gevoerd werd over de verschillende aanpakken van de scholen. Sommigen werken met een vakleerkracht die de lessen verzorgt, bij anderen zijn het de groepsleerkrachten. In ieder geval zijn de Maakboxen een goede hulp in het concreet maken van deze lessen.

kas en windkering in de maak
Mijn dinsdagochtend zag er heel anders uit. Zoals (bijna) iedere week toog ik naar het Wilgenrijk in Maassluis. Daar werk ik mee in de Maatwerk Moestuin. De kas die we vorig jaar neergezet hebben, heeft te lijden gehad onder de sterke storm. Er zijn verschillende glazen panelen uitgewaaid. Om de kas wat meer in de luwte te krijgen, ben ik afgelopen dinsdag bezig geweest met het bouwen een kleine windkering. Een gestapeld muurtje met daarvoor bergen compost (in de maak) en daarachter een aantal kleine wilgjes. Het is nu de bedoeling dat ze snel gaan groeien in de hoop dat het glas niet meer zo snel uit de kas waait.
's Middags vertrok ik met mijn dochter in de metro naar Rotterdam. Zij doet daar al een aantal jaar circuslessen bij Circus Rotjeknor. Dit jaar doet ze twee lessen per week. Eén op zaterdagochtend, en één op dinsdagavond. Die van dinsdagavond is van een optreedgroep. Daar werken ze ook echt toe naar het maken van acts. Ik ben erg trots op haar. Ze kan vrij goed eenwieleren en is nu met acrobatiek bezig. Terwijl zij oefent, eet ik mijn meegebrachte salade en bereid ik altijd mijn werk voor woensdag voor.

voorbeeld van een dock dat we besproken hebben
En toen werd het zomaar woensdag. Woensdag en donderdag zijn mijn werkdagen voor SCOH. Ik maak dan een ritje op mijn elektrische fiets van Maassluis naar Den Haag. Deze woensdag waren de twee belangrijkste zaken een overleg met onze huidige netwerkbeheerder ITS-itservices en het geven van een workshop over OneDrive en Sharepoint. Het overleg met ITS ging over de aanschaf van nieuwe apparaten. Verouderde desktop-apparaten willen we gaan vervangen voor flexibelere plekken met waar een mobiel apparaat in een dock kan worden gestoken. Eerder hadden voor een bepaalde groep collega's al Surfaces uit Microsofts lijn aangeschaft, maar voortschrijdend inzicht leert ons dat die best duur zijn en dat we waarschijnlijk beter met USB-c aansluitingen kunnen gaan werken. We hebben met ITS naar dit vraagstuk gekregen.
De workshop over OneDrive en Sharepoint is ook een sessie die ik vanuit het kenniscentrum geef. Aan een klein klasje collega's van verschillende scholen leg ik dan elementaire zaken uit over het handig werken met OneDrive en Sharepoint. En tijdens die sessies is er ook altijd ruimte voor vragen van de deelnemers. Deze keer kwam ik om de één of andere reden niet goed in mijn verhaal. Dat was jammer.
's Middags natuurlijk weer naar huis gefietst. Daar stond het eten klaar en 's avonds na het eten vertrok ik naar de Polderij. Dat is een vergaderlocatie op 5 minuten fietsafstand van mijn huis. Ik verzorg daar de interieurbeplanting. Dat doe ik met veel plezier. Normaliter eigenlijk op maandagavond, maar dat kwam er deze maandag niet van door die sessie met Maakotheek.

Donderdagochtend deed mijn fiets weer dienst. Hij moet trouwens volgende week nodig voor een beurt naar de fietsenmaker. De kettingkast rammelt nogal.
's Ochtends was het op het stafbureau nogal rustig, omdat verschillende stafmedewerkers werden verwacht op het DO (directie-overleg). Ik heb deze tijd besteed om de stukken van de komende aanbesteding ICT door te nemen. Daar moest nog een laatste feedbackronde van de betrokkenen overheen. Begin maart wordt deze aanbesteding gepubliceerd op Tendernet. SCOH maakt nu gebruik van 5 verschillende netwerkbeheerders voor de 37 scholen. De bedoeling van deze aanbesteding is om te komen voor één beheerder voor alle locaties. Volgend schooljaar zal daardoor in het teken staan van migraties op de scholen naar de nieuwe beheerder. Tegelijk zullen ook inkoop van hardware en de verzorging van de wifi op de locaties bij deze beheerder ondergebracht worden. Nou goed, die stukken moesten dus nog een keer bekeken worden. En daar had ik donderdagochtend dus even goed de tijd voor.
Verder was het rustige werkdag en heb ik een groot aantal kleine vragen die nog in mijn mailbox zaten kunnen beantwoorden.

archief foto voedselbos vlaardingen
Vrijdag is normaal gesproken een vrijwilligerswerkdag in Voedselbos Vlaardingen voor mij. Maar ik
wilde voor de voorjaarsvakantie een aantal SCOH-dingetjes afronden. En daarbij ben ik morgen (zondag dus) ook al in het voedselbos omdat ik dan 's middags de maandelijkse rondleiding geef. Dus ik heb ik de app-groep van de vrijwilligers 's ochtends meteen maar laten weten dat ik er niet zou zijn.
's Middags werd mijn vrouw ineens gebeld door mijn dochter. Die had geprobeerd over een hekje te klimmen, maar haar voet was blijven hangen. Daardoor was ze met haar hoofd naar beneden op de stoep geland. Ik ben haar gaan halen. En toen ze thuis moest overgeven, hebben we de huisartsenpost maar even gebeld. Ze bleek een hersenschudding te hebben. Dat was even schrikken. We hebben meteen alle komende afspraken afgezegd. Voor ons dus een rustige voorjaarsvakantie. Haar herstel gaat nu voor. Soms roept het leven je tot de orde.

Vanmiddag was ik weer te vinden bij de Polderij. Op zaterdagmiddagen ben ik daar vrijwilliger in de tuin. Normaal zijn dat onderhoudswerkzaamheden zoals hagen scheren, onkruid verwijderen en de moestuin bijhouden, maar vandaag was bijzonder. Er was namelijk een snoeicursus gepland. Daarmee wilden we het tuinseizoen openen, aandacht vragen voor het initiatief Plukpolder en misschien zelfs nieuwe vrijwilligers werven (en dat is waarschijnlijk gelukt). In de tuin staan een aantal vrij oude fruitbomen die nodig onderhoud nodig hadden. Door één van de vrijwilligers werd deze snoeicursus gegeven. Dat was ook voor mij vrij leerzaam. En hoewel het hard waaide, heb ik weer genoten van het buiten zijn.

Zo zag mijn week er dus uit.

maandag 17 februari 2020

Groen

Oké...

Dat is een tijd geleden. En misschien duurt het wel weer een tijdje voordat ik me hier weer laat zien.
Even bijpraten. Kan nooit kwaad.

In 2013 ontwikkelde ik een interesse voor moestuinieren. Ik maakte een paar vierkante meter in mijn achtertuin vrij en oogstte het eerste jaar één worteltje van 2 cm lang. Maar ik vond het leuk. Ik verdiepte me verder in moestuinieren en leerde met de natuur mee te werken. Permacultuur kwam op mijn pad en in 2014 kwam ik in aanraking met een project bij mij in de buurt: Voedselbos Vlaardingen. Daar werd ik vrijwilliger en maakte de website. Ik hielp ook met planten en houtsnipperpaden aanleggen. De interesse voor groen werd groter. Alsof er iets wakker werd. Permacultuur leerde mij anders naar de dingen kijken. En zo bedacht ik me dat ik geen geld in mijn hobby wilde steken, maar er net zo goed geld uit kon halen. En daarom schreef ik me in 2018 in bij de KvK als Groendoener, onder het motto 'al doende leert men'. Nu twee jaar verder werk ik in mijn 'vrije tijd' mee in verschillende groene lokale projecten. Ik ben vrijwillige tuinman bij de groene vergaderlocatie de Polderij (aanrader) en doe daar ook de verzorging van de binnenbeplanting, ik ben secretaris van stichting Voedselbos Vlaardingen en werk samen aan het realiseren en uitbouwen van de Maatwerk Moestuin, een moestuin van een organisatie die mensen met ASS opvangt en begeleidt. Daarnaast onderhoud ik wat particuliere tuintjes in Naaldwijk en Vlaardingen.

In mijn werk als stafmedewerker Onderwijs en ICT heb ik ervaring met projecten, met samenwerking, met pionieren. Ik ben in staat om zonder echte budgetten toch dingen van de grond te trekken. En in mijn groene bestaan gebruik ik die vaardigheden om hetzelfde te doen. Plezier hebben en hard werken gaan daarbij hand in hand.

Mijn 'nieuwe' interesses zorgen voor balans in mijn bestaan. Voor nieuwe zingeving. En een hoop nieuwe ervaringen. Je bent nooit uitgeleerd.
In de tussentijd ben ik al twee keer een nieuw (groen) blog gestart. Maar die werken eigenlijk niet. Er zijn geen lezers en dan is bloggen minder leuk. Het enige blog dat ooit wel gewerkt heeft, is deze plek. Dus vandaar dat ik vandaag de stap neem om de zaken te integreren. Ik denk dat het domein van onderwijs en ict veel kan leren van ontwerpprincipes uit de permacultuur. Misschien kan ik op dit blog de verbinding wel leggen. We zullen zien.

Je kunt er in ieder geval van uit gaan dat nieuwe berichten hier breder zullen zijn dan alleen onderwijs en ict. Ik hoop dat je dat leuk vindt.

Zitten hier eigenlijk nog lezers? En zoja, heeft er iemand al eens gehoord van permacultuur?
Ben benieuwd. Jij ook?