Aan de slag met programmeren, waarom, wat en hoe

Leren programmeren haalt de laatste tijd steeds vaker het nieuws. Zo besteedden NRC, Kennisnet en Vives er aandacht aan. Vooral omdat de Codeweek in het verschiet lag. Mooi moment om aandacht te vragen voor het belang van programmeren. Ook bij de nationale brainstorm 'Onderwijs2032' wordt les in programmeren steeds weer genoemd als relevante aanvulling op het curriculum.

Maar wat is het belang van programmeren? En als je het belang ziet, hoe ga je dan aan de slag met programmeren in je lessen als je meester of juf bent op een basisschool? Daar wil deze blogpost bij helpen.

Het belang en de plaats van programmeren
Twee jaar geleden schreef ik hierover deze blogpost: Programmeer of wordt geprogrammeerd. Programmeren zou de cognitieve ontwikkeling ondersteunen en onderdeel zijn van digitale geletterdheid die in onze samenleving steeds belangrijker wordt. Naast lezen, schrijven en rekenen verdient digitale geletterdheid een steviger plaats binnen het curriculum.
Welke plaats programmeren precies zou moeten innemen, wordt steeds duidelijker. André Manssen heeft daarover veel informatie verzameld in een vrij lange blogpost. Hij schrijft dat programmeren onderdeel is van computational thinking. Computational thinking is onderdeel van digitale geletterdheid. En dát is weer één van de 21st century skills.

Praktische informatie om lessen over programmeren te organiseren
Als je aan de slag wilt met programmeren, en je hebt er helemaal geen kaas van gegeten, dan weet je waarschijnlijk niet waar je moet beginnen. Een mooi startpunt is dan waarschijnlijk de website van Codeweek, waar dit document te vinden. Daarin staan een aantal praktische lessuggesties om het onderwerp aan de orde te stellen. Je zou ook kunnen kijken bij Kennisnet Kids of codekinderen.nl. Ook op mediawijsheid.nl staan verschillende handreikingen waarmee je aan de slag kunt.

Tools en gereedschappen
Om het nog weer een beetje concreter te maken zal ik hieronder een lijstje neerzetten van apps en websites waarmee je kinderen kunt leren programmeren. Er zitten ideeën tussen voor verschillende leeftijdsgroepen. Sommigen kosten geld, andere zijn gratis. Voor sommige gereedschappen moet je spullen aanschaffen voor andere heb je alleen een computer of tablet nodig. Zie het als een gereedschapskist waaruit je kunt putten.

• Robomind is een eenvoudige Nederlandstalige programmeeromgeving waarin je zelf een robot laat bewegen. De omgeving wordt ondersteund met een Robomind Academy waar ook het basisonderwijs terecht kan.
• Lego Mindstorms is het robotsysteem van Lego. Je bouwt eerst een robot, die je vervolgens kunt programmeren met de bijbehorende software. Er is een online omgeving met ideeën en een actieve community. 
• Sphero en Ozobot zijn programmeerbare ballen.
• BeeBot is een soort robotkever waarmee leerlingen vanaf de kleuterleeftijd hun eerste stappen in computational thinking kunnen zetten.
• Scratch is een programmeeromgeving voor leerlingen van ongeveer 8 tot 14 jaar. Ooit ontwikkeld door het MIT. Er is ook een iPad-app ontwikkeld voor kleuters: ScratchJr
• Bendoobox is een pakket dat je eerst moet aanschaffen. Het concentreert zich rondom de Raspberry Pi die in het pakket zit. Via de ondersteunende website is lesmateriaal en een community beschikbaar. Voor leerlingen tussen 10 en 14 jaar.
• Codea is een programmeeromgeving die volledig draait op een iPad. Geschikt om apps mee te programmeren. Zie bijvoorbeeld dit artikel voor een toelichting.
• Code monster, Code maven en Game Maven op Crunchzilla.com zijn toegankelijke tools om te leren programmeren javascript.
• Kodable is een app waarmee je leerlingen vanaf de kleuterleeftijd kunt laten spelen. De app werkt in een consumentenversie gewoon zelfstandig, maar op de website (zie link) zijn ook mogelijkheden beschikbaar om resultaten en vorderingen van leerlingen op te slaan. En er staan lesideeën.
• Daisy the Dinosaur is een iOS-app waarin je een kleine dinosaurus op het scherm allerlei opdrachten laat doen door haar op de juiste manier te programmeren.

Meer ideeën
Als je aan bovenstaande tools en gereedschappen niet genoeg hebt, kun je ook kijken in deze post van David Kapuler. Die tools zijn voor het grootste deel wel gericht op Engelstalig publiek.
Mocht je overigens kinderen in de klas hebben met interesse voor programmeren, maar je durft het zelf (nog) niet aan, wijs ze dan eens op dit event.