Getalinstinct en rekenen

Over het rekenonderwijs is al veel geschreven. (Lees bijvoorbeeld bij Elke, bij Alles Telt, of in NRC.) Meestal gaat het over meningen en gedachtegoed. Iedereen bedoelt het goed, maar de gewone leerkracht weet op een gegeven moment niet meer wat nou echt werkt. Moeten we realistisch rekenen, of toch koopmansrekenen? Of een mix?

In dit kader was het interessant om over rekenen iets te lezen in de NWT (NatuurWetenschap en Techniek) van november. Daar stond een artikel over het onderzoek van Stanislas Dehaene. Hij is van origine een wiskundige, maar is later in de cognitiewetenschappen terechtgekomen. Hij doet onderzoek naar 'the number sense', vrij vertaald: het getalinstinct.

Enkele citaten uit het artikel in de NWT:
"Stel, je krijgt de vraag welke van twee cijfers - zeg, 4 en 7 - het grotere getal voorstelt. In een fractie van een seconde geef je het antwoord '7'. Het lijkt voor de hand te liggen dat je dat met elk willekeurig paar getallen zou kunnen doen. Maar in Dehaenes experimenten antwoordden de proefpersonen snel en juist als de getallen ver uit elkaar lagen, zoals 2 en 9, maar werden ze langzamer naarmate de afstand tussen de getallen kleiner werd, zoals bij 5 en 6. Bovendien verminderden de prestaties als de getallen groter werden: 2 en 3 lieten zich veel gemakkelijker vergelijken dan 7 en 8.
Zodra ons brein cijfers ziet of telwoorden hoort, zo speculeerde Dehaene, rangschikt het deze automatisch langs een getallenlijn die steeds waziger wordt boven 3 of 4. En hij ontdekte dat dit niet te veranderen valt, hoe hard je ook oefent."

...

"Een paar jaar geleden ontdekte Dehaene bij het analyseren van een experiment in getallenvergelijking met proefpersonen nog iets opmerkelijks. Proefpersonen presteerden het best met grote getallen als ze de antwoordknop in de rechterhand hielden. Als ze het apparaatje links vasthielden, deden ze het beter bij kleine getallen.
Vreemd genoeg was het effect omgekeerd als de proefpersonen hun handen moesten kruisen. Het leek er dus niet toe te doen welke hand feitelijk de knop indrukte; het was de plaats in de ruimte die proefpersonen onbewust associeerden met grotere of kleinere getallen."

Verder volgt uit het onderzoek van Dehaene dat vermenigvuldigen tegennatuurlijk is. Het schijnt in te druisen tegen ons getalinstinct. Het intuïtieve schatten werkt niet, en tellen is ook niet handig. Tafels moeten uit het hoofd geleerd worden, maar dat zorgt weer voor moeilijkheden door de verwarring met plussommen. Ons hersenen zitten associatief in elkaar en 4x7 wordt dan gauw 4+7.

Dehaenes advies: "Geef een rekenmachine aan een 5-jarig kind en je leert het van getallen te houden, in plaats van ze te verafschuwen."

Ik vond ook zijn boek bij boekenzoeken van Google.

Interessante materie. Tenminste, als je rekenonderwijs boeiend vindt.

(plaatje via schoolbieb.nl)


Meer lezen:
Zoeken naar getallenlijn voor digibord
Materiaal scannen voor digibord
Veranderen, hoe doe je dat?

Of abonneer je via RSS of email
>>> Wat is rss?