maandag 27 december 2021

Leestips week 51: over het avontuur van je leven, bouwstenen voor biodiversiteit, gewoontes en mooie landbouwvormen

Stilstand. Deze tijd in het jaar kenmerkt zich door een korte periode van stilstand. De natuur maakt een pas op de plaats. Dit is niet de stilstand uit het spreekwoord: 'stilstand is achteruitgang'. Nee, deze stilstand heeft voor mij een veel positievere betekenis. Dit is de periode waarin verstilling op zijn plaats is. Een periode van rust. Reflecteren. Nieuwe moed verzamelen en hernieuwde energie aanboren. In alle rust terugkijken naar hoe de dingen gaan en gegaan zijn. Het positieve eruit filteren en koesteren. Het negatieve weg laten lopen. Nieuwe ideeën geboren laten worden. Plannen voor het komende jaar concretiseren. Wat mij betreft is deze periode van het jaar daar bij uitstek geschikt voor.
Ik maakte afgelopen dinsdag een foto in de Maatwerk Moestuin die wel een beetje weergeeft wat ik probeer ik te vangen in woorden.

Ik hoop dat jullie fijne momenten hebben beleefd tijdens de kerstdagen. En ik wens iedereen een goede jaarwisseling, maar bovenal de creativiteit om van 2022 iets moois te maken.

Hieronder de leestips die ik afgelopen week geoogst heb. Doe er je voordeel mee.


--

Altijd handig om zo’n lijstje eens langs te lopen. Energie, water en voedsel. Hoe doe je dat duurzaam? Daar gaat het om.

Tijdens het werken aan een opdracht voor school, kwam ik dit artikeltje tegen op de site van Natuurmonumenten. Dit gaat over Boerderij Landlust waar mijn stageplek gevestigd is. Heldere uitleg over wat boer Roel voor ogen heeft met dit mooie stukje Midden-Delfland. Dat zouden meer boeren moeten doen.

Het rapport waar dit artikel over gaat lijkt me handig om erbij te pakken als je biodiversiteit wil verhogen. Het geeft bouwstenen die in ieder plan in te passen zijn. Bedoeld voor ontwerpers en projectleiders, maar voor ieder met interesse hiervoor natuurlijk ook interessant.

Goed nieuws dus. Agroforestry begint steeds meer voet aan de grond te krijgen. Daarnaast ben ik ook altijd voorstander geweest van leernetwerken waarin mensen uit de praktijk kennis delen. Dit netwerk begint steeds robuuster te worden.

Er zijn ongetwijfeld ook goede gewoontes die makkelijk te realiseren zijn. Je kunt chocola en groente tegenover elkaar zetten. Maar het speelveld wordt al veel gelijker als je chocola en aardbeien met elkaar vergelijkt bijvoorbeeld. Er zijn tal van manieren om goede gewoontes in te bouwen zonder dat dat per se moeilijk is. Begin met kleine makkelijke dingen. Link nieuwe gewoontes aan dingen die je toch al doet. Of gebruik sociale druk door rond te bazuinen wat de nieuwe gewoonte is. 
Desalniettemin een leerzaam stukje tekst. Het gaat dus om de kleine dominosteen.
 
En de kijktip van deze week: The world is poorly designed. But copying nature helps.
“Kijk pap, dit is een video die jij leuk vindt.” Robin wees me op deze video over biomimicry. Hij heeft gelijk dat het me interesseert. We hebben veel te leren van de natuur. Ik heb hem meteen een boek uit mijn boekenkast uitgeleend: de natuur als uitvinder.
Overigens vind je het in de permacultuur ook terug. Daar is principe 1: observeer en reageer. De natuur weet het vaak wel. Wij mensen moeten leren kijken en luisteren.

zondag 19 december 2021

Leestips week 50: over kerstbomen, samenwerken met microben, weidevogels, trofische cascade, wolven, raven en QR-codes in het bos

Dit jaar geen kerstboom, hebben we besloten. Heel veel meerwaarde heeft zo'n stervend stuk hout in de woonkamer eigenlijk niet. En zeker als je je realiseert wat er nodig is om die boom te kweken voordat hij bij jou in de woonkamer staat.

Ik snap wel dat je blij kan zijn met een boom overigens. En als je het feestelijk wil maken dat je daar dan versieringen in hangt. Of wensen. Dat snap ik. En dat je geniet van de geur. En dat een wintergroene boom wel zo leuk is. Dat je rond een boom samen komt. Dat snap ik ook.
En zo zal het ook ooit wel begonnen zijn. Buiten. Met een levende boom. Die ieder jaar ouder werd.

Maar eigenlijk is het heel gek dat we in een tijd waarin we schreeuwen om levend bos in ieder huishouden in Nederland ieder jaar een dood boompje neerzetten. We geven daar 20, 30 of 40 euro aan uit. Geld dat mijn inziens beter besteed kan worden. Het gaat om ongeveer 2,7 miljoen dode bomen. In Nederland dus. Zet dat eens tegenover de plantactie die Staatsbosbeheer in het plantseizoen 2019-2020 deed in het kader van de bossenstrategie. Ze stopten toen 1,6 miljoen bomen in de grond.
Wat mij betreft zouden dat er veel meer moeten worden. Heb jij al een boom in je tuin bijvoorbeeld?

Overigens wil ik wel gezegd hebben dat ik hiermee geen oordeel uitspreek over andermans keuzes. Ieder kiest zelf. En dat is goed. Ik geef alleen aan wat mijn keuze is. Waar ik wel waarde aan hecht is dat je nadenkt over waar je voor kiest.

Deze week heb ik uiteraard ook weer wat leestips verzameld. 
Veel leesplezier.


--


Zou hier ook iets in staan over het toestaan van bomen in weidevogelgebied? De patrijs heeft bijvoorbeeld behoefte aan variatie in het landschap. In Midden-Delfland ligt er vooral grasfalt.

Ik ben echt fan van de berichtgeving van ARK Natuurontwikkeling. Dit artikel geeft een inkijkje in de rol die de wolf speelt in het ecosysteem. Raven en wolven horen bij elkaar.
Leerzaam.

Interessante recensie van een Engelstalig boek over voedingsmiddelen die dreigen te verdwijnen. Eén van de hoofdstukken is hier integraal vertaald. Dat gaat over kaas uit een Franse bergstreek die met veel ambacht gemaakt wordt. Interessant daarbij vind ik het verhaal over de goede microben die de slechte microben de deur wijzen zodat steriliseren niet nodig is. Dat is pas samenwerken met de natuur.

De volgende keer dat ik zo’n stapel hout in het bos zie liggen, ga ik dat label zeker eens bekijken. Goed dat Staatsbosbeheer op deze manier inzichtelijk probeert te maken waar het hout voor gebruikt gaat worden.

En de kijktip van deze week is een filmpje uit 2014. Wolven werden in Yellowstone geherintroduceerd. En dat bracht een hele serie van opeenvolgende gevolgen op gang die er samen voor zorgden dat het hele ecosysteem verbeterde. Trofische cascade heet dat.

zondag 12 december 2021

Leestips week 49: over permacultuur, duurzaamheid, diversiteit en vergaren van kennis

Hiernaast een fotootje van de Warmonderhof. Daar ben ik iedere woensdag voor de deeltijd opleiding die ik daar volg. In de pauze loop ik altijd een rondje door het naastgelegen bos. Ik kwam er woensdag achter dat iets verder in het bos een soort uitkijkpunt is gemaakt. En van daaruit kijk je zo uit over de tuinbouwgronden naar de gebouwen van de Warmonderhof. Ik vond het wel een mooi plaatje.

De opleiding bevalt zeer. Het is goed om weer met heel nieuwe dingen bezig te zijn.

De oogst qua leestips is deze week een beetje mager, het is niet anders. Wel uitgebreid aandacht voor één van de blogs van Robin. Hij heeft zijn plezier gevonden in het (leren) programmeren. Met veel ijver en aandacht is hij met allerlei projecten bezig. Gaandeweg is hij ook kritisch op bepaalde ontwikkelingen. Daarover dus meer in de leestips.

Veel leesplezier.

-- 

Robin heeft een grote interesse voor programmeren en technologische ontwikkelingen. Hij ontwikkelt zich daar rap in. Hij houdt een blog bij over web-development en meer. Laatst schreef hij een blog dat ik hier ook onder de aandacht wil brengen. Ook op het internet zou diversiteit nagestreefd moeten worden. Hij schetst echter een ontwikkeling die de andere kant op lijkt te lopen.

Roofvogels staan aan de top van de voedselketen en vertellen dus het verhaal van het hele landschap. Dat is waar het in dit artikel om gaat. Maar is dat altijd zo, eigenlijk? Wat gebeurt er met het verhaal van het landschap als je niet naar roofvogels kijkt. Ik heb wel eens begrepen dat in Midden-Delfland actief beleid wordt gevoerd om de weidevogels te beschermen tegen predatie, en dus ook de komt van roofvogels actief wordt tegengewerkt. Wie daar mee over kan uitleggen is daartoe van harte uitgenodigd in de comments.

Mooi om je op 14-jarige leeftijd te realiseren dat hoe meer je weet, hoe meer je weet dat je eigenlijk niet zoveel weet. (En dat er dus altijd iets te leren valt…)

Oké, verhelderend. De huidige landbouw wordt momenteel gezien als een efficiënt systeem. Maar Meino Smit heeft met zijn promotie-onderzoek in 2018 laten zien dat er per energie-eenheid die we uit de landbouw halen er 6 energie-eenheden in moeten. Dat kun je niet efficiënt noemen. In 1950 en daarvóór was dat wel anders. Conclusies die je kunt trekken zijn: minder gebruik van fossiele brandstoffen en meer mensen in de landbouw, kleinschaliger werken, meer van  het seizoen eten en je voedsel uit lokale bronnen halen. Ik zeg: welkom aan de CSA!

De kijktip van deze week is een korte introductie op Permacultuur. Bill Mollison en David Holmgren worden gezien als de founding fathers van dit gedachtegoed. Zij leggen in het kort uit waar het om gaat als we het hebben over duurzaamheid.

zondag 5 december 2021

Leestips week 48: over bomen planten, energietransitie, introverten, de schooltuin en voedselbossen

Gisteren was ik bij Boeren in het Bos. Zij houden varkens, runderen, ganzen, schapen en kippen. Dat doen ze niet op traditionele wijze, maar zij zetten de dieren in om ecosystemen te verbeteren. Op een bepaald deel van het landgoed waarop zij opereren, zijn ze bezig om een stuk weiland om te vormen tot een biodivers ecosysteem waarin de dieren de functie hebben om de bodem te verbeteren. In dat stuk zijn gisteren bomen aangeplant. Een stuk of dertig vrijwilligers hebben rond de 2000 bomen en struiken in de grond gezet. Het was een zeer gezellige en nuttige dag. De foto hiernaast en de foto helemaal onderaan laten een deel van het weiland zien waarin we aan de slag zijn geweest.

En verder heb ik natuurlijk weer leestips verzameld. Onder de foto vind je ze.


--

Stichting Voedselbosbouw neemt Nationaal Monitoringsprogramma Voedselbossen onder haar hoede
We doen met Voedselbos Vlaardingen ook mee met dit monitoringsprogramma. Omdat we het belangrijk vinden dat er goed onderzoek gedaan wordt naar deze relatief nieuwe tak van sport.

Regeneratief systeemontwerp (3): wat doet een wind barriere van bomen?
Veel informatie over wat er bekend is over windkeringen. Wat mij betreft een element dat op veel plaatsen weer zou moeten terugkomen in het agrarische landschap.

Gedateerd uiterlijk, maar als je bezig bent met een groen schoolplein voor je school, dan is het zeer de moeite waard om de inhoud ervan te bekijken. Ik werd hierop gewezen via een artikel in Oase (tijdschrift voor vrienden van natuurrijke tuinen, heemtuinbeheer en speelnatuur) omdat de auteur onlangs is overleden.

De afgelopen vier jaar verdween er dus meer bos dan dat er bij komt. En dan maar zeggen dat Brazilië moet stoppen met ontbossing. Misschien moeten we de hand (ook) in eigen boezem steken. Trouwens, hoeveel bomen heb jij in je tuin?

Shell zou het geld dat in dit onderzoek gaat zitten ook kunnen gebruiken om te investeren in duurzame energiebronnen. Zonder in natuurgebieden te gaan zitten peuren.

Hoopvol. Weer een onderzoeksproject naar de voordelen van rotational grazing. De biodiversiteit en de bodembiologie verbeteren ervan. En dat werkt in het hele systeem door. Als dat zelfs bij partijen als McDonalds begint te landen, zegt dat wel iets, denk ik.

Volgens mij verdient het mbo een herwaardering. Daar worden mensen geschoold die echt iets kunnen. Beetje gechargeerd misschien, maar de gedachte dat meer hoger-opgeleiden ons echt verder zullen brengen, heb ik al een tijdje geleden losgelaten. We hebben doeners nodig.

Da’s leuk. Je kunt nog tot en met 8 december meedoen.


En natuurlijk ook nog een kijktip: The quiet power of introverts | BBC Ideas
Dit filmpje over introverten had ik al eerder voorbij zien komen. Het maakt duidelijk dat niet iedereen houdt van al het lawaai en de drukte die gegenereerd wordt rondom belangrijke onderwerpen. Het filmpje kwam onlangs weer op Mijn Linkedin-feed voorbij. Zeker de moeite van het bekijken waard. Herkenbaar wellicht?