ICT leerlijn, een voorbeeld (deel 3)

In de kerstvakantie kwam ik op het idee om een ICT leerlijn eens te bekijken in het licht van de leerlijn bewegingsonderwijs. Dit is deel 3 in een serie blogposts. Hier vind je deel 1 en deel 2.
In deze blogpost wil ik een voorbeeld geven hoe een lesactiviteit in de opzet voor deze leerlijn eruit kan zien.

Maar laten we eerst even terugkijken op de vorige blogpost hierover. Daar formuleerde ik drie betekenisgebieden voor een leerlijn ICT, te weten:

betekenisgebied programmeren
- hoofdprobleem:
het werkend krijgen van software of hardware.
- mogelijke activiteiten:
bedienen apparatuur, opstellen of hanteren van code, storingen oplossen, bestanden beheren, rechten bepalen, metadateren, stappenplannen maken en lezen.

betekenisgebied communiceren
- hoofdprobleem:
het effectief inzetten van technologische tools (software en hardware) om een boodschap over te brengen of te ontvangen.
- mogelijke activiteiten:
mailen, texting, videoconferencing, bellen, fora gebruiken, social media gebruiken, nettiquette hanteren.

betekenisgebied informeren of geïnformeerd raken
- hoofdprobleem:
het met behulp van technologie hanteren of hanteerbaar maken van informatie om tevoren gestelde doelen te bewerkstelligen.
- mogelijke activiteiten:
informatie opzoeken, informatie beoordelen, informatie verwerken, presenteren/publiceren

Laat ik van het laatstgenoemde betekenisgebied eens een voorbeeldactiviteit formuleren. Tenminste, ik wil een poging doen. Ik heb de wijsheid ook niet in pacht. Zoals mijn zoon en dochter zouden zeggen: van proberen kun je leren.
Een lesactiviteit ga je beschrijven door middel van (minimaal) het vaststellen van het arrrangement, de leerdoelen, het voorstel en eventuele differentiatiemogelijkheden.

Arrangement
Het arrangement zijn de 'spullen' die je nodig hebt om de activiteit te kunnen starten.

In dit geval bestaat het arrangement uit:
- drie computers met een internetbrowser;
- een junior informatieboekje van een onderwerp naar keuze;
- en een account bij een bookmarksite waarbij er ook een tekstveld bij de link ingevuld kan worden, bijvoorbeeld delicious.

Leerdoelen
De leerdoelen moeten betrekking hebben op het hoofdprobleem van het gekozen betekenisgebied. In dit geval is het hoofdprobleem: het met behulp van technologie hanteren of hanteerbaar maken van informatie om tevoren gestelde doelen te bewerkstelligen.
De leerdoelen bij deze activiteit zijn dan ook:
- Het kunnen opzoeken van informatie
- Het kunnen beoordelen van de juistheid en/of betrouwbaarheid van informatie
- Het kunnen vastleggen van informatie voor later gebruik

Het voorstel
Het voorstel is hetgeen je tegen de leerlingen zegt dat ze met deze activiteit gaan doen. Het voorstel is geen opdracht. Het verplichtende karakter is bij een voorstel niet aanwezig. Als de leerlingen een beter voorstel hebben, kan dat ook. Dat kun je toetsen aan of dezelfde leerdoelen bereikt kunnen worden. Het arrangement blijft hetzelfde. In dit geval zou het voorstel er zo uit kunnen zien:
"Ga aan de hand van het junior informatieboekje na of je bronnen op internet kunt vinden over jouw onderwerp en leg die bronnen vast met de bookmarkdienst. Ga per bron na of de informatie overeenkomt of verschilt met de informatie in het informatieboekje. Geef dat in het opmerkingenveld bij de link aan."

Differentiatiemogelijkheden
Dit zijn de manieren waarop je het arrangement of het voorstel voor individuele leerlingen kunt aanpassen waardoor de lesactiviteit uitdagend blijft voor alle leerlingen. In dit geval kun je denken aan:
- Sta het gebruik van Google wel of niet toe. (Gebruik andere zoekmachines stimuleren.)
- Maak gebruik van een persoonlijk leerlingaccount van de bookmarkdienst, in plaats van een algemeen account.
- Laat tags toevoegen aan de vastgelegde links.
- Laat samenwerken of juist alleen werken.
- Laat alleen zoeken op beelden in plaats van teksten.
- Laat ieder groepje hetzelfde onderwerp behandelen of juist niet.
- Sta het gebruik van een smartphone toe.
- Gebruik in plaats van een computer een tablet.
- Gebruik in plaats van een leerlingcomputer de computer van het digibord.

Ik hoop dat met dit voorbeeld duidelijk is wat de richting is waarin ik nu denk. Het zou mooi zijn als het model bruikbaar zou zijn om veel ideeën voor lesactiviteiten te genereren die in het model gehangen kunnen worden. En als daaruit een volledige leerlijn door gebruikers zelf, naar eigen wens, samengesteld kan worden. Bij de ene klas is nou eenmaal meer aandacht nodig voor communiceren en bij een andere klas voor programmeren. Dat weet de leraar van die klas het best.

Hierbij wil ik oproepen om ook eens na te denken over een mogelijke activiteit die in dit model gehangen kan worden. Als je het leuk vindt om mee te denken, zou ik het zeer waarderen als je een activiteit wilt beschrijven door daarvan de volgende vier zaken te benoemen: arrangement, leerdoelen, voorstel en differentiatiemogelijkheden. En uiteraard is het handig om ook het betekenisgebied erbij te zetten. Kies dan uit:
programmeren, communiceren, of informeren/geïnformeerd raken. Zet je idee dan gewoon onder deze blogpost in de reacties. Misschien is zinvol om dat later om te zetten naar een wiki-achtige omgeving.
Ik ben benieuwd naar eventuele reacties.


Door Michel Boer werd ik gewezen op de ICT Diamant waar André Manssen naar verwees in deze blogpost. Dat is een model dat in Vlaanderen gehanteerd wordt. Ik zal daar later nog op terug komen.



(bron plaatje)

Meer lezen
ICT leerlijn deel 2
ICT leerlijn vertoont gelijkenis met leerlijn bewegingsonderwijs
Informatievaardigheden voor leraren